DAVRANIŞSAL EKONOMİ YAKLAŞIMINDA YÖNETİM VE KARAR VERME OLGUSU

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 61 - 73, 30.06.2020

Elif Savaşkan

Öz

Yöneticiler, belirsizlik ve risk ortamında karar verme sürecini gerçekleştirirken işletme yönetiminin daimî faydasını maksimize ve zararını minimize etmek için uğraşmadıklarını bu sebeple literatürde iktisat biliminin ana varsayımı olan “homoeconomicus” kavramının tekrar incelenmesi gerektiğini ifade eden beklenti kuramına göre, her durumda radikal kararlar veremedikleri belirtilmektedir. İşletmede yer alan yöneticilerin kar – zarar ilişkisine bakış açısı, risk alma davranışı, belirsizlik ve risk ortamında farklılıklar göstermektedir. Beklenti kuramına göre, yöneticilerin irrasyonel kararlar verebileceklerini belirten çok sayıda yeni yaklaşımlar ortaya atılmıştır. Davranışsal ekonomi olarak adlandırılan bu yeni disiplin alanı ile referansa bağlılık, sınırlı rasyonellik, zihinsel muhasebe ve batık maliyet hatası vb. gibi kavramlar alanda tartışılmaya başlanmıştır. Karar verme olgusuna dayalı olarak gelişen bu disiplinin sosyal psikoloji, psikoloji, ekonomi, hukuk, pazarlama, antropoloji ve sosyoloji vb. gibi çeşitli disiplinler tarafından da benimsenmiştir. Yapılan bu araştırmada, bilimsel kaynaklar eşliğinde literatüre ışık tutma amacında olup, daha önce araştırılmamış olan davranışsal ekonomi yaklaşımında yönetim ve karar verme olgusunun değerlendirilmesi amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

davranışsal ekonomi, karar verme, işletme, yönetici, yönetim

Kaynakça

• Akın, Z. & Urhan, B. (2009). İktisat Deneysel Bir Bilim Olmaya mı Başlıyor? Devam Eden Çalışama, TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi.
• Ateş, H. (1989). Yönetimde Karar Verme-Yaratıcılık ve Liderliğin Etkileri. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Bayraç, H. N. (2003). Yeni Ekonominin Toplumsal, Ekonomik ve Teknolojik Boyutları. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1).
• Camerer, C., Loewenstein, G. & Prelec, D. (2004). Neuroeconomics: Why Economics Needs Brains. Scandinavian Journal of Economics, 106(3):555-579.
• Cooper, James C. &. Kovacic William E. (2012). Economics & Policy, Journal of Law, Cilt:8, Sayı:4,779-800.
• Drucker, P. F. (1996). Yönetim Uygulaması. Çev.E. S. Yarmalı. İstanbul.
• Ersöz, F. & Kabak, M. (2010). Savunma Sanayi Uygulamalarında Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinin Literatür Araştırması. Savunma Bilimleri Dergisi, 9(1), 97-125.
• Eser, R. & Toigonbaeva, D. (2011). Psikoloji ve İktisadın Birleşimi Olarak, Davranışsal İktisat. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1):287-321.
• Growdy, John M. (2008). Behavioral Economics and Climate Change Policy. Journal of Economic Behavior & Organization, 632-644.
• Himmetoğlu, B. A. (1971). Karar Verme Yeteneğini Geliştirme. Ege Üniversitesi İktisadi ve Ticari Bilimler Fakültesi, İzmir.
• Hobikoğlu, E. (2013). Davranışsal Finans Çerçevesinde E-Atık Geri Dönüşüm Yatırım Risk Algılamasında Tüketici Tercih ve Davranış Düzeyinin Sosyo-Ekonomik Analizi: İstanbul Örneği. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 4(8),16.
• Ho, T. H., Lim, N. & Camerer, C. (2006). Modeling the Psychology of Consumer and Firm Behavior with Behavioral Economics. Journal of Marketing Research, 43(3):307-331.
• Kahneman, D. (2003). A Psychological Perspective on Economics. The American Economic Review, 93(2):162-168.
• Kamilçelebi, H. (2012). Davranışsal İktisadın Neoklasik İktisat Fayda Teorilerine Eleştirisi ve Davranışsal İktisatta Fayda-Mutluluk İlişkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4 (2):55-65.
• Koçel, T. (2003). İşletme Yöneticiliği. İstanbul: Beta Basım Yayım.
• Koçoğlu, E. (2010). İşletmelerde Yöneticilerin Karar Verme Süreci ve Bu Süreçte Bilişim Sistemlerinin Kullanımı: Ankara İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Atılım Üniversitesi, Ankara.
• Kurt, Ü. (2003). Karar Verme Sürecinde Yöneticilerin Kişilik Yapılarının Etkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Başkent Üniversitesi, Ankara.
• Kurt, S. (2011). Davranışsal Ekonomi Yaklaşımlarının Tüketici Karar Verme Tarzları ile Açıklanması ve Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Laibson, D. & Zeckhauser, R. (1998). Amos Tversky and The Ascent of Behavioral Economics. Journal of Risk and Uncertainty, 16(1):7-47.
• Lamba, M. (2014). Karar Vermeyi Etkileyen Yapısal Faktörler Bakımından Yönetim ve Organizasyon Teorilerinin İncelenmesi. Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (2):8-18.
• Metin, H. & Altunok, M. (2002). Karşılaştırmalı Bir Yaklaşımla Kamu Yönetimi ve Özel Sektörde Halkla İlişkiler. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (3):79- 99.
• Mullainathan, S. & Thaler, R. (2000). Behavioral Economics. NBER Devam Eden Çalışma, No.7948.
• Neyse, L. (2011). Davranışsal İktisat Çerçevesinde Güven Kavramı. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Nonaka, I. (1999), “Bilgi Yaratan Şirket”, Bilgi Yönetimi. Çev. Gündüz Bulut. Mess Yayınları, No:293, İstanbul, ss. 29-50.
• Onaran, O. (1975). Örgütlerde Karar Verme. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi.
• Rue, L. & Byars, C. (2003). Job Satisfaction of Administrators In A Public Suburban School District. (Dissertation Abstracts) International, 21(2).
• Sağır, C. (2006). Karar Verme Sürecini Etkileyen Faktörler ve Karar Verme Sürecinde Etiğin Önemi: Uygulamalı Bir Araştırma. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Sarıhan, H. İ. (1998). Rekabette Başarının Yolu Teknoloji Yönetimi. Desnet Yayınları.
• Sefil, S. ve Çilingiroğlu H. K. (2011). Davranışsal Finansın Temelleri: Karar Vermenin Bilişsel ve Duygusal Eğilimleri. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19:247-268.
• Semerci, N. (2000). Yönetimde Karar Vermenin Kritik Düşünmeyle İlişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 6(2):191-201.
• Simon, H. A. (1965). Administrative Behavior (Vol. 4). New York: Free Press.
• Simon, H. A. (1974). How Big Is A Chunk? Science, 183(4124), 482-488.
• Simon, H. (1986). Rationality in Psychology and Economics. The Journal of Business, 59(4):209- 224.
• Şeniğne, B. (2011). Rasyonalite Kavramına Deneysel ve Davranışsal İktisat Bağlamında Yeni Bir Bakış̧ Açısı: ‘’Nöroiktisat’’. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Timur, H. (1990). Yönetimde Karar Verme ve Problem Çözme. Hacettepe Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2):1-21.
• Ünsar, S. & Şimşeker, M. (2008). Küreselleşme Süreci ve Liderlik. Journal of Yaşar University, 3(9):1029-1045.
• Yozgat, U. (1994). Yönetimde Karar Verme Teknikleri. İstanbul: Beta Basım Yayım.
• Wilkinson, N. (2008). An Introduction to Behavioral Economics. Çin: Palgrave Macmillan.