Ortaokul Öğrencilerinin Okuma Becerilerinin Geliştirilmesinde Ailenin Etkisi

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 21, 27.06.2018

Züleyha Er , Ali Fuat Arıcı

Öz

Hayatın
başlangıcından itibaren kişinin yanında olan aile, okuma becerisi geliştirme
sürecinde en önemli faktörlerden birini oluşturmaktadır. Bu araştırmada
ortaokul öğrencilerinin okuma becerileri üzerindeki ailenin etkisi
incelenmiştir. Araştırmanın amacı Okuma ve Aile Programı (OVAP ) ile aileleri
okuma eğitimi konusunda bilinçlendirerek, öğrencilerin okuduğunu anlama
düzeyleri ve okumaya yönelik tutumları üzerinde bir değişiklik olup olmadığını
ortaya çıkarmaktır. Araştırma 2016-2017 eğitim-öğretim yılında İstanbul ilinde
yapılmıştır. Araştırmada gerçek deneysel desenli nicel araştırma yöntemi kullanılmıştır.
Bir deney ve bir kontrol grubunda bulunan toplam 40 öğrenci ile
gerçekleştirilen araştırma beş hafta sürmüştür. Deney grubundaki öğrenci
velilerine Okuma ve Aile Programı uygulanmış, kontrol grubundaki öğrenci
velilerine herhangi bir okuma programı uygulanmamıştır. Araştırmada
gerçekleştirilen deneysel uygulamanın başında ve sonunda öğrencilerin okuduğunu
anlama ve okumaya yönelik tutumları test edilmiştir. Deney ve kontrol
gruplarından elde edilen verilerin analizinde SPSS 23.0 programından
yararlanılmıştır. Araştırmanın sonuçları deney grubundaki öğrencilerin
okuduğunu anlama düzeyi ve okumaya yönelik tutumları arasında deney grubu
lehine anlamlı farkların olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

okuma, anlama, tutum, aile

Kaynakça

• KAYNAKÇAAktaş ve Gündüz, (2003). Yazılı ve sözlü anlatım kompozisyon sanatı. Ankara: Akçağ Yayıncılık.Akyol, H. (2006).Yeni türkçe programına uygun türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Kök Yayıncılıık.Arıcı, A. F.(2012). Okuma eğitimi. İstanbul: Pegem Akademi.Baş, B. (2015)Türkçe öğretimi açısından çocuk edebiyatı. Ankara: Pegem Akademi.Büyüköztürk, Ş. (2004). Veri analizi el kitabı (3. Baskı). Ankara: Pegem AkademiBüyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (7. Baskı). Ankara: Pegem AkademiBüyüktaşkapu S. (2012) Okul öncesi eğitimi sürecinde çocuklara uygulanan aile destekli okumaya hazırlık programının ilkokuldaki okuma başarılarına etkisi. ve kuramveuygulamadaeğitimbilimleri.12(1)301-316. http://web.a.ebscohost.com/abstract?direct=true&profile=ehost&scope=site&authtype adresinden 31.01.2018 tarihinde alınmıştır.Can, A.Deniz, E. ve Çeçen, M.(2016).Ortaokul öğrencilerinin okuma tutumları. Electronic Turkish Studies 11(3).645-660.Creswell, J. W. (2016) Araştırma deseni. Ankara: Eğiten Kitap.Çeçen M. A. ve Deniz E. (2015) Lise öğrencilerinin okumaya yönelik tutumları (diyarbakır ili örneği). Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 30(12), 193-212. Çelenk, S. (2003). Okul aile işbirliği ile okuduğunu anlama başarısı arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24( 7 ), 33-39.Çelenk, S. (2003). Okul başarısının ön koşulu: Okul aile dayanışması, İlköğretim-Online 2 (2), 28-34. http://ilkogretim-online.org.tr/index.php/io/article/view/2046 adresinden 10 Mayıs 2017 tarihinde edinilmiştir.Çocuk Vakfı.(2006).Türkiye’nin okuma alışkanlığı karnesi. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.Erdoğan D. ve Gür Y.E. ( 2016 ) İlkokul 4. Sınıf öğrencilerinin okumaya yönelik tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi, Sakarya Üniversitesi Eğitim FakültesiDergisi(32)85-96. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/sakaefd/article/view/5000203187 adresinden 25 Haziran 2017 tarihinde edinilmiştir.Freire, P. ve Macedo, D. ( 1998 ). Okuryazarlık .(çev. S .Ayhan) Ankara: İmge yayınları.Gündüz O. ve Şimşek T.(2013). Okuma eğitimi el kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları.Jordan, G. E., Snow, C. E. ve Porche, M. V. (2000), Project ease: the effect of a family literacy project on kindergarten students' early literacy skills, Reading Research Quarterly, 35( 12) 524–546.Karasar, N. (1998). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.Karatay, H. (2011 ) .Okuma eğitimi kuram ve uygulama. Ankara: Berikan Yayınevi.Kasten, C.W. ve Yıldırım K.( 2013 ) Okuma ve yazma eğitimi: tek başıma öğrenemem ki. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.Kavcar, C. ,Oğuzkan, F. ve Hasırcı, S. (2016 ) Türkçe öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.Kılıç, Ç. (2010) Aile eğitim programları ve Türkiye’deki örnekleri, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 10 (1), 25- 32.Kılıç, D.(2009) Yenilenen ilköğretim programlarında ailenin eğitim fonksiyonunun öğretmen ve veli görüşlerine göre incelenmesi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (1): 177-190Kocaarslan M.( 2016 ) Garfield Görselli 1-6. Sınıflar İçin Okumaya Yönelik Tutum Ölçeğinin Türkçe Uyarlama Çalışması. İlköğretim Online. 15(4): 1217-1233. http://ilkogretim-online.org.tr doi: http://dx.doi.org/10.17051/io.2016.25140 adresinden 10.03.2017 tarihinde alınmıştır.Kurnaz, H. ve Yıldız N.(2015) Ortaokul öğrencilerinin okuma motivasyonlarının çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi, 9 (3). http://docplayer.biz.tr/18697757-Ortaokul-ogrencilerinin-okuma-motivasyonlarinin-cesitli-degiskenlere-gore-degerlendirilmesi.html adresinden 10 Mayıs 2017 tarihinde edinilmiştir.Lonigan, C. ve Whitehurst, G.(1989), Relative efficacy of parent and teacher ınvolvement ın a shared-reading ıntervention for preschool children from low-ıncome backgrounds. Early Childhood Research Quarterly, 13(2) 263-290.Millî Eğitim Bakanlığı (2012). Aile eğitimi kurs programı. Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü. Ankara.Millî Eğitim Bakanlığı (2017) Türkçe Öğretim Programı.15 Mayıs tarihinde http://ttkb.meb.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.Millî Eğitim Bakanlığı Eğitimi Araştırma Ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (Earged),(2007) ,Öğrencilerin okuma düzeyleri. 15 Mayıs tarihinde http://mevzuat.meb.gov.tr/html/2394_0.html adresinden edinilmiştir.Milli Eğitim Bakanlığı Yenilik Ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü (2013) Pısa 2012 Ulusal Ön Raporu. 23 Mayıs 2017 tarihinde http://yegitek.meb.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.Milli Eğitim Bakanlığı, (2012). Okul öncesi eğitim programı ile bütünleştirilmiş aile destek programı, Temel Eğitim Genel Müdürlüğü. Ankara.Nazlı, B.(2016 ) Çocuklarda okuma alışkanlığının önemi emniyetçiler ilkokulu örneği: anne ve baba bilinci. 31.01.2018 tarihinde https://www.researchgate.net/publication/316554709 adresinden alınmıştır.Neslitürk, S. (2013).Anne değerler eğitimi programının 5–6 yaş çocuklarının sosyal beceri düzeyine etkisi, doktora tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.Okur, A.(2013) yaşam boyu okuma için okuma öğretimi. Okur, A. (ed.), Yaşam boyu okuma eğitimi.(1-45). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.Özdikmenli, D. (2009). 12-15 yaşları arasında ergen çocuk sahibi annelerin eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi, ihtiyaca uygun program geliştirilmesi uygulama ve değerlendirilmesi, , yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İstanbul.Pırls 2001 İnternatıonal Report.(n.d) https://timssandpirls.bc.edu/pirls2001i/PIRLS2001_Pubs_IR.html 23 Mayıs 2017 tarihinde adresinden edinilmiştir.Pirpir, D.A.(2011) Anne eğitim programının 5–6 yaş çocuklarının temel eğitime hazır bulunuşluk düzeyine etkisinin incelenmesi, doktora tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.Ruskin, J. (2014) Susam ve zambaklar. (Çev. Z. Kaplantaş) İstanbul: Şule Yayınları.Sallabaş M.E.(2008) İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okumaya yönelik tutumları ve okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 9 (16) 141–155.Saracaloğlu A.S. ve Karasakaloğlu N. (2011) Sınıf öğretmeni adaylarının okuduğunu anlama düzeyleri ile çalışma ve öğrenme stratejilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi 36 (161).156-173.Sénéchal, M.(2008). The effect of family literacy ınterventions on children’s acquisition of reading from kindergarten to grade 3: a meta-analytic review. Review Of Educational Research 78 (4), 880-907.Sever, S. ( 2015) çocuk ve edebiyat. Ankara: Tudem Yayıncılık.Shaver, a. V.,& walls, r. T. (1998), Effect of title ı parent ınvolvement on student reading and mathematics achievement. Journal Of Research & Development In Education, 31(2), 90-97.Şimşek, H. ve Yıldırım, A.( 2013) Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin yayıncılık.Tayşi, E.K. (2007) İlköğretim 5. ve 8. Sınıf öğrencilerinin hikâye ve deneme türü metinlerindeki okuduğunu anlama becerilerinin karşılaştırılması (kütahya ili örneği), yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Egitim Bilimleri Enstitüsü, AnkaraÜlper, H. (2011) Öğrencilerin, okumaya isteklendirici etmenlerle karşılaşma durumu: öğretmen, aile, arkadaş ve kitap boyutları üzerinden bir araştırma, Buca Eğitim FakültesiDergisi.30.http://www.befjournal.com/index.php/dergi/article/viewArticle/470 adresinden 20 Mayıs 2017 tarhinde edinilmiştir.Ülper, H. (2011/bahar ) Öğrenci açısından okumaya güdüleyici etmenler kuram ve uygulamada eğitim bilimleri, Eğitim danışmanlığı ve araştırmaları, 11(2) • 941-960. 15 Mayıs tarihinde http://www.academia.edu/ _Okumaya güdüleyici_Etmenler adresinden edinilmiştir.Vardarcı, G.(2011) Otistik çocuklu ailelere uygulanan aile eğitim programının aile içi iletişim becerilerine, ailenin problem çözme becerilerine ve otistik çocuklarıyla ilgili algılarına etkisi, http://acikerisim.deu.edu.tr/xmlui/handle/12345/7041 adresinden 20 Mayıs 2017 tarihinde edinilmiştir.Yaman B.( 2005) Senaryo tabanlı öğrenme yaklaşımına (stöy) dayalı eğitimde drama yönteminin ilköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama başarılarına etkisi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (2), 465-482.Yavuzer, H.(2005) Çocuğu tanımak ve anlamak. İstanbul: Remzi KitabeviYıldız, C.(2013), okuma ve anlama öğretimi. Yıldız, C.(ed.), Türkçe öğretimi( 115-160) Ankara: Pegem Akademi.Yıldız, M.( 2010 ) İlköğretim 5. Sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama, okuma motivasyonu ve okuma alışkanlıkları arasındaki ilişki, doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.Yılmaz C. ve Çalışkan M.(2017)Yatılı ortaokul öğrencilerinin okuma motivasyonlarının incelenmesi.12(33).573-588. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12541 ISSN: 1308-2140 adresinden 31.01.2018 tarihinde alınmıştır.