Covid-19 Salgını Sürecinde Uzaktan Eğitimin Sosyal Bilgiler Dersine Yansımaları: Fenomenolojik Bir Çalışma (Muğla İli Örneği)

Yıl 2024, , 220 - 245, 27.12.2024

Hafize Öz , Zafer Tangülü

https://doi.org/10.54979/turkegitimdergisi.1464628

Öz

Bu araştırmanın amacı Covid-19 salgını sürecinde uzaktan eğitimle gerçekleştirilen sosyal bilgiler derslerini öğretmenlerin görüşleri ve deneyimleri dahilinde derinlemesine inceleyerek süreç boyunca karşılaşılan sorunlara yönelik çözüm önerileri geliştirmektir. Araştırmanın çalışma grubunu Muğla ilinin Menteşe ilçesine bağlı devlet okullarında 2021-2022 eğitim-öğretim yılında görev yapmakta olan 23 sosyal bilgiler öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırma fenomenolojik desenin kullanıldığı nitel bir araştırmadır. Katılımcıların belirlenmesinde ölçüt örneklem yöntemi kullanılmış ve araştırmanın verileri yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanıp içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgulara göre sosyal bilgiler öğretmenleri uzaktan eğitim sürecinde bağlantı kesikliği, teknolojik araç yetersizliği, teknolojik altyapı yetersizliği, katılım azlığı, motivasyon eksikliği, ders süresinin yetersizliği, kamera ve mikrofonun kapalılığı gibi nedenlerden dolayı çeşitli problemlerle karşılaşmıştır. Ayrıca sosyal bilgiler öğretmenleri fırsat eşitsizliğinin giderilmesi, altyapının güçlendirilmesi, uzaktan eğitimle ilgili hizmet içi eğitim verilmesi gibi önerilerde bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Covid-19 Salgını, Uzaktan Eğitim, Sosyal Bilgiler

Kaynakça

• Adıgüzel, A. (2020). Salgın sürecinde uzaktan eğitim ve öğrenci başarısını değerlendirmeye ilişkin öğretmen görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 253-271. https://doi.org/ 10.37669/milliegitim.781998
• Akgül, G. Ve Oran, Mehmet (2020). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin, ortaokul öğrencilerinin ve öğrenci velilerinin pandemi sürecindeki uzaktan eğitime ilişkin görüşleri. Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 3(2), 15-37. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1469739
• Akyürek, M. İ. (2020). Uzaktan eğitim: bir alanyazın taraması. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 1-9. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mead/issue/56310/711904
• Aslantaş, T. (2011). Uzaktan eğitim, uzaktan eğitim teknolojileri ve Türkiye’de bir uygulama. https://www.tankutaslantas.com/wp-content/uploads/2014/04/Uzaktan-E%C4%9Fitim-Uzaktan-E%C4%9Fitim-Teknolojileri-ve-T%C3%BCrkiyede-bir-Uygulama.pdf
• Avcı, F. ve Akdeniz, E. C. (2021).Koronavirüs (Covid-19) Salgını ve Uzaktan Eğitim Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar Konusunda Öğretmenlerin Değerlendirmeleri. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi – USBED, 3(4), 117-154. https://dergipark.org.tr/tr/pub/usbed
• Aydemir, A. (2021). Uzaktan eğitim sürecinde öğretmen ile öğrenci-veli iletişimi: Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin deneyimleri. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 814-826. https://doi.org/10.33206/mjss.824033
• Bakioğlu, B. ve Çevik, M. (2020). COVID-19 pandemisi sürecinde Fen Bilimleri öğretmenlerinin uzaktan eğitime ilişkin görüşleri. Turkish Studies, 15(4), 109-129. https://doi.org/10.31592/aeusbed.909184
• Balaman, F. Ve Hanbay Tiryaki, S. (2021). Coronavirüs (Covid-19) nedeniyle mecburi yürütülen uzaktan eğitim hakkında öğretmen görüşleri. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10(1), 52-84. https://doi.org/10.15869/itobiad.769798
• Bozkurt, A. (2020). Koronavirüs (Covid-19) Pandemi süreci ve pandemi sonrası dünyada eğitime yönelik değerlendirmeler: Yeni normal ve yeni eğitim paradigması. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(3), 112-142. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1215818
• Bozkurt, A., Jung, I., Xiao, J., Viladimirschi, V., Schuwer, R., Egorov, G., … & Paskevicius, M.(2020). A global Outlook to theinterruption of education due to covid-19 pandemic: navihating in a time of uncertainty and crisis. Asian Journal of Distance Education. 15(1). 1-126. https://www.asianjde.com/ojs/index.php/AsianJDE/article/view/462/307
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (22. bs.). Pegem Akademi.
• Canpolat, U., ve Yıldırım, Y. (2021). Ortaokul öğretmenlerinin COVID-19 salgın sürecinde uzaktan eğitim deneyimlerinin incelenmesi. Açıköğretim Uygulamaları Ve Araştırmaları Dergisi, 7(1), 74-109. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1446616
• Çakın, M. ve Külekçi Özyavuz, M. (2020). Covid-19 süreci ve eğitime yansıması: öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(2). 166-186. https://doi.org/10.24289/ijsser.747901
• Çelebi, M. (2021). Nitel Araştırma Yöntemleri (1. Baskı). Pegem Akademi. https//doi.org/10.14527/9786258044164
• Çetin, S. Ve Akduman D. (2022). Covid-19 Pandemi Dönemi Uzaktan Eğitim Sürecine İlişkin Öğretmen ve Öğrenci Görüşleri. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 55(1), 119-146. https//doi.org/10.30964/auebfd.1000300
• Demir, F. ve Özdaş, F. (2020). Covid-19 sürecindeki uzaktan eğitime ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 273-292. https://doi.org/10.37669/milliegitim.775620
• Eken, Ö., Tosun, N. ve Tuzcu Eken, D. (2020). Covid-19 salgını ile acil ve zorunlu uzaktan eğitime geçiş: genel bir değerlendirme. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 113-128. 10.37669/milliegitim.780722
• Erkuş, A. (2021). Davranış Bilimleri İçin Bilimsel Araştırma Süreci (7. Baskı). Seçkin Yayıncılık
• Eroğlu, E. (1994). İletişim sürecinde medya-mesaj-yöntem ilişkisi ve geleneksel eğitimden uzaktan eğitim sistemlerine geçiş süreci. Kurgu Dergisi, 14, 275-194. https://earsiv.anadolu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11421/1413/114148.pdf?sequence=1&isAllowedy
• Ertan Kantos, Z. (2021). Sınıf öğretmenlerinin uzaktan eğitim ile ilgili görüşleri. MSGÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 1(23), 476-491. https://dergipark.org.tr/tr/pub/msgsusbd/issue/69550/1108391
• Fidan, M. (2020). Covid-19 belirsizliğinde eğitim: zorunlu uzaktan eğitime ilişkin öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(2), 24-43. https://doi.org/10.29065/usakead.736643
• Güler, A., Halıcıoğlu, M. B., ve Taşğın, S. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma (2. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Hüseyin, E. ve Kocasaraç, H. (2022). Uzaktan eğitimin dünyadaki tarihsel gelişiminin incelenmesi. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 8(3). 191-213. https://doi.org/10.47714/uebt.1145733
• Hüsnüoğlu, N. ve Öztürk, L. (2017). Dijital bölünme: nedenleri ve türleri. Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3(5), 6-21. https://dergipark.org.tr/tr/pub/guiibd/issue/51746/672008
• İmamoğlu, H. V. Ve Siyimer İmamoğlu, F. (2020). Coronavirüs Salgını ve Uzaktan Eğitim Süreci Hakkında Öğretmen Görüşleri: Şehit Bülent Yalçın Spor Lisesi ve Şehit Ertan Yılmaz Güzel Sanatlar Lisesi (Sinop) Örneği. Beşeri Bilimler ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 10 (4), 742-761. https://dergipark.org.tr/tr/pub/johut/issue/58659/847464
• İşman, A. (2022). Uzaktan Eğitim (5. Baskı). Pegem Akademi.
• Karaca, Ş. Ve Kalem, D. (2020). COVID-19 gölgesinde uzaktan eğitim gizmet kaltesinin incelenmesi. Sivas Interdisipliner Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(7), 8-18. http://sita.cumhuriyet.edu.tr/tr/pub/issue/57733/791442
• Karasar, N. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemi (31. Baskı). Nobel Yayıncılık.
• Kavuk, E. Ve Demirtaş, H. (2021). COVID-19 pandemisi sürecinde öğretmenlerin uzaktan eğitimde yaşadığı zorluklar. E-Uluslararası Pedandragoji Dergisi (E-UPAD), 1(1), 55-73.
• Kaya, Z. (2022). Uzaktan Eğitim (1.Baskı). Pegem Akademi. https://doi.org/ 11..11111/ted.xx
• Kuş, Z., Mert, H. ve Boyraz, F. (2021). Covid-19 salgını süresince fırsat eşit(siz)liği: kırsal kesimdeki öğretmen ve ebeveyn görüşleri. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama Dergisi, 11(2), 470-493. https:// doi.org/10.17943/etku.913684
• Limberg, L. (2008). Phenomenography. In L. Given (ed). The SAGE encyclopedia of qualitative research methods. 614-619. Thousand Oaks, CA: Sage. 611-615.
• Sezgin, S. (2021). Acil uzaktan eğitim sürecinin analizi: öne çıkan kavramlar, sorunlar ve çıkarılan dersler. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 273-296. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1660099
• Taşkın, G. Ve Aksoy, G. (2021). Uzaktan eğitim hakkında öğretmen görüşleri. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 52, 622-647. https://doi.org/10.53444/deubefd.970496
• Türkiye Bilimler Akademisi (2020). Covid-19 salgını ve eğitim. https://www.tuba.gov.tr/tr/yayinlar/suresiz-yayinlar/bilim-ve-dusunce/kuresel-salginin-anatomisi-insan-ve-toplumun-gelecegi-1/covid-19-salgini-ve-egitim
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı (2020a). Bakan Selçuk, Koronavirüs’e karşı eğitim alanında alınan tedbirleri açıkladı. https://www.meb.gov.tr/bakan-selcuk-koronaviruse-karsi-egitim-alaninda-alinan-tedbirleri-acikladi/haber/20497/tr
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı (2020b). Bakan Selçuk, 23 Mart’ta başlayacak olan uzaktan eğitime yönelik detayları anlattı. https://www.meb.gov.tr/bakan-selcuk-23-martta-baslayacak-uzaktan-egitime-iliskin-detaylari-anlatti/haber/20554/tr
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı (2020c). Uzaktan eğitim için uydu frekans ve yayın platform bilgileri. https://www.meb.gov.tr/uzaktan-egitim-icin-uydu-frekans-ve-yayin-platformlari-bilgileri/haber/20565/tr
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı (2020d). “uzaktan eğitim” bakan Selçuk’un verdiği dersle başladı. https://www.meb.gov.tr/uzaktan-egitim-bakan-selcukun-verdigi-dersle- basladi/haber/20578/tr
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı (2020e). Uzaktan Eğitim 30 Nisana kadar devam edecek. https://www.meb.gov.tr/uzaktan-egitim-30-nisana-kadar-devam- edecek/haber/20585/tr
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı (2020f). EBA’da canlı sınıfla eğitim başlıyor. https://www.meb.gov.tr/ebada-canli-sinifla-egitim-basliyor/haber/20602/tr
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı (2021a). 6 eylül’de tam zamanlı olarak yüz yüze eğitim başlayacak. https://www.meb.gov.tr/6-eylulde-tam-zamanli-olarak-yuz-yuze- egitim-baslayacak/haber/23878/tr
• T.C. Resmi Gazete (1999). Üniversitelerarası İletişim ve Bilgi Teknolojileirne Dayalı Uzaktan Yükseköğretim Yönetmeliği, Resmi Gazete, 23906, 1-64.
• Türker, A. Ve Dündar, U. (2020). Covid-19 pandemi sürecinde eğitim bilişim ağı (EBA) üzerinden yürülen uzaktan eğitimlerle ilgili lise öğretmenlerini görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 323-342. https://doi.org/10.37669/milliegitim.738702
• Türkiye Bilimler Akademisi, TÜBA. (2020). Covid-19 pandemi değerlendirme raporu. https://www.tuba.gov.tr/files/images/2020/kovidraporu/Covid-19%20Raporu-Final+.pdf
• Özer, B. (1990). Uzaktan eğitimin evrensel yapısı. Kurgu Dergisi, 8, 569-594. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1503899
• United Nations Educational Scientific and Cultural Organization, UNESCO (2020a). 290 million students out of school due to COVID-19: UNESCO releases first global numbers and mobilizes response. https://www.unesco.org/en/articles/290-million-students-out-school-due-covid-19-unesco-releases-first-global-numbers-and-mobilizes
• United Nations Educational Scientific and Cultural Organization, UNESCO (2020b). With one in five learners kept out of school, UNESCO mobilizes education ministers to face the COVID-19 crisis. https://www.unesco.org/en/articles/one-five-learners-kept-out-school-unesco-mobilizes-education-ministers-face-covid-19-crisis
• United Nations Educational Scientific and Cultural Organization, UNESCO (2020c). Startling digital divides in distance learning emerge. https://www.unesco.org/en/articles/startling-digital-divides-distance-learning-emerge
• United Nations International Children’s Emergency Fund, UNICEF (2020a). Key Messages and Actions for COVID-19 Prevention and Control in Schools. Key Messages and Actions for COVID-19 Prevention and Control in Schools (who.int)
• United Nations International Children’s Emergency Fund ,UNICEF (2020b). UN, launches global humanitarian response plan to COVID-19 pandemic. https://www.unicef.org/turkiye/en/press-releases/un-launches-global- humanitarian-response-plan-covid-19-pandemic
• Ünal, M. ve Bulunuz, N. (2020). Covid-19 salgını dönemi uzaktan eğitim çalışmaları ve sonraki süreçle ilgili fen bilimleri öğretmenlerinin görüş ve önerileri. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 343-369. https://doi.org/10.37669/milliegitim.775521 https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosekev/issue/71551/1151218
• Yıldırım, A. Ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (11. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, A. ve Akar Vural, R. (2020). Covid-19 pandemisi ve derinleşen eğitim eşitsizlikleri. Türk Tabipleri Birliği Covid-19 Pandemisi Altıncı Ay Değerlendirme Raporu, Ankara: Türk Tabipleri Birliği. 556-565