Türkiye’de turizm sektöründe vergi uygulamaları: Sorunlar ve çözüm önerileri

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 1, 64 - 78, 30.06.2025

Akın Şengül , Mehmet Bahadır Kalıpçı

Öz

Bu çalışma, Türkiye’de turizm sektöründe uygulanan vergilendirme politikalarının yapısını kavramsal bir bakış açısıyla incelemekte ve sektörde karşılaşılan vergisel sorunları analiz etmektedir. Çok paydaşlı ve hizmet yoğun bir yapıya sahip olan turizm sektörü, yüksek vergi yükü, mevzuat karmaşıklığı, yerel vergilerdeki farklılıklar ve teşviklerdeki eşitsizlikler nedeniyle çeşitli yapısal sorunlarla karşı karşıyadır. Bu bağlamda çalışma, vergilendirmenin sadece mali yönünü değil; aynı zamanda sosyal, yapısal ve sürdürülebilirlik boyutlarını da ele almakta; sektördeki vergisel tereddütlerin nedenlerini değerlendirmektedir. Kayıt dışı ekonomiyle mücadele, vergiye gönüllü uyumun teşvik edilmesi ve teşvik mekanizmalarının adil dağılımı, öne çıkan çözüm alanlarıdır. Sonuç olarak, turizm sektöründe adil, öngörülebilir ve sürdürülebilir bir vergilendirme yapısının kurulması hem kamu gelirlerinin artırılması hem de sektörün sağlıklı gelişimi açısından önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Turizm , vergilendirme , vergi uygulamaları , vergi yükü , vergi teşvikleri

Etik Beyan

Bu çalışmanın doğası gereği etik kurul raporuna gerek yoktur.

Tax practices in the tourism sector in Türkiye: Issues and proposed solutions

Öz

This study conceptually examines the structure of taxation policies applied in the tourism sector in Türkiye and analyzes the key tax-related challenges faced by sectors takeholders. As a multi-stake holder and service-intensive industry, tourism encounters structural problems such as high tax burdens, complex tax regulations, regional disparities in local taxes, and unequal Access to tax incentives. In this context, the study addresses not only the financial aspects of taxation but also its social, structural, and sustainability dimensions. Particular attention is given to identifying the causes of tax-related uncertain ties and proposing action able recommendations. Promoting voluntary tax compliance, combating the informal economy, and ensuring a fair and transparent distribution of tax incentives emerge as critical areas for improvement. Ultimately, establishing a fair, predictable, and sustainable tax system in the tourism sector is essential for both increasing public revenue and supporting the sector’s healthy development.

Anahtar Kelimeler

Turizm , vergilendirme , vergi uygulamaları , vergi yükü , vergi teşvikleri

Kaynakça

• Acuner, S. (2018). Portföy yöneticilik mesleğinin ve portföy yönetim faaliyetinin vergi kanunları karşısındaki durumu. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(25), 63-93.
• Bozdoğanoğlu, B. (2013). Konaklama vergisi uygulaması ve Türkiye’de uygulanabilirliği. Maliye Dergisi, 164(1), 131-149.
• Chen, J. R., & Smekal, C. (2009). Should the WTO deal with e-trade taxation issues?. Progress in Development Studies, 9(4), 339-348.
• Çam, B. & Kızılırmak, İ. (2024). Seyahat acentalarının vergisel konularda yaşadıkları tereddütler: Özelgeler ışığında bir araştırma. Coğrafya, Planlama ve Turizm Stüdyoları, 4(2), 141-148.
• Demirli, Y. & Ayyıldız, Y. (2019, Eylül 26-29). Konaklama işletmelerinde bedelsiz verilen hizmetlerin vergisel boyutu. Internatıonal West Asıa Congress of Tourısm (IWACT ‘19), Van, Türkiye.
• Doğan, M. (2017). Turizm ve şehir vergisi: Kuramsal bir analiz ve Türkiye üzerine öneriler. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 28(2), 269-280.
• Erasa, İ. & Andıç, N. Ö. (2017). Kamu harcamalarının finansmanı vergiler ile mi yoksa borçlanma ile mi sağlanmakta. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3(2), 123-149.
• Gelir İdaresi Başkanlığı (2010, Aralık 07). 07.12.2010 tarih ve B.07.1.GİB.4.07.16.02-KDV-2010-75-133 sayılı özelge https://www.gib.gov.tr/node/91008 adresinden 5 Mart 2025 tarihinde alınmıştır.
• Gelir İdaresi Başkanlığı (2012, Aralık 09). 09.12.2012 tarih ve B.07.1.GİB.4.07.16.02-KDV.ÖZG.2010.114-76 sayılı özelge https://www.gib.gov.tr/node/101047 adresinden 5 Mart 2025 tarihinde alınmıştır.
• Gelir İdaresi Başkanlığı (2016, Aralık 28). 28.12.2016 tarih ve 76464994-155[DH.2015.31]-159594 sayılı özelge. https://www.gib.gov.tr/doviz-kazandirici-faaliyetlerde-dv adresinden 5 Mart 2025 tarihinde alınmıştır.
• Gelir İdaresi Başkanlığı (2017a, Mart 03). 03.03.2017 tarih ve 37009108-130[9-2015/86214]-18513 sayılı özelge. https://www.gib.gov.tr/rehberlik-hizmetlerinde-kdv-tevkifati adresinden 5 Mart 2025 tarihinde alınmıştır.
• Gelir İdaresi Başkanlığı (2017b, Nisan 06). 06.04.2017 tarih ve 67854564-105[1741-5595]-107381 sayılı özelge. https://www.gib.gov.tr/otel-isletmeciligi-yapan-sirketin-merkez-ve-subesi-arasinda-fatura-duzenlenmesinin-mumkun-olup adresinden 5 Mart 2025 tarihinde alınmıştır.
• Gelir İdaresi Başkanlığı (2017c, Kasım 13). 13.11.2017 tarih ve 11395140-105-[VUK1-20175]-452322 sayılı özelge. https://www.gib.gov.tr/nihai-tuketiciye-yapilan-satislara-iliskin-bileti-ve-faturada-tc-kimlik-numarasi-bulunup adresinden 5 Mart 2025 tarihinde alınmıştır.
• Gelir İdaresi Başkanlığı (2018, Mart 29). 29.03.2018 tarih ve 93996897-130-E.73903 sayılı özelge talebi. https://www.gib.gov.tr/cadir-kampi-faaliyetinde-kdv-orani-hk adresinden 5 Mart 2025 tarihinde alınmıştır.
• Jafarov, S. (2013). Küresel vergi rekabeti ve ekonomik büyüme üzerindeki etkisi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Karakoç, Y. (2013). Anayasal vergilendirme ilkeleri üzerine bir değerlendirme. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 15, 1259-1308.
• Larysa, M., Oksana, M., Kateryna, P., Tetiana, V., & Viktoriia, H. (2020). Financial and taxation aspects of tourism activities development. International Journal of Management (IJM), 11(3).
• Lévai, J. (1990). Problems of rural tourism in Magyaregregy. CABI Digital Library.
• Musgrave, R. A., & Musgrave, P. B. (1980). Public finance in theory and practice. Mc Graw-Hill
• Özcan, O. (2017). Vergilendirme sürecinin idari işlem bağlamında incelenmesi. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 1(75), 159-190.
• Özgürel, G., Bozkurt, M. & Baysal, K. (2021). Sosyal taşıma kapasitesi: İçmeler-Marmaris örneği. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(45), 665-695.
• Stiglitz, J. E., & Stiglitz, J. E. (2000). Economics of the public sector. Princeton University
• Stokes, D., & Blackburn, R. (2002). Learning the hard way: The lessons of owner‐managers who have closed their businesses. Journal of small business and enterprise development, 9(1), 17-27.
• Tekin, Ö. F. & Say, S. (2024). Kentlerde turizmin yönetilmesi ve sürdürülebilir gelişimi için konaklama vergisi: Dünya’dan örnekler ve Türkiye uygulaması. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 7(3), 906-921.
• Türkmen, N. (1999). Türk vergi sisteminde turizm sektörünün vergilendirilmesi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Türksoy, A. (2007). Konaklama işletmelerinde mali başarısızlığa yol açan etmenler. Ege Akademik Bakış/Ege Academic Review, 7(1), 2007.
• Uçar, İ. H. & Alsu, E. (2024). Theoretical analysis of the relationship between tourism sector and uncertainties. Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, 10(1), 20-46.
• Ulusoy, A., & Tekdere, M. (2019). Türkiye’deki belediyelerin mali sorunları ve muhtemel etkiler. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), 4(2), 167-182.
• Üstün, Ü. S. (2012). Son kanuni değişikler çerçevesinde özelge ve sirkülerin vergi hukukundaki yeri. Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(1-2), 189-222.