Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinde E-Sağlık Okuryazarlığı ve Siberkondri: Birinci ve Son Sınıf Öğrencileri Arasında Karşılaştırmalı Bir Analiz

Year 2025, Volume: 8 Issue: 2, 230 - 239, 20.06.2025

Melek Yağcı Özen

https://doi.org/10.32329/uad.1636602

Abstract

Bu çalışma, Sağlık Bilimleri Fakültesinde öğrenim gören birinci ve dördüncü sınıf öğrencilerinin e-sağlık okuryazarlığı ve siberkondri düzeylerini karşılaştırmayı ve bu iki değişken arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlamaktadır. Bu araştırma, kesitsel ve tanımlayıcı bir çalışma olarak tasarlanmıştır. Araştırmanın örneklemini, bir devlet üniversitesinin Sağlık Bilimleri Fakültesinde öğrenim gören 466 öğrenci oluşturmaktadır. Veriler, E-Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği ve Siberkondri Ciddiyet Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. İstatistiksel analizlerde bağımsız örneklem t-testi, ANOVA, Pearson korelasyon analizi ve doğrusal regresyon analizi uygulanmıştır. Bulgular, dördüncü sınıf öğrencilerinin e-sağlık okuryazarlığı düzeylerinin birinci sınıf öğrencilerine göre anlamlı derecede yüksek olduğunu göstermektedir (p < 0.001). Ancak, siberkondri düzeyleri açısından sınıf düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark tespit edilmemiştir (p = 0.057). Korelasyon analizleri, e-sağlık okuryazarlığı ile siberkondri arasında sınıf düzeyine göre pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğunu göstermektedir (r= 0.189, p < 0.01; r = 0.259, p < 0.01). Regresyon analizi sonuçlarına göre, e-sağlık okuryazarlığının siberkondri düzeyi üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisi bulunmaktadır (p = 0.001). Ancak, modelin açıklayıcı gücü düşük olup (R² = %3.4 - %6.7), e-sağlık okuryazarlığının siberkondriyi tek başına yeterli düzeyde açıklamadığını göstermektedir. Elde edilen bulgular, e-sağlık okuryazarlığı düzeyi daha yüksek olan öğrencilerin çevrimiçi sağlık bilgisi arama davranışlarının da daha sık olduğunu ve bunun siberkondri ile ilişkili olabileceğini göstermektedir. Ancak, bu ilişkinin doğasının nedensel olup olmadığını belirlemek için ileri araştırmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Araştırma sonuçları, siberkondriyi daha kapsamlı bir şekilde anlamak için sağlık kaygısı, anksiyete düzeyi ve internet kullanım alışkanlıkları gibi ek değişkenlerin ilerleyen çalışmalarda modele dahil edilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.

Keywords

e-sağlık okuryazarlığı, siberkondri, sağlık bilimleri öğrencileri, digital sağlık, sağlık kaygısı

Ethical Statement

Bu çalışma Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Sağlık Bilimleri Araştırma Etik Kurulu, 13.08.2024 tarihli ve 4/13 karar numaralı etik kurul izni ile yürütülmüştür.

eHealth Literacy and Cyberchondria Among Health Sciences Students: A Comparative Analysis of First-Year and Final-Year Students

Abstract

This study aims to compare the levels of e-health literacy and cyberchondria among first-year and fourth-year students in a faculty of health sciences and to examine the relationship between these two variables. This research was designed as a cross-sectional and descriptive study. The sample consisted of 466 students enrolled in the Faculty of Health Sciences at a public university. Data were collected using the E-Health Literacy Scale and the Cyberchondria Severity Scale. Statistical analyses included independent sample t-tests, ANOVA, Pearson correlation analysis, and linear regression analysis.The findings indicate that fourth-year students had significantly higher levels of e-health literacy compared to first-year students (p <0.001). However, no statistically significant difference was found in cyberchondria levels between the class levels (p = 0.057). Correlation analyses revealed a positive and significant relationship between e-health literacy and cyberchondria, varying by class level (r = 0.189, p <0.01; r = 0.259, p <0.01). According to the regression analysis results, e-health literacy had a statistically significant effect on cyberchondria levels (p = 0.001). However, the explanatory power of the model was low (R² = 3.4%- 6.7%), indicating that e-health literacy alone is not sufficient to fully explain cyberchondria. The findings suggest that students with higher levels of e-health literacy engage more frequently in online health information-seeking behaviors, which may be associated with cyberchondria. However, further research is needed to determine whether this relationship is causal. The results highlight the need to include additional variables such as health anxiety, anxiety levels, and internet usage habits in future studies to gain a more comprehensive understanding of cyberchondria.

Keywords

e-health literacy, cyberchondria, health sciences students, digital health, health anxiety

Ethical Statement

This study was conducted with the approval of Osmaniye Korkut Ata University Health Sciences Research Ethics Committee, dated 13.08.2024 and numbered 4/13.

References

• Ambrosinia, F., Truzolib, R., Vismarab, M., Vitellad, D., & Biolcatia, R. (2022). The effect of cyberchondria on anxiety, depression and quality of life during COVID-19: the mediational role of obsessive-compulsive symptoms and Internet addiction. Heliyon, 8(5).
• Aulia, A., Marchira, C. R., Supriyanto, I., & Pratiti, B. (2020). Cyberchondria in First Year Medical Students of Yogyakarta. Journal of Consumer Health on The Internet, 24(1), s. 1-9. https://doi.org/10.1080/15398285.2019.1710096
• Batı, A. H., Mandıracıoğlu, A., Govsa, F., & Çam, O. (tarih yok). Health anxiety and cyberchondria among Ege University health science students. Nurse Education Today, 71, s. 169-173. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2018.09.029
• Bergman, L., Nilsson, U., Dahlberg, K., Jaensson, M., & Wångdahl, J. (2021). Health literacy and e-health literacy among Arabic-speaking migrants in Sweden: a cross-sectional study. BMC Public Health, 21.
• Bodie, G. D., & Dutta, M. J. (2008). Understanding Health Literacy for Strategic Health Marketing: eHealth Literacy, Health Disparities, nad the Digital Divide. Health Marketing Quarterly, 25(1-2), s. 175-203.
• Demir, Y., Dağ, E., & Özpınar, S. (2024). The Relationship of E-health Literacy with Cyberchondria: A Cross-Sectional Study on Pregnant Women. Journal of Health Literacy, 9(1), s. 89-101. https://doi.org/10.22038/jhl.2024.76171.151
• Doğanyiğit, P. B., & Keçeligil, H. T. (2022). Covid-19 Pandemi Sürecinde Bireylerin Sağlık Kaygılarının Siberkondri Üzerindeki Etkisi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(3), s. 355-362.
• Doherty-Torstrick, E., Walton, K., & Fallon, B. (2016). Doherty-Torstrick ER,Cyberchondria: parsing health anxiety from online behavior. Psychosomatics, 57, s. 390-400.
• Ertaş, H., Kıraç, R., & Ünal, S. N. (2020). Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Siberkondri Düzeyleri ve İlişkili Faktörlerin İncelenmesi. Opus Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(23).
• Gencer, Z. T. (2017). Norman ve Skinner’ın E-Sağlık Okuryazarlığı Ölçeğinin Kültürel Uyarlaması İçim Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, s. 131-145.
• Göde, A., & Öztürk, Y. E. (2023). . Üniversite Öğrencilerinin Siberkondri Düzeylerinin Sağlık Kaygısı Üzerine Etkisinin İncelenmesi. Selçuk Sağlık Dergisi(4(Kongre Özel)), s. 1-17.
• Griebel, L., Enwald, H., Gilstad, H., Pohl, A.-L., Moreland, J., & Sedlmayr, M. (2018). eHealth Literacy Research—Quo vadis? Infırmatics for Helath and Social Care, 43(4).
• Han, L., Zhan, Y., Li, W., Xu, Y., Xu, Y., & Zhao, J. (2021). Associations Between the Perceived Severity of the COVID-19 Pandemic, Cyberchondria, Depression, Anxiety, Stress, and Lockdown Experience: Cross-sectional Survey Study. JMIR Public Health Surveill, 7(9).
• Hong, K. J., Park, N. L., Heo, S. Y., S. H., Lee, Y. B., & Hwang, J. H. (2021). Effect of e-Health Literacy on COVID-19 Infection-Preventive Behaviors of Undergraduate Students Majoring in Healthcare. Healthcare, 9(5). https://doi.org//10.3390/healthcare9050573
• Khan, A., & Pandey, J. (2022). Dark side consequences of cyberchondria: an empirical investigation. Aslib Journal of Information Management, 74(5), s. 801-817. https://doi.org/https://doi.org/10.1108/AJIM-08-2021-0222
• Kim, H., & Bo, X. (2017). Health literacy in the eHealth era: A systemetic review of the literature. Patient Education and Counseling, 100(6), s. 1073-1082.
• Kim, H., Goldsmith, J. V., Sengupta, S., Mahmood, A., Powell, M. P., Bhatt, J., . . . Bhuyan, S. S. (2019). Mobile Health Application and e-Health Literacy: Opportunities and Concerns for Cancer Patients and Caregivers. Journal of Canser Education, 34, s. 3-8.
• Kim, S., & Oh, J. (2021). The Relationship between E-Health Literacy and Health-Promoting Behaviors in Nursing Students: A Multiple Mediation Model. Int. J. Environ. Res. Public Health, 18(11).
• Kurcer, M. A., Erdoğan, Z., & Cakir Kardes, V. (2022). Covid-19 Pandemi Sürecinde Bireylerin Sağlık Kaygılarının Siberkondri Üzerindeki Etkisi . Covid-19 Pandemi Sürecinde Bireylerin Sağlık Kaygılarının Siberkondri Üzerindeki Etkisi , s. 132-140.
• Levin-Zamir, D., & Bertschi, I. (2018). Media Health Literacy, eHealth Literacy, and the Role of the Social Environment in Contex. International Journal of Environmental Research and Public Health, 15, s. 2-12.
• Mathes, B., Norr, A., Allan, N., Albanese, B., & Schmidt, N. (2018). Cyberchondria: overlap with health anxiety and unique relations with impairment, quality of life, and service utilization. Psychiatry Research, 261, s. 204-211.
• McMullan, R. D., Berle, D., Arnaez, S., & Starcevic, V. (2019). The relationships between health anxiety, online health information seeking, and cyberchondria: Systematic review and meta-analysis. Journal of Affective Disorders, s. 270-278. https://doi.org/10.1016/j.jad.2018.11.037
• Öztürk, Y. E., Kahveci, Ş., Ünal, S. N., & Türktemiz, H. (2024). Yetişkinlerde İnternet Öz Yeterliliği ile Siberkondri Ciddiyeti Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. KTO Karatay Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(1).
• Norman, C. D., & Skinner, H. A. (2006). eHEALS: The eHealth Literacy Scale. Journal of Medical Internet Research, 8(4).
• Poel, F. t., Baumgartner, S. E., Hartmann, T., & Tanis, M. (2016). The curious case of cyberchondria: A longitudinal study on the reciprocal relationship between health anxiety and online health information seeking. Journal of Anxiety Disorders, 43, s. 32-40. https://doi.org/10.1016/j.janxdis.2016.07.009
• Shi, Y., Ma, D., Zhang, J., & Chen, B. (2023). In the digital age: a systematic literature review of the e-health literacy and influencing factors among Chinese older adults. Journal of Public Health, 31, s. 679-687.
• Shiferaw, K. B., Tilahun, B. C., Endehabtu, B. F., Gullslett, M. K., & Mengiste, S. A. (2020). E-health literacy and associated factors among chronic patients in a low-income country: a cross-sectional survey. BMC Medical Informatics and Decision Making, 20(11).
• Starcevic, V. (2017). Cyberchondria: Challenges of Problematic Online Searches for Health-Related Information. Psychiatry and Psychology, 86(3), s. 129-133. https://doi.org/10.1159/000465525
• Starcevic, V., & Berle, D. (2013). Cyberchondria: towards a better understanding of excessive health-related Internet use. Expert Review of Neurotherapeutics, 13. https://doi.org/10.1586/ern.12.162
• Top, F. U., Cevik, C., & Gunes, N. B. (2023). The relation between digital literacy, cyberchondria, and parents’ attitudes to childhood vaccines. Journal of Pediatric Nursing-Nursing Care of Children&Families, 70, s. 12-19. https://doi.org/10.1016/j.pedn.2023.01.006
• Tuna, D., Marakoğlu, K., & K. M. (2023). Üniversite öğrencilerinin siberkondri ve anksiyete düzeyleri ve ilişkili faktörler: Kesitsel bir çalışma. Türk Aile Hek Derg, 27(2), s. 36-44.
• Uzun, S. U., & Zencir, M. (2018). Reliability and validity study of the Turkish version of cyberchondria severity scale. Current Psychology. https://doi.org/10.1007/s12144-018-0001-x
• Vaart, R. v., Deursen, A. J., Drossaert, C. H., Taal, E., Dijk, J. A., & Laar, M. A. (2011). Does the eHealth Literacy Scale (eHEALS) Measure What it Intends to Measure? Validation of a Dutch Version of the eHEALS in Two Adult Populations. J Med Internet Res, 13(4).
• Vaart, R. v., Drossaert, C. H., Heus, M. d., Taal, E., & Laar, M. A. (2013). Measuring Actual eHealth Literacy Among Patients With Rheumatic Diseases: a Qualitative Analysis of Problems Encountered Using Health 1.0 and Health 2.0 Applications. J Med Internet Res, 15(2).
• Wang, C., Wu, X., & Qi, H. (2022). A Comprehensive Analysis of E-Health Literacy Research Focuses and Trends. Healthcare, 10(1). https://doi.org/10.3390/healthcare10010066
• Watkins, I., & Xie, B. (2014). eHealth Literacy Interventions for Older Adults: A Systematic Review of the Literature. J Med Internet Res, 16(11). https://doi.org/10.2196/jmir.3318
• White, R. W., & Horvitz, E. (2009). Cyberchondria: Studies of the escalation of medical concerns in Web search. ACM Transactions on Information Systems (TOIS), 27(4). https://doi.org/10.1145/1629096.1629101
• Yorulmaz, M., Göde, A., Aydoğdu, A., & Dilekçi, R. D. (2025). Investigation of the effect of internet addiction on cyberchondria. Psychology, Health & Medicine. https://doi.org/10.1080/13548506.2025.2458794
• Zhou, J., & Wang, C. (2020). Improving cancer survivors’ e-health literacy via online health communities (OHCs): a social support perspective. Journal of Cancer Survivorship, 14, s. 244-252.