Sanat Okuryazarlığı Üzerine Bazı Türk Eserlerin Yer Aldığı Değerlendirmeler

Year 2025, Volume: 5 Issue: 1, 251 - 272, 30.06.2025

Ahmet Şimşek , Murat Gecekuşu Ahmet Tufan

https://doi.org/10.71138/turkav.1612960

Abstract

İnsanoğlunun ilk izlerinin görüldüğü andan itibaren temel ihtiyaçları dışında ürettiği her şey oluşturduğu kültürün bir parçasıdır. Somut ve somut olmayan kültür mirasının içerisinde de estetik kaygı taşıyan ürünler de birer sanat parçalarıdır. İnsanoğlunun mağara duvarına odun isiyle yaptığı resimden tutun dijital teknolojilerle ürettiği söz-ses-müzik birleşiminden oluşan sinema filmine kadar her şey sanatın bir yansımasıdır. Yalnız sanatı sadece sanat olarak değerlendirmek günümüzde bu alanı anlamamızı zorlaştırabilir. Sanatı tüm bileşenleriyle değerlendirebilmemiz için öncelikle sanat eğitiminin ne olduğunun bireyler tarafından bilinmesi gerekir. Sanat üzerine bir okuryazarlık düşünüldüğünde öncelikle bu alanda ciddi eğitim alınması, bir sanat eserini incelerken onun hangi aşamalardan geçtiğini, çeşitli disiplinler ile bağlantısının bilinmesi gibi birçok durumun göz önüne alınması önem arz etmektedir. Özellikle yedi çeşit sanat dalı olan “resim, heykel, mimari, dans, tiyatro, edebiyat, müzik” üzerine eğitim almak bu alanı daha anlamlı hale getirebilmektedir. Çünkü bu sanat dallarından herhangi birini bilmek eserin anlaşılması için yeterli olmayabilir. Örneğin dünyanın herhangi bir yerindeki yerel dans gösterisindeki müziğin özgürlük, barış, zafer gibi çeşitli anlamları olabilir. Bu nedenle sanat eğitimi alan bir bireyin iyi bir okuryazar olabilmek adına önemli bir mesafe kat edeceği düşünülmektedir. Ayrıca günümüzde sanat okuryazarlığı genel ağ, uzaktan eğitim, sosyal medya gibi birçok etkileşimle geliştirilebilmektedir. Böylelikle sanata ilgi duyan bireylerin temel eğitimlerini tamamlamaları halinde okuryazarlık seviyelerini üst becerilere taşıyabilirler ve başkalarına aktarabilirler.

Keywords

sanat , okuryazarlık , sanat eğitimi , yedi çeşit sanat

References

• Civan Kâmil, Anadolu Güzel Sanatlar Liselerindeki Müzik Bölümü Öğrencilerinin Müzik Öğretmenliği Mesleğine Yönelik Tutumları, Dokuz Eylül Üniversitesi, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi)”, 2006.
• Cheu-ley Lee, “What Do We Mean By Literacy? Implications For Literacy Education”, The Journal Of Educational Thought (Jet) / Revue De La Pensée Éducative 45, Sy 3 (2011): 255-66.
• David Bawden, “Information And Digital Literacies: A Review Of Concepts”, Journal Of Documentation 57 (01 Nisan 2001): 218-59. Https://Doi.Org/10.1108/Eum0000000007083.
• Enes Yaşar, "Sanat Okuryazarlığı", Disipliner Okuryazarlık, Ankara, Anı Yayıncılık, 2022.
• Enver Yolcu, Sanat Eğitimi Kuramları ve Yöntemleri, Nobel Kitap, 2004.
• Https://Www.Nadirkitap.Com/Sanat-Egitimi-Kuramlari-Ve-Yontemleri-Enver-Yolcu-Kitap29411896.Html. “Fikir ve Sanat Hakları Kanunu, Kanun No: 5486”, chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc034/kanuntbmmc034/kanuntbmmc03405846.pdf, Erişim Tarihi: 5 Mayıs 2025.
• Geroge Dickie, Introduction To Aesthetics: An Analytic Approach, Oxford University Press, 1997.
• İzzet Yücetoker, “Sanat Okuryazarlığı Ölçeğinin Hazırlanması ve Geliştirilmesi”, Sanat Eğitimi Dergisi, S. 1, 01 Ocak 2014, S. 112-126. Https://Doi.Org/10.7816/Sed-02-01-06.
• Meb, Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Sanat Eğitimi Dersi Öğretim Programı, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, 2023.
• Ned Herrmann, The Creative Brain, Revised Edition, Brain Books, 1989.
• Nigel Warburton, Nigel, The Art Question, London , New York, Routledge, 2003.
• Peter Read, The Stolen Generations: The Removal Of Aboriginal Children In New South Wales 1883-1969, Nsw Department Of Aboriginal Affairs, 2006.
• R. O’day, Education And Society 1500-1800, London, Longman 1982.
• Serap Buyurgan, Ufuk Buyurgan, Sanat Eğitimi ve Öğretimi: Eğitimin Her Kademesine Yönelik Yöntem ve Tekniklerle, 2020.
• S. Etike, “Gençliğin Sanat Eğitimine Kimi Değinmeler”, Hacettepe Üniversitesi, Sanat ve Gençlik Sempozyumu, Ankara, 1985.
• Türkçe Sözlük, C. 1, Türk Dil Kurumu, Ankara 1992.
• Türkçe Sözlük, C. 2, Türk Dil Kurumu, Ankara, 1992.
• “Ulusal Temel Sanat Standartları Koalisyonu Bildirisi”, 2014.
• Zuhal Özel Sağlamtimur, “Dijital Sanat”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt/Vol.: 10- Sayı/No: 3: 213–238 (2010), s. 214-237.