Destinasyon Çekiciliğinin Turist Tatminini Üzerine Etkisi: Kars İli Örneği

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 2, 153 - 176, 31.07.2025

Cansu Çapık , Alpaslan Yüce

Öz

Destinasyonların kendilerini özgün değerleriyle öne çıkarmaları ve turistlerin beklentilerini karşılayacak deneyimler sunmaları turizm açısından önemli bir hale gelmiştir. Stratejik yönetim süreçlerinde, destinasyon çekiciliği ve turist memnuniyeti gibi unsurların dikkate alınması hem destinasyonların sürdürülebilirliği hem de rekabet avantajı sağlamaları açısından büyük önem taşımaktadır. Yapılan bu çalışmada; Kars ili destinasyon çekicilik unsurlarının belirlenmesi ve çekicilik unsurlarının turist tatmini üzerine etkisinin ölçülmesi amaçlanmaktadır. Çalışma evrenini, Kars destinasyonunu ziyaret eden yerli turistler oluşmaktadır. Örneklemi ise evrenden seçilen 462 katılımcı oluşturmaktadır. Çalışma verileri yüz yüze uygulanan anketlerle toplanmıştır. Çalışmada; medeni durum, eğitim durumu, gelir düzeyi, meslek, ziyaret sayısı ve ulaşım türünün Destinasyon Çekiciliği ölçek toplam veya alt boyut puanları üzerinde anlamlı etkileri olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Turist Tatmini ölçek puanı üzerinde ise medeni durum, ziyaret sayısı, birlikte gelinen kişiler ve ulaşım türü etkilidir (p<0.05). Turist Tatmini Ölçek puanı ile Destinasyon Çekiciliği Ölçek toplam puanı ve alt boyut puanları arasında pozitif yönlü bir ilişki vardır (p<0.05).

Anahtar Kelimeler

Kars , destinasyon çekiciliği , turist tatmini.

Etik Beyan

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımı; bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimi; kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımı, çalışmanın Committee on Publication Ethics (COPE)' in tüm şartlarını ve koşullarını kabul ederek etik görev ve sorumluluklara riayet ettiğimi beyan ederim.

Kaynakça

• Akkuş, G. (2018). Kış turizmi destinasyonu pazarlama yönetimi: Erzurum örneği. Atatürk Üniversitesi İkti sadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(3), 557-575.
• Avcı, D. (2023). Restoran müşterilerinde deneyimsel kalite algısı, müşteri tatmini ve marka sadakati (Yayın lanmamış doktora tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Baker, D. A., & Crompton, J. L. (2000). Quality, satisfaction and behavioral intentions. Annals of Tourism Research, 27(3), 785–804. https://doi.org/10.1016/S0160-7383(99)00108-5
• Başarangil, İ., & Ulaş, Ş. (2018). Destinasyon çekim unsurlarının ziyaretçi tatmini üzerine etkisi: Kırklareli ili örneği. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (33), 189-204.
• Buhalis, D. (2000). Marketing the competitive destination of the future. Tourism Management, 21(1), 97 116. https://doi.org/10.1016/S0261-5177(99)00095-3
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (20. baskı). Ankara: Pegem Akademi Ya yınları.
• Chen, C. F., & Tsai, D. (2007). How destination image and evaluative factors affect behavioral intentions. Tourism Management, 28(4), 1115-1122. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2006.07.007
• Crouch, G. I., & Ritchie, J. R. B. (1999). Tourism, competitiveness, and societal prosperity. Journal of Business Research, 44(3), 137–152. https://doi.org/10.1016/S0148-2963(97)00196-3
• Çakır, F., & Küçükkambak, S. E. (2016). Destinasyon pazarlaması ve Fethiye yöresinin algılanan imajının ölçümü üzerine ampirik bir araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(2), 400-425.
• Çatı, K., Bağcı, S., & Kızıltoprak, S. (2018). Müşteri memnuniyeti ve müşteri sadakatinin hizmet hatası ve müşteri şikâyeti kapsamında incelenmesi. III. Uluslararası Mesleki ve Teknik Bilimler Kongresi (s. 723-741). Gaziantep.
• Çiftçi, C. (2004). Müşteri memnuniyeti, kalite ve Osmanlı esnafı. Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(7), 17-34.
• Dalgıç, A., & Birdir, K. (2015). Yayla turizmine katılan turistlerin seyahat motivasyonları, algılanan değer, tatmin düzeyleri ve sadakatleri üzerine bir araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3, 3-17.
• Demir, Ş. Ş., & Kozak, M. (2011). Turizmde tüketici davranışları modelini oluşturan aşamalar arasındaki ilişki. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 22(1), 19-34.
• Fesenmaier, D., Gretzel, U., & Hwang, Y. (2003). The future of destination marketing: E-commerce in travel and tourism. International Journal of Tourism Sciences, 3(2), 191-200.
• Fesenmaier, D. R., Wöber, K., & Werthner, H. (2003). Destination Recommendation Systems: Behavioural Foundations and Applications. CABI Publishing.
• Gartner, W. C. (1993). Image formation process. Journal of Travel & Tourism Marketing, 2(2-3), 191–215. https://doi.org/10.1300/J073v02n02_12
• Goeldner, R. C., & Ritchie, J. R. B. (2003). Tourism: Principles, practices, philosophies (9th ed.). John Wiley & Sons Inc.
• Gössling, S., & Hall, C. M. (2006). Tourism and Global Environmental Change: Ecological, Social, Economic and Political Interrelationships. Routledge.
• Güngör, E. (2010). Turistik yörelerden memnuniyet ve geleceğe yönelik ziyaretçi davranışları: Antalya örne ği (Yayınlanmamış doktora tezi). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Ilgaz, A. (2021). İtici ve çekici faktörler ile turist tatmini ve sadakati arasındaki ilişki üzerine bir araştırma (Yayınlanmamış doktora tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Iliachenko, E. (2005). Exploring culture, history and nature as tourist destination branding constructs: The case of a peripheral region in Sweden. Nordic-Scottish Conference on Rural and Regional Develop ment, 1-11.
• Jafari, J. (1974). The components and nature of tourism. Annals of Tourism Research, 1(3), 73-89. Joynathsing, C., & Ramkissoon, H. (2010). Understanding the behavioral intention of European tourists. International Research Symposium in Service Management, 1694-0938.
• Kao, Y. F., Huang, L. S., & Wu, C. H. (2008). Effects of theatrical elements on experiential quality and loyalty intentions for theme parks. Asia Pacific Journal of Tourism Research, 13(2), 163-174.
• Keskin, G. (2021). Ada turizminde dikkat restorasyon teorisi açısından destinasyon çekiciliği ile destinas yon marka kimliği arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmış doktora tezi). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Kozak, M., & Rimmington, M. (2000). Tourist satisfaction with Mallorca, Spain, as an off-season holiday des tination. Journal of Travel Research, 38(3), 260–269. https://doi.org/10.1177/004728750003800305
• Köse, Ç., & Çavuşgil, B. (2015). Turizm perspektifinde deneyimsel pazarlamanın davranışsal niyetler ve tatmin üzerindeki etkisi: Üçüncü yaş grubu turistler üzerinde bir araştırma (Yayınlanmamış doktora tezi). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Kutvan, A. B., & Kutvan, S. A. (2013). Turizm planlamasında destinasyon çekiciliklerinin ölçümü: Bir yön tem yaklaşımı. International Journal of Economic and Administrative Studies, 6(11), 159-184.
• Lee, T. H. (2009). Measuring the impact of experiential qualities on festival visitors’ satisfaction and lo yalty. International Journal of Hospitality Management, 28(3), 463–472. https://doi.org/10.1016/j. ijhm.2008.11.005
• Liü, C.-R., Wang, Y.-C., Huang, W.-S., & Chen, S.-P. (2017). Destination fascination: Conceptualization and scale development. Tourism Management, 63, 255-267.
• Moon, H., & Han, H. (2018). Destination attributes influencing Chinese travelers’ perceptions of experience quality and intentions for island tourism: A case of Jeju Island. Tourism Management Perspectives, 28, 71-82.
• Özdemir, G. (2008). Destinasyon pazarlaması. Detay Yayıncılık.
• Özmen, R. (2019). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı destinasyon çekiciliği olarak gastronomi turizmi: Çanakkale örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale.
• Öztürk, Y., & Uslu, A. (2018). Kars›ın turizm potansiyeli ve sürdürülebilirlik. Journal of Tourism and Gast ronomy Studies, 6(2), 135–150.
• Rizzi, P., & Dioli, I. (2010). From strategic planning to city branding: Some empirical evidence in Italy. PA SOS. Revista de Turismo Patrimonio Cultural, 8(3) Special Issue.
• Uğurlar, A. (2017). Turizmde sürdürülebilirlik: Bir ölçülebilirlik aracı olarak göstergelerin önemi. İdeal Kent-Kent Araştırmaları Dergisi, 8(21), 118-140.
• Uyar, A. (2019). Müşteri memnuniyeti ile müşteri sadakati arasındaki ilişkinin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi: Otomobil kullanıcıları üzerine bir uygulama. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(69), 41-57.
• Xiang, Z., & Gretzel, U. (2010). Role of social media in online travel information search. Tourism Manage ment, 31(2), 179–188. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2009.02.016
• Yılmaz, H. (2023). Destinasyon pazarlama, destinasyon çekiciliği ve turizm gelişimi aracı olarak hüzün tu rizmi: Ankara ili örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Çanakkale.
• Yoon, Y., & Uysal, M. (2005). An examination of the effects of motivation and satisfaction on destinati on loyalty: A structural model. Tourism Management, 26(1), 45–56. https://doi.org/10.1016/j.tour man.2003.08.016
• Yu, X., Kim, N., Chen, C.-C., & Schwartz, Z. (2012). Are you a tourist? Tourism definition from the tourist perspective. Tourism Analysis, 17(4), 445-457.