MUSÎB MEHMED EFENDİ’YE AİT OLAN BİR NA‘T

Year 2025, Volume: 8 Issue: 3, 1129 - 1152, 30.09.2025

Ahmet Kara

https://doi.org/10.37999/udekad.1698551

Abstract

İslamiyet ile birlikte Türk İslam Edebiyatında edebî metinler bu dinin gerekleri ve toplumun kültürleriyle yoğrularak yüzyıllar boyunca gelişip olgunlaşmıştır. Bu metin türlerinden birisi de Hz. Peygamber’in övülmesi ile ilgili yazılmış olan na‘tlardır. Bu çalışmada ele alınan Musîb Mehmed Efendi’ye (ö.1754/1755) ait na‘t da Hz. Peygamber’in doğumu ile ilgili kaleme alınmıştır. Musîb Mehmed Efendi az görülebilen benzetmeler ve anlamlar ortaya koyabilen kendine özgü bir şair olarak kabul edilmiştir. Şairin isminin zikredildiği tezkirelerde eserleri hakkında bilgiye rastlanmamıştır. Şairin Tuhfetü’l-İrfân adlı bir çalışmasının olması ve onun farklı mecmualarda şiirlerinin bulunması sebebiyle divan ya da divançe şeklinde bir eserinin de olması ihtimal dâhilindedir. Şairler arasında bilinen bir şair olmasına rağmen yine de günümüze kadar tespit edilebilen şiirleri çok azdır. İncelediğimiz metinde kaside nazım şekliyle kaleme alınan na‘t seksen beyitten oluşmaktadır. Şiirde kuvvetli bir hünere sahip olan Musîb, Hz. Peygamber’i tamlama ve betimlemelerle övmüştür. Bu çalışmada şairin na‘tı incelenerek şiirle ilgili bilgiler verilmeye çalışılmıştır.

Keywords

Türk İslam Edebiyatı , Hz. Muhammed , Na't , Kaside , Musib Mehmed Efendi

A NA‘T THAT BELONGS TO SIR MUSIB MEHMED

Abstract

Following the advent of Islam, literary texts within Turkish-Islamic literature evolved and matured over the centuries, shaped by the principles of the religion and the cultural dynamics of the society. One of these types of texts is the na‘t, which is written to praise the Prophet Muhammad. The na‘t examined in this study, written by Musîb(d. 1754/1755), focuses on the birth of the Prophet. He was regarded as a unique poet capable of producing rare metaphors and meanings. Although his name is mentioned in biographical dictionaries, there is no specific information about his works. Since the poet has a work titled Tuhfetü’l-İrfân and his poems are published in various magazines, it is possible that he also has a work in the form of a divan or divançe. Although he was a well-known poet among his contemporaries, only a few of his poems have survived to the present day. The text we examined is a na‘t composed in the qasida form and consists of eighty couplets. Musîb, who possessed strong poetic talent, praised the Prophet with phrases and descriptions.This study aims to examine the poet’s na‘t and provide insights into the poem.

Keywords

Turkısh Islamic Literature , Hz. Muhammed , Nat , Musib Mehmed , Ode

References

• Akar, M. (2018). Su kasidesi şerhi. Türkiye Diyanet Vakfı.
• Aksoy, H. (2007). Eski Türk Edebiyatı’nda mevlidler. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 5, (9), 323-332.
• Akkuş, M. (2017). Klasik Türk şiirinin anlam dünyası edebî türler ve tarzlar. Fenomen Yayıncılık.
• Atik, H. (1996). Fuzûlî’de Hz. Peygamber sevgisi. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, (2), 417-424.
• Devellioğlu, F. (1998). Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lügat. Aydın Kitabevi.
• Hakverdioğlu, M. (2007). Edebiyatımızda Lâle devri ve Nevşehirli Dâmât İbrâhîm Paşa’ya sunulan kasîdeler (İnceleme-Metin). (Doktora tezi). Selçuk Üniversitesi.
• Gündüz, E. (2021). Mehmed Musîb Efendi ve Tuhfe-i Şâhidî şerhi türündeki “Tuhfetü’l-İrfân” adlı eser. Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi. 13 (2), 768-791. https://doi.org/10.26791/sarkiat.943192
• Gündüz, E. (2024). XVIII. Yüzyıl Şairi Kıbrıslı Mehmed Musîb Efendi’nin Şiirleri. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi (TÜRKDED-9). 5 (2), 87-124.
• Kemikli, B. (2018). Süleyman Çelebi ve Mevlid. Ketebe Yayınları.
• Kemikli, B. (2010). Türk İslâm edebiyatı. EminYayınları.
• Kutluer, İ. (1995). Felek. Çolak, Y. (Ed.). Diyanet İslâm Ansiklopedisi (12. Cilt), ss. 303-306. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Okçu, N. (1993) Şeyh Galip, hayatı, edebi kişiliği, eserleri, şiirlerinin umumi tahlili ve divanının tenkidli metni. Kültür Bakanlığı.
• Pala, İ. (2014). Dîvân edebiyatı. Kapı Yayınları.
• Saraç, Y. (2019). Klasik edebiyat bilgisi biçim-ölçü-kafiye. Gökkubbe Yayınları.
• Şemseddin Sami (1986). Kâmus-ı Türkî. Endurun Yayınları.
• Şener, H. İ. & Yıldız, Â. (2016). Türk İslâm edebiyatı. Rağbet Yayınları.
• Yeniterzi, E. (2006). Na‘t, (Çolak, Y. Ed.). Diyanet İslâm Ansiklopedisi (32. Cilt), ss. 436-437. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Yeniterzi, E. (1993). Dîvân şiirinde na’t. Türkiye Diyanet Vakfı.
• Yıldız, A. (2007). İlahiyat Fakülteleri Türk-İslâm edebiyatı bilim dalları'nda yapılan çalışmalar. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 5 (9), 549-588.