Mert Gölü (İğneada Longoz Ormanları Milli Parkı / Kırklareli) Morfolojisinde Zamansal Değişimin CBS Desteğiyle İncelenmesi ve Ekolojik Açıdan Değerlendirilmesi

Year 2023, , 876 - 886, 13.10.2023

Okan Yeler , Belgin Çamur Elipek , Gazel Burcu Aydın

https://doi.org/10.30910/turkjans.1298920

Abstract

Uzaktan algılama teknolojileri, son yıllarda hızla gelişen bir alan olmakla beraber, topoğrafik açıdan zorlu, ulaşılması güç ve maliyetli birçok alanda pratik ve hızlı çözümler sunabilen, doğruluğu yer verileri ile kolayca ispatlanabilen bilimsel çalışmalar arasında yer almaktadır. Sulak alanlar, arazi örtüsü çalışmaları, tarımsal değişimler, heyelan, erozyon, deprem, afet yönetimi, kar-su değişimleri ve kıyı alanları değişim tespiti gibi birçok alanda kullanılan bu teknolojiler ekolojik değerlendirmeler açısından da önemli altlıklar oluşturmaktadır. Bu çalışmada, İğneada Longoz Ormanları Milli Parkı’nda yer alan Mert Gölü’nün zamansal olarak morfolojik yapısında ve kıyı çizgisinde meydana gelen değişimler, uzaktan algılanmış veri seti ve Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) yöntemleri kullanılarak incelendi. Çalışma alanındaki sulak alanda meydana gelen bu değişimlerin belirlenmesinde 2008 ve 2010 ile 2020 ve 2022 yıllarının yaz mevsimine denk gelen dönemlerine ait uydu görüntüleri temel alınarak çalışma alanına ait zamansal değişimlere bakıldı. Ayrıca, 2018-2022 yılları arasındaki 5 yıllık periyotta Landsat 8 OLI/TIRS uydu görüntülerinden üretilen NDWI (Normalize Fark Su İndisi) algoritmaları ile gölün su yüzeyi ve çevresindeki diğer alanların hektar cinsinden değişimleri de hesaplandı. Elde edilen verilere göre, zaman zaman kumullaşmanın yüksek oranlara çıktığı ve denizle bağlantısının arttığı tespit edilen alanla ilgili ekolojik değerlendirmeler de yapıldı.

Keywords

Longoz ormanları, Mert Gölü, Landsat 8, kıyı çizgisi, ekoloji

References

• Açıkgöz, G. 2010. Yumurtalık Sulak Alan Sistemindeki Kıyı Değişimlerinin Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Kullanılarak Tespiti. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Türkiye.
• Alesheikh, A. A., Ghorbanali, A., Nouri, N. 2007. Coastline change detection using remote sensing. International Journal of Environmental Science and Technology, 4(1): 61– 66.
• Altınsaçlı, S. 2001. The Ostracoda (Crustacea) fauna of lakes Erikli, Hamam, Mert, Pedina and Saka (Iğneada, Kırklareli, Turkey). Turkish Journal of Zoology, 25, 343–355.
• Arkoç, O., Özşahin, B. 2018. Assessment of coastline change of lakes of Gala Lake National Park (NW Turkey) With multi–temporal satellite images. Kırklareli University Journal of Engineering and Science, 4 (1), 12–29.
• Avdan, U., Demircioğlu, Yıldız N., Dağlıyar, A. 2013. Akşehir gölü ve çevresinin arazi kullanımı ve zamansal değişim analizinin uzaktan algılama yöntemleri ile belirlenmesi, Türkiye Ulusal Fotogrametri ve Uzaktan Algılama Birliği VII. Teknik Sempozyumu, Turkey, 2013. Bahadır, M. 2013. Determination of spatial changes of Akşehir Lake with remote perception techniques. Marmara Coğrafya Dergisi, 28, 246-275.
• Battal, S., Güllüdere, B., Çelik, S., Demir, N., Koç–San, D. 2016. Area and change detection of the Lake Eber using SAR and multispectral satellite images. 6. Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Sempozyumu. Adana, Türkiye, 423–429.
• Bayram, B., Şeker, D. Z., Acar, U., Yüksel, Y., Güner H. A. A., Çetin, I. 2013. An integrated approach to temporal monitoring of the shoreline and basin of Terkos Lake. Journal of Coastal Research, 29 (6), 1427–1435. https://doi.org/10.2112/JCOASTRES-D-12-00084.1.
• Behling, R., Milewski, R., Chabrillat, S. 2018. Spatiotemporal shoreline dynamics of Namibian Coastal Lagoons derived by a dense remote sensing time series approach. International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 68, 262–271. https://doi.org/10.1016/j.jag.2018.01.009.
• Castañeda C., Herrero J., Casterad, M. A. 2005. Landsat Monitoring of Playa–Lakes in the Spanish Monegros Desert. Journal of Arid Environments, 63(2), 497–516. https://doi.org/10.1016/j.jaridenv.2005.03.021.
• Chipman, J. W., Kiefer, R. W., Lillesand, T. M. 2008. Remote Sensing and Image Interpretation, sixth edition. Çamur-Elipek, B., T. Kırgız, 2011. “The Evalution of Some Limnological Features of the Lagoon Lakes in European Part of Turkey” edited by Frank Columbus in the book “Lagoons: Biology, Management and Environmental Impact.” at Nova Science Publishers, Inc. 400 Oser Avenue, Suite 1600 Hauppauge, NY 11788, USA.
• Deka, J., Tripathi O. M., Khan, M. L. 2011. A Multi–Temporal Remote Sensing Approach for Monitoring Changes in Spatial Extent of Freshwater Lake of Deepor Beel Ramsar Site, A Major Wetland of Assam. Journal of Wetlands Ecology, 5, 40–47. https://doi.org/10.3126/jowe.v5i0.4696.
• Dumlu, C. İhtiyar, F. 2017. The Determination of Recreational Canoe Carrying Capacity of Lake Mert within Igneada Floodplain National Park Boundaries, Turkish Journal of Forest Science, 1(2), 133-144.
• Durduran, S. S. 2010. Coastline change assessment on water reservoirs located in the Konya Basin Area, Turkey, using multitemporal landsat imagery. Environmental Monitoring and Assessment, 164 (1–4), 453–461. https://doi.org/10.1007/s10661-009-0906-9.
• Duru, U. 2017. Shoreline change assessment using multi–temporal satellite images: a case study of Lake Sapanca, NW Turkey. Environmental Monitoring and Assessment, 189, 385. https://doi.org/10.1007/s10661-017-6112-2.
• Erener, A., Yakar, M. 2012. Monitoring coastline change using remote sensing and GIS technologies. Lecture Notes in Information Technology, 30, 310–315.
• Erener, A., Yakar, M. 2015. Uzaktan algılama ve CBS teknolojileri ile kıyı sınır değişim analizi: Meke Gölü Örneği, TUFUAB VIII. Teknik Sempozyumu 21-23 Mayıs 2015 / Konya: 193-197.
• Erener, A., Sarp, G., Shirzad, M. R. 2016. Application of remote sensing and GIS technologies to determine changes of reservoir area in lake/dam. Quaternary Symposium of Turkey, İstanbul, Turkey, 64.
• Gao, B. C. 1996. NDWI A Normalized Difference Water Index For Remote Sensing of Vegetation Liquid Water From Space. Remote Sens. Environ. 58:257-266.
• Genz, A. S., Fletcher, C. H., Dunn, R. A., Frazer, L. N., Rooney, J. J. 2007. The predictive accuracy of shoreline change rate methods and alongshore beach variation on Maui, Hawaii. Journal of Coastal Research, 23(1), 87–105. https://doi.org/10.2112/05-0521.1.
• Güher, H. 1996. Mert, Erikli, Hamam ve Pedina (İğneada/Kırklareli) Zooplanktonik Organizmaları (Rotifera, Cladocera, Copepoda) ve Mevsimsel Dağılımları. T. Ü. Fen Bil. Enst. Doktora Tezi.
• Gürsoy- Haksevenler, B.H., Ayaz, S. 2021. Noktasal ve yayılı kirletici kaynaklarının yüzeysel su kalitesi üzerinde etkisi, Alaşehir Çayı alt havzası örneği, GÜFBED/GUSTIJ (2021) 11 (4): 1258-1268
• Kale, S., Acarlı, D. 2019. Spatial and Temporal Change Monitoring in Water Surface Area of Atikhisar Reservoir (Çanakkale, Turkey) by using Remote Sensing and Geographic Information System Techniques, Alinteri J. of Agr. Sci., 34(1): 47-56.
• Kang, S., Hong, S. Y. 2016. Assessing seasonal and inter–annual variations of lake surface areas in Mongolia during 2000–2011 using minimum composite MODIS NDVI. Plos One, 11 (3), e0151395. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0151395.
• Kaplan, G., Avdan, Z., Avdan, U., Jovanovska, T. (2020) Monitoring Shared International Waters With Remote Sensing Data. Resilience 4(1): 77-88.
• Karaman, M., Budakoğlu, M.. Avcı, Z. D. U. Özelkan, E. Taşdelen, S. Bülbül, A., Civaş, M. 2013. Chris/Proba Hiperspektral uydu görüntüleri ile sulak alanların mevsimsel değişiminin incelenmesi: Acıgöl (Denizli), 3. Coğrafya Sempozyumu, 10-13 Haziran, Türkiye, Antalya, Kemer.
• Kavzoğlu, T., Çölkesen, İ. 2011. Uzaktan algılama teknolojileri ve uygulama alanları, Türkiye’de Sürdürülebilir Arazi Yönetimi Çalıştayı, 26-27 Mayıs, Okan Üniversitesi, İstanbul.
• Kaya, İ. 2016. Temporal coastal erosion Changes analysis using remote sensing in northern Terkos Lake. Master of Science Thesis. Boğaziçi University, Turkey.
• Kaynak, T., Çiçekli, S. Y., Kesikoğlu, M. H. 2018. Determination of coastline changes at Kozan Dam Lake by using artificial neural networks method. International Conference on Advance Technologies, Computer Engineering and Science. Karabük, Turkey, 587–591.
• Kesikoğlu, M. H., Çiçekli, S. Y., Kaynak, T., Özkan, C. 2017. The determination of coastline changes using artificial neural networks in Yamula Dam Lake, Turkey. 8th International Conference on Information Technology. Amman, Jordan. 737–740.
• Mahapatra, M., Ratheesh, S., Rajawat, A. S. 2013. Shoreline change monitoring along the South Gujarat Coast using remote sensing and GIS techniques. International Journal of Geology, Earth and Environmental Sciences, 3(2): 115–120.
• McFeeters, S. K. 1996. The Use of The Normalized Difference Water Index (NDWI) In The Delineation of Open Water Features. International Journal of Remote Sensing, 17(7), 1425- 1432.
• Mohsen, A., Elshemy, M., Zeidan, B. A. 2018. Change detection for Lake Burullus, Egypt using remote sensing and GIS approaches. Environmental Science and Pollution Research, 25 (31), 30763–30771. https://doi.org/10.1007/s11356-016-8167-y.
• Mukherjee, K., Pal, S., Mukhopadhyay, M. 2018. Impact of flood and seasonality on wetland changing trends in the Diara Region of West Bengal, India. Spatial Information Research, 26 (4), 357–367. https://doi.org/10.1007/s41324-018-0177-z.
• Ormeci, C., Ekercin S. 2007. An assessment of water reserve changes in Salt Lake, Turkey, through multi–temporal landsat imagery and real–time ground surveys. Hydrological Processes, 21 (11), 1424–1435. https://doi.org/10.1002/hyp.6355.
• Özelkan, E., Karaman, M. 2018. The analysis of the effect of meteorological and hydrological drought on dam lake via multitemporal satellite images: a case study in Atikhisar Dam Lake (Çanakkale), Ömer Halisdemir University Journal of Engineering Sciences, 7(2), 1023–1037. https://doi.org/10.28948/ngumuh.443230.
• Öztürk, D., Sesli, F. A. 2015. Kızılırmak Lagünlerinin Kıyı Çizgisinde Meydana Gelen Değişimlerin Analizi. Türkiye Ulusal Fotogrametri ve Uzaktan Algılama Birliği VIII. Teknik Sempozyumu. Konya, Türkiye. 60–66.
• Özyavuz, M., Yazgan, M. E. 2010. Planning of İğneada Longos (flooded) forests as a biosphere reserve. Journal of Coastal Research, 26(6), 1104–1111. https://doi.org/10.2112/JCOASTRES-D-09-00065.1.
• Özyavuz, M. 2011. Determination of temporal changes in lakes Mert and Erikli using remote sensing and Geographic Information Systems. Journal of Coastal Research, 27(1), 174–181. https://doi.org/10.2112/JCOASTRES-D-10-00107.1.
• Paiman, T., Asmawi, M. Z. 2017. GIS application in coastal management: the perspectives of government agencies in Selangor, planning Malaysia, Journal of the Malaysian Institute of Planners, 15(3), 159–170. https://doi.org/10.21837/pmjournal.v15.i3.306.
• Pettorelli, N., Vik, J. O., Mysterud, A., Gaillard, J. M., Tucker, C. J., Stenseth, N. C. 2005. Using the satellite-derived NDVI to assess ecological responses to environmental change. Trends in Ecology and Evolution, 20(9), 503–510. https://doi.org/10.1016/j.tree.2005.05.011.
• Rashid, S. N. 2016. Change detection analysis of Dukan Dam surface area from (2000– 2016) in Sulaimaniyah, Iraq, using remote sensing and GIS. Master of Science Thesis, Bingöl University, Turkey
• Rebelo, L. M., Finlayson, C. M., Nagabhatla, N. 2009. Remote sensing and GIS for wetland inventory, mapping and change analysis. Journal of Environtal Management, 90, 2144–2153. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2007.06.027.
• Reis, S., Yılmaz H. M. 2008. Temporal Monitoring of Water Level Changes in Seyfe Lake Using Remote Sensing. Hydrological Processes, 22(22), 4448–4454. https://doi.org/10.1002/hyp.7047.
• Sarp, G., Özcelik, M. 2017. Water body extraction and change detection using time series: A case study of Lake Burdur, Turkey. Journal of Taibah University for Science, 11 (3), 381–391. https://doi.org/10.1016/j.jtusci.2016.04.005.
• Selim, S., Çoşlu, M., Sönmez, N. K., Karakuş, N. 2016. Detection of shorelines using RS and GIS techniques and encountered problems in the coastal region of the Lake Köyceğiz and Dalyan channels. Süleyman Demirel University Journal of Natural and Applied Sciences, 20 (2), 254–260. https://doi.org/10.19113/sdufbed.78402.
• Şener, E., Davraz, A. Şener, S. 2010. Investigation of Aksehir and Eber Lakes (SW Turkey) coastline change with multitemporal satellite images. Water Resources Management, 24 (4), 727–745. https://doi.org/10.1007/s11269-009-9467-5.
• Tağıl, Ş. 2007. Quantifying the change detection of the Uluabat Wetland, Turkey, by use of landsat images. Ekoloji, 64, 9-20.
• Temiz, F., Durduran S. S. 2016. Monitoring coastline change using remote sensing and GIS technology: A case study of Acıgöl Lake, Turkey. World Multidisciplinary Earth Sciences Symposium (WMESS 2016) IOP Conf. Series: Earth and Environmental Science 44 (4), 042033, https://doi.org/10.1088/1755-1315/44/4/042033.
• Thom, B., Cowell, P. (2005). Coastal changes, gradual. Encyclopedia of Coastal Science. (Vol. 1, pp. 251-253). Dordrecht, Netherlands: Springer.
• Tran Thi, V., Tien Thi Xuan, A., Phan Nguyen, H., Dahdouh-Guebas, F., Koedam, N. 2014. Application of remote sensing and GIS for detection of long-term mangrove shoreline changes in Mui Ca Mau, Vietnam, Biogeosciences, 11, 3781–3795. https://doi.org/10.5194/bg-11-3781-2014.
• Topuz, M., Karabulut, M. 2018. Investigation of the temporal changes and their Ecological effects in the Sarikum Lake (Sinop). The Journal of International Social Research, 11 (60), 419–429. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2018.2794.
• USGS. 2020. Landsat Normalized Difference Vegetation Index. https://l24.im/FRb (Erişim tarihi: 20.04.2023).
• Xu, H. 2006. Modification of normalised difference water index (NDWI) to enhance open water features in remotely sensed imagery. International Journal of Remote Sensing, 27(14), 3025-3033. https://doi.org/10.1080/01431160600589179.
• Voutilainen, A., Pyhalahti, T., Kallio, K. Y., Pulliainen, J., Haario, H., Kaipio, J. P. 2007. A filtering approach for estimating lake water quality from remote sensing data. International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 9(1): 50–64. https://doi.org/10.1016/j.jag.2006.07.001.
• Yıldırım, Ü., Erdoğan, S., Uysal, M. 2011. Changes in the coastline and water level of the Akşehir and Eber Lakes between 1975 and 2009, Water Resourges Management, 25: 941 – 962.
• Yuca, N., Aşur, F. 2022. Visual landscape quality assessment in the example of Van Yüzüncü Yıl University-Ferit Melen Airport highway route . Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, vol.59, no.1, 135-145.