Ortaokul Öğrencilerinin Değer Yönelimlerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Year 2013, Volume: 26 Issue: 2, 387 - 404, 01.08.2013

Seyat Polat Muhittin Çalışkan

Abstract

The aim of this research is to determine whether secondary school students’ values change meaningfully according to their gender, class level, educational levels of their parents and family income status. 700 secondary school students, 346 female and 354 male, who study in two different schools, atttended the research which was designed in survey model. Schwartz Value Survey which was adapted by Kuşdil and Kağıtçıbaşı (2000) and personal information form was used as data collection tools. As a result of the research, female students’ means of value orientations were found meaningfully higher than male stuedents except fort he power, hedonism, traditionalism and stimulation sub dimensions. A meaningful differentation was found in all sub dimensions except stimulation according to class level. According to educational level of parents, meaningful differentation was identified in self direction, traditionalism, conformity, power, security and stimulation. A meaningful differentation was found in universalism, power, traditionalism and stimulation according to family income levels

Keywords

-

Ortaokul Öğrencilerinin Değer Yönelimlerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin sahip oldukları değerlerin onların cinsiyetleri, sınıf düzeyleri, anne-baba eğitim durumları ve aile gelir durumları değişkenlerine göre anlamlı düzeyde farklılaşıp farklılaşmadığını saptamaktır. Tarama modelinde desenlenen bu araştırmaya iki farklı okulda öğrenim gören 346 kız, 354 erkek olmak üzere toplam 700 öğrenci katılmıştır. Veri toplama araçları olarak, Kuşdil ve Kağıtçıbaşı (2000) tarafından uyarlanan Schwartz Değerler Listesi (1992) ve kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda, öğrencilerin cinsiyete göre değer eğilimlerinin, kız öğrencilerin güç, hazcılık, geleneksellik ve uyarılım boyutları dışındaki diğer boyutlarda puan ortalaması; erkek öğrencilerin puan ortalamasından anlamlı bir şekilde yüksek bulunmuştur. Öğrencilerin sınıf düzeyleri ve değer eğilimleri arasındaki ilişkiye bakıldığında uyarılım boyutu hariç tüm boyutlarda anlamlı bir farklılaşma gözlenmiştir. Ebeveyn eğitim durumuna göreözyönelim, geleneksellik, uyma, güç, güvenlik ve uyarılım boyutlarında anlamlı bir farklılaşma gözlenmiştir. Sosyo ekonomik düzeye göre iseevrensellik, güç, geleneksellik ve uyarılım boyutlarında anlamlı bir farklılaşma gözlenmiştir

Keywords

-

References

• Akbaş, O. 2004. Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının II. kademedeki Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. derecesinin değerlendirilmesi.
• Balcı, F.A.ve Yelken,T.Y.2010. İlköğretim öğretmenlerinin “değer” kavramına yükledikleri anlamlar, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39: 81-90.
• Başçiftçi, F., Yanpınar, O. ve Ergül, M. 2012. Öğretmen adaylarının değer yargılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi: Selçuk Üniversitesi Örneği, Eğitim Teknolojileri Araştırmaları Dergisi, 3,4,1-13.
• Büyüköztürk, Ş. 2009. Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı, Pegem Akademi, Ankara.
• Bilsky, W., and Schwartz, S. H. 1994. Values and personality. european journal of personality, 8,163- 181.
• Bulut, S. 2012. Atasözlerinin değerler eğitimindeki yeri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Can, Ö.2008. Dördüncü ve besinci sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çengelci, T. 2010. İlköğretim 5.sınıf sosyal bilgiler dersinde değerler eğitiminin gerçekleştirilmesine ilişkin bir durum çalışması, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Eskişehir Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Clement, N. 2009. Values education and quality teaching, Springer Science Business Media, Australia.
• Çoşkun, Y. ve Yıldırım, A.2009. Üniversite öğrencilerinin değer düzeylerinin bazı değişkenler açısından İncelenmesi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:V1,(I), 311-328.
• Dilmaç B., Deniz M.ve Deniz, M. E.2009. Üniversite öğrencilerinin öz- anlayışlıları ile değer tercihlerinin İncelenmesi, Değerler Eğitimi Dergisi 7, (18), 9-24.
• Dilmaç, B., Bozgeyikli, H. V e Çıkılı, Y. 2008. Öğretmen adaylarının değer algılarının farklı değişkenler açısından incelenmesi, Değerler Eğitimi Dergisi, 6, (16), 69-91.
• Durmuş, S., Bıçak, B.ve Çakır, S. 2008). Fen ve teknoloji, matematik ve sınıf öğretmenlerinin sahip oldukları matematik ve matematik eğitimi değerlerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi, Değerler Eğitimi Dergisi, 6, (16), 93-112.
• Fidan, N. K. 2009. Öğretmen adaylarının değer öğretimine ilişkin görüşleri, Kuramsal Eğitimbilim, 2, (2), 1-18.
• Keskin, Y. 2008. Türkiye’de sosyal bilgiler öğretim programlarında değerler eğitimi: tarihsel gelişim, 1998 ve 2004 programlarının etkililiğinin araştırılması, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Koç, K.2007. İlköğretim 7. sınıflarda okutulan vatandaşlık ve insan hakları eğitimi dersinde öğrenciye kazandırılması amaçlanan evrensel değerlere ilişkin tutumlar üzerinde öğretim sürecinin etkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Kuşdil, M.E. ve Kağıtçıbaşı, Ç. 2000. Türk öğretmenlerin değer yönelimleri ve schwartz değer kuramı, Türk Psikoloji Dergisi, 15,(45), 59-76.
• MEB 2011a. Sosyal bilgiler öğretmen kılavuz kitabı 6-7.sınıf. Ankara, Milli Eğitim Yayınevi, Ankara.
• MEB 2005b. Sosyal bilgiler öğretimi program kılavuz kitabı 6-7.Sınıf. Ankara, Milli Eğitim Yayınevi, Ankara.
• Memiş, A.ve Gedik, E.G.2010. Sınıf öğretmenlerinin değer yönelimleri, Değerler Eğitimi Dergisi, 8, (20), 123-145.
• Senemoğlu, N. 2011.Gelişim öğrenme ve öğretim kuramdan uygulamaya, Pegem Akademi, Anakara.
• Piurko, Y; Schwartz, S, H and Davidov, E. 2011. Basic personal values and the meaning of left-right political orientations in 20 countries, University of Zurich Zurich Open Repository And Archive, 1-40.
• Samur, A.Ö. 2011. Değerler eğitimi programının 6 yaş çocuklarının sosyal ve duygusal gelişimlerine etkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Sarı, E. 2005. Öğretmen adaylarının değer tercihleri: Giresun eğitim fakültesi örneği, Değerler Eğitimi Dergisi, 3 (10), 73-88.
• Schwartz, S. H. 2006. Les valeurs de base de la personne: théorie, mesures et applications [basic human values: Theory, Measurement, And Applications]. Revue Française De Sociologie, 42, 249-288.
• Schwartz, S. (1994). Universals in the contentand structure of values: theoretical advances and empirical tests in 20 countries. Advances in Experimental Socila Psychology, 25, 1-65.
• Schwartz, S. 1992. The psychology of values. The Ontario Symposium, 8, 119-144.
• Shaw, G. 2005. Mapping the terrain – values education and geography, ınteraction (Journal Of Geography Teachers’ Association of Victoria), Volume 33 Number 3.
• Türk, İ. 2009. Değerler eğitiminde saygı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ural, S., N. ve Sağlam,H.,İ.2011. İlköğretim öğrencilerinin demokratik tutum düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi, Değerler Eğitimi Dergisi, 9,(22), 161-180.
• Yaman, H., Taflan, S. ve Çolak, S.2009. İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarında yer alan değerler, Değerler Eğitimi Dergisi, 7, (18), 107-120.
• Yiğittir, S. ve Öcal, A. 2010.İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin değer yönelimleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 24, 407-416.
• Yiğit, R. ve Dilmaç, B.2011. Ortaöğretimde öğrencilerinin sahip oldukları insani değerler ile akademik erteleme davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,31,1-20.
• Yiğittir, S. 2012. İlköğretim 5.sınıf öğrencilerinin değer yönelimlerinin Rokeach değerlendirilmesi, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19,1-15. Schwartz değer
• sınıflandırmasına göre
• Yılmaz, E. 2009. Öğretmenlerin değer tercihlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi, Değerler Eğitimi Dergisi Cilt 7,(17), 109- 128. Başvuru: 10.05.2013
• Yayına Kabul: 26.12.2013