Turizm Rehberliği Bölümünün Seçiminde Etkili Olan Faktörler: Afyon Kocatepe Üniversitesi Örneği

Year 2025, Volume: 8 Issue: 1, 29 - 46, 30.06.2025

Elbeyi Pelit , Rabia Altıntop

https://doi.org/10.34090/tured.1714802

Abstract

Amaç ve Önem: Bu araştırma, Turizm Rehberliği bölümü öğrencilerinin tercihlerini etkileyen faktörleri belirleyerek, bireysel motivasyonları ve demografik etkenleri analiz etmeyi amaçlamaktadır. Elde edilen veriler, turizm rehberliği eğitiminin geliştirilmesi, sektöre uygun insan kaynağı yetiştirilmesi ve eğitim politikalarının şekillendirilmesine katkı sağlamayı hedeflemektedir.

Yöntem: Bu araştırma, nicel araştırma yöntemlerinden anket tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Afyon Kocatepe Üniversitesi Turizm Fakültesi Turizm Rehberliği bölümü öğrencileri oluşturmaktadır. Evrenin tamamına ulaşılması mümkün olduğundan tam sayım yöntemi kullanılmıştır.

Bulgular: Araştırma bulguları, turist rehberliği bölümünü tercih eden öğrencilerin kararlarında kişisel ilgi, yabancı dil eğitimi, meslek sevgisi ve kariyer hedeflerinin belirleyici olduğunu ortaya koymuştur. Öğrenciler tercihlerinde daha çok içsel motivasyonla hareket etmiş; aile, arkadaş veya ekonomik zorunluluk gibi dışsal etkenlerin etkisi düşük düzeyde kalmıştır.

Özgünlük/Bilimsel Katkı: Turizm rehberliği bölüm tercihini etkileyen faktörler üzerine yapılan çalışmalar sınırlı olup, bu alanda Afyonkarahisar’da yürütülmüş bir araştırmaya rastlanmamıştır. Bu çalışma, bölge özelinde öğrencilerin tercih nedenlerini ortaya koyarak literatürdeki boşluğu doldurmayı ve turizm eğitimi alanına özgün bir katkı sunmayı amaçlamaktadır.

Sınırlılıklar: Araştırma Afyon Kocatepe Üniversitesi Turizm Fakültesi Turizm Rehberliği Bölümü öğrencileri ile sınırlandırılmıştır. Fakültede yer alan diğer bölümdeki öğrenciler dâhil edilmemiştir. Bu çalışmanın diğer turizm rehberliği bölümü öğrencilerine yönelik yapılması hem sonuçların karşılaştırılabilir olmasını hem de alınan hizmetlerin standartlaşmasını sağlayacaktır.

Keywords

Turizm rehberliği, bölüm seçimi, öğrenci, Afyon Kocatepe Üniversitesi

Factors Influencing the Selection of the Tourism Guidance Department: The Case of Afyon Kocatepe University

Abstract

Purpose and Importance: This study aims to identify the factors influencing the preferences of students in the Tourism Guiding Department by analyzing individual motivations and demographic variables. The findings are expected to contribute to the improvement of tourism guiding education, the training of human resources in line with sectoral needs, and the development of educational policies.

Methodology: This research was conducted using the quantitative research method of survey technique. The study population consists of students from the Tourism Guiding Department of Afyon Kocatepe University, Faculty of Tourism. Due to time, cost, and accessibility constraints, it was not possible to reach the entire population; therefore, a sampling method was used. Convenience sampling was preferred for data collection.

Findings: The research findings revealed that personal interest, foreign language education, love for the profession, and career goals are decisive factors in the decisions of students choosing the tourism guiding department. Students mostly acted based on internal motivation in their choices; family, friends, or economic factors played a lesser role.

Originality/Value: There is a limited number of studies focusing on the factors affecting the choice of the tourism guidance department, and no prior research has been found that specifically addresses this topic in Afyon. This study aims to fill this gap in the literature by identifying regional student preferences and offers a unique contribution to tourism education research.

Limitations: The research is limited to students in the Tourism Guidance Department at the Faculty of Tourism, Afyon Kocatepe University. Students from other departments within the faculty were not included. Conducting similar studies at other institutions offering tourism guidance education would enable comparative analysis and support the standardization of educational services.

Keywords

Tourism guidance, student, department choice, Afyon Kocatepe University.

References

• Akar, H. (2012). Üniversiteye girişte tercih süreci ve öğrenci davranışları. Eğitim Bilimleri Yayınları.
• Avcı, M. (2011). Turizm eğitimi alan öğrencilerin meslek seçimi ve beklentileri üzerine bir araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 1(1), 15-30.
• Akyıldız, A. (2017). Turizm rehberliği eğitimi ve meslek seçimi. Turizm Yayınları.
• Baltacı, G. & Üngören, E. (2010). Turizm eğitimi alan öğrencilerin bölüm tercih nedenleri. Turizm ve Otelcilik Araştırmaları Dergisi, 4(2), 12-25.
• Barron, P., Maxwell, G., Broadbridge, A. & Ogden, S. (2010). Career perceptions and expectations of recent hospitality management graduates. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 22(3), 260–276.
• Büyükuru, İ. & Çokal, Z. (2018). Turizm öğrencilerinin bölüm seçimi nedenleri üzerine bir araştırma. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 7(1), 45-59.
• Chapman, D.W. (1981) A model of student college choice. Journal of Higher Education, 52, 490-505.
• Chen, J. S. & Kerstetter, D. L. (2000). International students’ image of rural Pennsylvania as a travel destination. Journal of Travel Research, 39(2), 256–266.
• Chuang, N. K., & Dellmann-Jenkins, M. (2010). Career decision making and intention: A study of hospitality undergraduate students. Journal of Hospitality & Tourism Research, 34(4), 512–530.
• Chuang, N. K., Goh, B. K., Stout, B. L. & Dellmann-Jenkins, M. (2007). Hospitality undergraduate students’ career choices and factors influencing commitment to the profession. Journal of Hospitality & Tourism Education, 19(4), 28-37.
• Cüceloğlu, D. (2014). İnsan ve davranışı: Psikolojinin temel kavramları. Remzi Kitabevi.
• Çakıcı, C. & Eser, E. (2017). Turizm rehberliği eğitimi alan öğrencilerin mesleğe yönelik tutumlarının incelenmesi. Turizm Akademik Dergisi, 6(3), 89-103.
• Çeşmeci, N., Çalışkan, N. & Özsoy, A. (2020). Turizm rehberliği öğrencilerinin bireysel kariyer hedefleri ve mesleğe yönelik tutumları. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(2), 852-869.
• Çınar, B. & Yenipınar, U. (2019). Turizm rehberliği bölümü öğrencilerinde genel öz yeterlilik algısı, mesleki kaygı ve mesleği yapma niyeti ilişkisi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 30(3), 153-162.
• Dahles, H. (2002). The politics of tour guiding: Image management in Indonesia. Annals of Tourism Research, 29(3), 783-800.
• Düzgün, M. & Çelik, M. (2020). Turizm ve Otelcilik Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin öz yeterlik inançlarının turizm işletmelerinde kariyer beklentisi üzerindeki etkisinde demografik değişkenlerin düzenleyici rolü. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 475-507.
• Erdem, B. & Kayran, E. (2013). Turizm eğitimi alan öğrencilerin meslek seçiminde etkili faktörler. Uluslararası Turizm ve Otelcilik Yönetimi Dergisi, 5(1), 22-35.
• Erdinç, Ş. & Kahraman, A. (2012). Üniversite öğrencilerinin meslek tercihlerini etkileyen faktörler. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 30-50.
• Fidan, V. (2019). Meslek seçiminde kariyer karar verme zorlukları: İzmir ilindeki denizcilik meslek liseleri ile diğer liselerdeki son sınıf öğrencileri üzerine bir araştırma. (Tez No. 551051) [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Gottfredson, L. S. (2002). Gottfredson’s theory of circumscription, compromise, and self-creation. In Career choice and development. D. Brown (Ed.). (4.baskı) pp. 85-148. Jossey-Bass.
• Gökçen, M. & Kavas, A. (2018). Meslek seçiminde toplumsal cinsiyetin rolü: Bir ölçek geliştirme çalışması. Kariyer Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 1(1), 48-67.
• Güçlütürk Baran, G. (2019). Turist rehberliği mesleğini seçme nedenleri. Uluslararası Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(12), 26-34.
• Hertzman, J., Moreo, A. & Wiener, P. (2015). Career motivators and expectations of hospitality and tourism students in the United States. Journal of Hospitality & Tourism Education, 27(4), 175-184.
• Holland, J. L. (1997). Making vocational choices: A theory of vocational personalities and work environments (3.baskı). Psychological Assessment Resources.
• İbiş, S., Yücel, A. S. & Erol, S. (2016). Üniversite öğrencilerinin bölüm tercihinde etkili olan faktörler. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 6(2), 115-124.
• Karaçal, C. & Demirtaş, O. (2002). Türkiye'de turist rehberliği eğitimi ve sorunları. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 13(2), 176-183.
• Kahraman, G., & Erdinç, E. (2012). Üniversite öğrencilerinin meslek seçiminde etkili olan faktörler. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4(2), 121-130.
• Köksal, K. (2016). Üniversite ve meslek tercihini etkileyen unsurlara yönelik bir alan araştırması. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 26(2), 39-69.
• Köksalan, M. (1999). Meslek seçimi ve kariyer planlaması. Beta Yayınları.
• Köroğlu, Ö. (2014). Meslek seçimi ile kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi: Turizm rehberliği öğrencileri üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2), 137- 157.
• Kuşluvan, S., & Kuşluvan, Z. (2000). Perceptions and attitudes of undergraduate tourism students towards working in the tourism industry in Turkey. Tourism Management, 21(3), 251-269.
• Kuzgun, Y. (1994). Çağdaş insanın en önemli kararı meslek seçimi. A.U Eğitim.
• Kuzgun, Y. (2014). Meslek rehberliği ve danışmanlığına giriş. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Lafçı, K. T. (2018). Gençlerin meslek seçiminde karşılaştıkları güçlükler üzerine bir mesleki beklentileri ve sosyo-ekonomik profilleri üzerine bir araştırma. Uluslararası Sosyoloji ve Ekonomi Dergisi, 1, 97-120.
• Lee, C. K. & Back, K. J. (2005). The impact of career choice motivation on tourism students’ career expectations. Tourism Management, 26(3), 401-411.
• Lent, R. W., Brown, S. D. & Hackett, G. (1994). Toward a unifying social cognitive theory of career and academic interest, choice, and performance. Journal of Vocational Behavior, 45(1), 79-122.
• Lu, A. C. C. & Adler, H. (2009). Career goals and expectations of hospitality and tourism students in China. Journal of Teaching in Travel & Tourism, 9(1-2), 63-80.
• Maxwell, G. A. (1993). Hospitality management student views of work and career development. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 5(5), 13-15.
• Owen, F. K., Kepir, D. D., Özdemir, S., U. Ulaş, Ö. & Yılmaz, O. (2012). Üniversite öğrencilerinin bölüm seçme nedenleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 135-151.
• Pehlivan, M. (2008). Turizm eğitimi alan öğrencilerin meslek seçiminde etkili olan faktörler. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 19(2), 223-233.
• Qui, H. & Thi, T. T. M. (2009). Factors influencing university choice: A study in Quang Ngai province, Vietnam. Asian Journal of Educational Research, 23(4), 114-128.
• Resmî Gazete. (2025). 6326 Sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanunu. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. https://www.resmigazete.gov.tr Erişim tarihi 10.05.2025.
• Richardson, S. (2009). Undergraduates’ perceptions of tourism and hospitality as a career choice. International Journal of Hospitality Management, 28(3), 382-388.
• Sarıkaya, T. & Khorshid, L. (2009). Üniversite öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen etmenlerin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 393-423.
• Sarıışık, M. (2007). Turizm eğitimi alan öğrencilerin mesleki beklentileri: Anadolu Üniversitesi örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 149-162.
• Savickas, M. L. (2005). The theory and practice of career construction. In Career development and counseling: Putting theory and research to work. S. D. Brown & R. W. Lent (Eds.). pp. 42-70. John Wiley & Sons.
• Sezgin, E. & Yolal, M. (2016). Turist rehberlerinin kariyer tercihleri: Motivasyon ve beklentiler. Turizm Çalışmaları Dergisi, 21(3), 93-104.
• Super, D. E. (1990). A life-span, life-space approach to career development. In Career choice and development. D. Brown, L. Brooks, & Associates (Eds.), (2.baskı) pp. 197-261. Jossey-Bass.
• Söğelmi, A., Domonte, R. & Vaden, A. (1987). Career decisions in tourism education. Annals of Tourism Research, 14(2), 322-334.
• Song, H. & Chon, K. (1998). Career development and career decision-making in hospitality and tourism education. International Journal of Hospitality Management, 17(3), 273-281.
• Şahin, S. & Acun, A. (2016). Turizm rehberliği öğrencilerinin mesleğe yönelik tutumları. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 15(2), 563-580.
• Toksöz, D. & Çapar, K. (2018). Turizm bölümü öğrencilerinin meslek seçimi nedenleri. Anadolu Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, 9(3), 33-46.
• Tuzcuoğlu, S. (1994). Meslek seçimi ve önemi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6, 265-280.
• Türkiye Cumhuriyeti. (2012). 6326 sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanunu. Resmî Gazete (Sayı: 28232).
• Uyguç, N. (2003). Cinsiyet, bireysel değerler ve meslek seçimi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18, 93-103.
• Yelken, T. (2008). Meslek seçimi ve bireysel farkındalık. Eğitim Kitabevi.
• Yıldız, R., Kuşluvan, S., & Şenyurt, Y. (1997). Turist rehberliği öğretiminde yeni bir model: Nevşehir turist rehberliği bölümü programı ve değerlendirilmesi. Erciyes Üniversitesi Nevşehir Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu Hafta Sonu Semineri IV, 9-14.
• Yılmaz, A. & Kervankıran, İ. (2018). Turist rehberliği bölümü öğrencilerinin bölüm seçim nedenleri üzerine bir araştırma: Balıkesir Üniversitesi örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(1), 25-40.
• Zengin, B., Yılmaz, H. & Kervankıran, İ. (2004). Turizm rehberliği eğitimi müfredatlarının uygulama yeterliliğinin profesyonel turist rehberleri bakış açısıyla irdelenmesi. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 364-377.
• Zengin, F., & Uzut, T. (2017). Üniversite öğrencilerinin bölüm ve meslek tercihleri üzerine bir inceleme. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 56-70.