Okul Öncesi Eğitime Devam Eden 48-72 Aylık Çocukların ve Ailelerin Sürdürülebilirliğe İlişkin Bilgi ve Uygulamaları
Year 2024,
Volume: 37 Issue: 3, 974 - 1007, 31.12.2024
Kazım Biber
,
Caner Börekci
Abstract
Bu araştırmanın amacı, okul öncesi eğitime devam eden 5-6yaş çocukların ve ailelerinin sürdürülebilirliğin ekonomik boyutuna ilişkin bilgi ve uygulamalarını belirlemektir. Böylece, okul öncesi çocukların sürdürülebilirlik açısından anlayış ve davranışlarına ilişkin bilgiler edinilerek ekonomik tercihlerinin ve uygulamalarının gelişmesi ve eğitim programlarında ele alınabilmesine katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Türkiye’de okul öncesi dönemde sürdürülebilirliğin ekonomik boyutlarına odaklanan çalışmaların çevre eğitimi konularıyla sınırlı olduğu ve genellikle doğrudan çocukların görüşlerinin değil ailelerin ve öğretmenlerin görüşlerine odaklandığı görülmektedir. Araştırmaya Balıkesir ilinde yer alan dört okuldan 5-6 yaşı grubundaki 46 öğrenci ve aileleri katılmıştır. Verilerin toplanmasında kapalı ve açık uçlu sorulardan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmış, çocukların ve ailelerin demografik bilgileri, ekonomik eşitlik, kaynak kullanımı ve geri dönüşüm ile ilgili görüşleri alınmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi yapılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda okul öncesi eğitim etkinliklerinde ve aile içinde yapılan sürdürülebilirliğe ilişkin etkinliklerde çocukların sürece etkin katılımının sağlanması, evde ve okulda ortak bir bakış açısı ile birlikte hareket etmenin önemi ortaya çıkmıştır. Çocuklarda ve ailelerinde sürdürülebilirliğe ilişkin, tutum, değer ve davranışların eğitim programı aracılığıyla aktarılmasının yanında, okul-aile ortaklığı, sürdürülebilir bir okul kültürü sağlanması yönünde farkındalık, bilgi ve uygulamaların artırılması önerilmektedir.
Ethical Statement
Bu araştırmanın, Balıkesir Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurulu tarafından 05.04.2024 tarihinde 05.04.2024-E.371739 sayılı kararıyla verilen etik kurul izni bulunmaktadır. Bu araştırmanın planlanmasından, uygulanmasına, verilerin toplanmasından verilerin analizine kadar olan tüm süreçte “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” kapsamında uyulması belirtilen tüm kurallara uyulmuştur. Yönergenin ikinci bölümü olan “Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler” başlığı altında belirtilen eylemlerden hiçbiri gerçekleştirilmemiştir. Bu araştırmanın yazım sürecinde bilimsel, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamıştır. Bu çalışma herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiştir.
References
- Abu, N. K., & Arslan, B. (2020). Preschool teachers' opinions about classroom management strategies and disruptive behaviors. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 227-255. https://doi.org/10.17556/erziefd.619482
- Akkermans, J. (2023, Ağustos 7). The three pillars of sustainability: People, planet, and profit. Coolset https://www.coolset.com/academy/three-pillars-of-sustainability Erişim Tarihi 23.09.2024
- Alıcı, Ş. (2013). Anasınıfına devam eden çocuklar için azalt, tekrar kullan, geri kazan eğitimi (Yayın No. 347221) [Yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr
- Anand, S., & Sen, A. (2000). Human development and economic sustainability, World Development, 28(12), 2029-2049. https://doi.org/10.1016/S0305-750X(00)00071-1
- Aslan, D., & Akyol, A. K. (2019). Impact of an empathy training program on children's perspective-taking abilities. Psychological Reports, 123(6), 2394-2409. https://doi.org/10.1177/0033294119868785
- Aslan, N., & Say, Y. (2022). Nadir toprak elementlerinin uygulama alanları. Kırklareli Üniversitesi Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 8(1), 148-178. https://doi.org/10.34186/klujes.1094871
- Borg, F. (2017a). Caring for people and the planet: Preschool children's knowledge and practices of sustainability (Yayın No. diva2:1130433) [Doktora tezi, Umeå University]. Umea University http://umu.diva-portal.org/
- Borg, F. (2017b). Kids, cash and sustainability: Economic knowledge and behaviors among preschool children. Cogent Education, 4(1), 1349562. https://doi.org/10.1080/2331186X.2017.1349562
- Borg, F. (2019). A case study of a green flag-certified preschool in Sweden. Hungarian Educational Research Journal, 9(4), 607–627. https://doi.org/10.1556/063.9.2019.4.52
- Borg, F., Winberg, M., & Vinterek, M. (2017). Children's learning for a sustainable society: influences from home and preschool. Education Inquiry, 8(2): 151-172. https://doi.org/10.1080/20004508.2017.1290915
- Buhan, B. (2006). Okul öncesinde görev yapan öğretmenlerin çevre bilinci ve bu okullardaki çevre eğitiminin araştırılması. (Yayın No. 191635) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr
- Buil, P. R., Roger-Loppacher, O., & Tintoré, M. (2019). Creating the habit of recycling in early childhood: a sustainable practice in Spain. Sustainability, 11(22), 6393. https://doi.org/10.3390/su11226393
- Bulut, Y., & Polat, Ö. (2019). Erken çocukluk eğitiminde sürdürülebilirlik kavraminin incelenmesi. Fırat Üniversitesi Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3(2), 35-58.
- Cengizoğlu, S. (2013). Investigating potential of education for sustainable development program on preschool children's perceptions about human-environment interrelationship. (Yayın No. 347220) [Yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr
- Cevher Kalburan, F. N. (2009). Çocuklar İçin Çevresel Tutum Ölçeği” ile “Yeni Ekolojik Ölçeği”nin Geçerlik Güvenirlik Çalışması ve Çevre Eğitim Programının Etkisinin İncelenmesi. (Yayın No. 278291) [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr
- Chawla, L., Keena, K., Pevec, I., & Stanley, E. (2014). Green schoolyards as havens from stress and resources for resilience in childhood and adolescence. Health and Place, 28(1), 1-13. https://doi.org/10.1016/j.healthplace.2014.03.001
- Creswell, J.W. (2013) Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches. 4th Edition, SAGE Publications
- Creswell, J. W., & Poth, C. N. (2016). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. SAGE Publications.
- Çakmak, Ö. Ç. (2010). Okul öncesi eğitim kurumlarında aile katılımı. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(1), 1-18. https://doi.org/10.11616/AbantSbe.256
- Dahlberg, G., & Moss, P. (2005). Ethics and Politics in Early Childhood Education. Routledge Falmer Damian. https://doi.org/10.4324/9780203980583
- Davis, J. (2009). Revealing the research 'hole' of early childhood education for sustainability: A preliminary survey of the literature. Environmental Education Research 15 (2): 227–241. doi:10.1080/13504620802710607.
- Davis, J. (2010). What is early childhood education for sustainability? In J. M. Davis (Ed.) Young children and the environment (pp.21-42). Cambridge University Press.
- Davis, J. Gibson, M. Pratt, R. Eglington, A., & Rowntree, N. (2005). Creating a culture of sustainability: From project to integrated education for sustainability at Campus Kindergarten. In W.L. Filho, (Ed.), The International Handbook of Sustainability Research (pp.563-594). UNESCO.
- Docherty, S., & Sandelowski, M. (1999). Focus on qualitative methods: Interviewing children. Research in Nursing & Health, 22(2), 177-185.
- Elo, S., & Kyngäs, H. (2008). The qualitative content analysis process. Journal of Advanced Nursing, 62(1), 107-115. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2007.04569.x
- Fantuzzo, J. W., Tighe, E., & Childs, S. (2000). Family involvement questionnaire: a multivariate assessment of family participation in early childhood education. Journal of Educational Psychology, 92(2), 367-376. https://doi.org/10.1037/0022-0663.92.2.367
- Feng, T., Xiong, R., & Huan, P. (2023). Productive use of natural resources in agriculture: The main policy lessons. Resources Policy, 85, 103793. https://doi.org/10.1016/j.resourpol.2023.103793
- Gedik, Y. (2020). Sosyal, ekonomik ve çevresel boyutlarla sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir kalkınma. Uluslararası Ekonomi Siyaset İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 3(3), 196-215.
- Gezer, Ş. F. (2010). Sürdürülebilirliğin Hizmetiçi Eğitim ile Okul Öncesi Eğitime Entegre Edilmesi: Dönüştürücü Öğrenmeye Yönelik Bir Çaba.(Yayın No. 277934) [Yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr
- Gleick, P. H. (1996). Basic water requirements for human activities: Meeting basic needs. Water international, 21(2), 83-92. https://doi.org/10.1080/02508069608686494
- Goel, S., & Sivam, A. (2015). Social dimensions in the sustainability debate: The impact of social behaviour in choosing sustainable practices in daily life. International Journal of Urban Sustainable Development, 7(1), 61-71. https://doi.org/10.1080/19463138.2014.953537
- Goodland, R. (2002). Goodland, R. (2002). Sustainability: human, social, economic and environmental. Encyclopedia of global environmental change, 5, 481-491.
- Greig, A., & Taylor, J. (1999). Doing research with children. SAGE Publications.
- Guba, E. G., & Lincoln, Y. S. (1989). Fourth generation evaluation. SAGE Publications.
- Gülay O. H. & Durkan, N. (2014). Toprakla Buluşan Çocuklar: Küçük Çocuklar İçin Toprak Eğitimi Projesinin Etkililiği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (31): 1307-9581.
- Gülay Ogelman, H., & Güngör, H. (2015). Türkiye'deki okul öncesi dönem çevre eğitimi çalışmalarının incelenmesi: 2000-2014 yılları arasındaki tezlerin ve makalelerin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(32), 180-194.
- Hägglund, S., & Johansson, E. M. (2014). Belonging, value conflicts and children's rights in learning for sustainability in early childhood. In M. D. Julie & S. Elliott (Eds.), Research in early childhood for sustainability: International perspectives and provocations (pp. 38–48). Routledge.
- Hamre, B. K., & Pianta, R. C. (2001). Early teacher-child relationships and the trajectory of children's school outcomes through eighth grade. Child Development, 72(2), 625-638. https://doi.org/10.1111/1467-8624.00301
- Han, J., & Lee, H. (2018). Effects of parenting stress and controlling parenting attitudes on problem behaviors of preschool children: latent growth model analysis. Journal of Korean Academy of Nursing, 48(1), 109. https://doi.org/10.4040/jkan.2018.48.1.109
- Hao, J. (2017). Do children with better inhibitory control donate more? Differentiating between early and middle childhood and cool and hot inhibitory control. Frontiers in Psychology, 8:2182. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2017.02182
- Harman, G., & Yenikalaycı, N. (2020). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Sıfır Atık Yaklaşımına Yönelik Farkındalıkları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 50, 138-161. https://doi.org/10.9779/pauefd.589781
- Hedefalk, M., Almqvist, J., & Östman, L. (2015). Education for sustainable development in early childhood education: a review of the research literature. Environmental Education Research, 21(7), 975-990. https://doi.org/10.1080/13504622.2014.971716
- Heıdegger, M. (1993). Profesör Heidegger, 1933’te Neler Oldu?, (Turhan Ilgaz, Cev.) Yapı Kredi Yayınları.
Huo, J., & Peng, C. (2023). Depletion of natural resources and environmental quality: Prospects of energy use, energy imports, and economic growth hindrances. Resources Policy, 86, 104049. https://doi.org/10.1016/j.resourpol.2023.104049
- ILO. (2024, Mart 1 ). Son verilere göre dünya genelinde 1,4 milyar çocuk temel sosyal korumadan yoksun. https://www.ilo.org/tr/resource/news/ilo-unicef-raporuna-gore-dunya-genelinde-kritik-sosyal-korumadan-yoksun Erişim tarihi 13.03.2024.
- Iwasaki, S. (2022). Effects of environmental education on young children's water-saving behaviors in Japan. Sustainability, 14(6), 3382. https://doi.org/10.3390/su14063382
- Karademir, A. H., Uludağ, G., & Cingi, M. A. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının sürdürülebilir çevreye ilişkin davranış düzeylerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 120-136. https://doi.org/10.21764/efd.01513
- Kaur, J., & Sharma, A. (2021). Establishing early foundations to promote emotional competence in preschool children. Journal of Applied Social Science, 16(2), 399-418. https://doi.org/10.1177/19367244211054381
- Kılıç, S. (2012). Sürdürülebilir kalkınma anlayışının ekonomik boyutuna ekolojik bir yaklaşım. İ.Ü Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 47, 201-226.
- Kleinhückelkotten, S. & Neitzke, P. (2020). Towards More Sustainability in Clothing Production and Consumption: Options, Opportunities, and Constraints. MDPI Books. https://doi.org/10.3390/books978-3-03897-873-2-3
- Kubaş, A., & Saral, M. (2017). Alüminyum sektör analizi. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 3, 82-87. https://doi.org/10.30803/adusobed.288167
- Kvale, S. (1994). InterViews: An introduction to qualitative research interviewing. SAGE Publications.
- Laurie, R., Nonoyama-Tarumi, Y., Mckeown, R., & Hopkins, C. (2016). Contributions of education for sustainable development (esd) to quality education: A synthesis of research. Centre for Environment Education, 10(2), 226-242. https://doi.org/10.1177/0973408216661442
- Leao, S., Bishop, I., & Evans, D. (2001). Assessing the demand of solid waste disposal in urban region by urban dynamics modelling in a GIS environment. Resources, conservation and recycling, 33(4), 289-313. https://doi.org/10.1016/S0921-3449(01)00090-8
- Ledford, J. R., & Wolery, M. (2015). Observational learning of academic and social behaviors during small-group direct instruction. Exceptional Children, 81(3), 272-291. https://doi.org/10.1177/0014402914563698
Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. SAGE Publications. https://doi.org/10.1016/0147-1767(85)90062-8
- Mackey, G. (2012). To know, to decide, to act: the young child's right to participate in action for the environment. Environmental Education Research, 18, 473-484. https://doi.org/10.1080/13504622.2011.634494
- Martín-Blanco, C., Zamorano, M., Lizárraga, C., & Molina-Moreno, V. (2022). The Impact of COVID-19 on the Sustainable Development Goals: Achievements and Expectations. International journal of environmental research and public health, 19(23), 16266. https://doi.org/10.3390/ijerph192316266
- McKenzie, S. (2004). Social sustainability: towards some definitions. Hawke Research Institute, University of South Australia Magill.
- McNeeley, S. M., & Lazrus, H. (2014). The cultural theory of risk for climate change adaptation. Wea. Climate Soc., 6, 506–519. https://doi.org/140718123738002. 10.1175/WCAS-D-13-00027.1.
- McWayne, C. M., Hampton, V. R., Fantuzzo, J. W., Cohen, H. L., & Sekino, Y. (2004). A multivariate examination of parent involvement and the social and academic competencies of urban kindergarten children. Psychology in the Schools, 41(3), 363-377. https://doi.org/10.1002/pits.10163
- Mensah, J. (2019). Sustainable development: Meaning, history, principles, pillars, and implications for human action: Literature review. Cogent social sciences, 5(1), 1653531. https://doi.org/10.1080/23311886.2019.1653531
- Merriam, S. B. (1998). Qualitative research and case study applications in education. Jossey-Bass.
- Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2024), T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü Okul Öncesi Eğitim Programı. https://tegm.meb.gov.tr/dosya/okuloncesi/guncellenenokuloncesiegitimprogrami.pdf. Erişim Tarihi: 15.03.2024
- Ming-yue, L., Chen, Q., & Zhou, Y. (2022). The influence of various role models on children's pro-environmental behaviours. Frontiers in Psychology, 13. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.873078
- Morelli, J. (2011). Environmental Sustainability: A Definition for Environmental Professionals, Journal of Environmental Sustainability, 1(1), 1-10. https://doi.org/10.14448/jes.01.0002
- Morelli, J. (2011). Environmental sustainability: A definition for environmental professionals. Journal of environmental sustainability, 1(1), 2. https://doi.org/1. 10.14448/jes.01.0002.
- Muennig, P., Schweinhart, L., Montie, J., & Neidell, M. (2009). Effects of a prekindergarten educational intervention on adult health: 37-year follow-up results of a randomized controlled trial. American Journal of Public Health, 99(8), 1431-1437. https://doi.org/10.2105/AJPH.2008.148353
- Muluneh, M. G. (2021). Impact of climate change on biodiversity and food security: a global perspective—a review article. Agriculture & Food Security, 10(1), 1-25. https://doi.org/10.10.1186/s40066-021-00318-5.
- Ogelman, G. H., & Durkan, N. (2014). Toprakla buluşan çocuklar: Küçük çocuklar için toprak eğitimi projesinin etkililiği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(31), 632-638.
- Ogelman, G. H., & Güngör, H. (2015). Türkiye’deki Okul Öncesi Dönem Çevre Eğitimi Çalışmalarının İncelenmesi: 2000-2014 Yılları Arasındaki Tezlerin ve Makalelerin İncelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(32), 180-194.
- Öztürk, D. K. (2016). A study on preservice preschool teachers' recycling ıntentions in relation to parents' educational level and recycling opportunities. International Journal of Environmental and Science Education, 11(5), 949-956. https://doi.org/10.12973/ijese.2016.504a
- Pinheiro, A. C. D., & Bassoli, M. K. (2005). Sustentabilidade econômica e ambiental: um ideal da sociedade internacional. Scientia Iuris, 9, 109–130. https://doi.org/10.5433/2178-8189.2005v9n0p109
- Pramling, N., & I. Samuelsson, P. (2011). Educational Encounters: Nordic Studies in Early Childhood Didactics. Springer.
- Reddy, T. L., & Thomson, R. J. (2014, Ekim 22-23). Environmental, social and economic sustainability: implications for actuarial science. Actuarial Society of South Africa's 2014 Convention., Cape Town, South Africa. https://actuarialsociety.org.za/convention/convention2014/assets/pdf/papers/2014%20ASSA%20Reddy%20Thomson.pdf
- Saltuk, M. C., & Erciyes, C. (2020). Okul öncesi çocuklarda teknoloji kullanımına ilişkin ebeveyn tutumlarına dair bir çalışma. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 4(2), 106-120. https://doi.org/10.17932/IAU.EJNM.25480200.2020.4/2.106-120
- Samuelsson, I. P. (2011). Why we should begin early with esd: the role of early childhood education. International Journal of Early Childhood, 43(2), 103-118. https://doi.org/10.1007/s13158-011-0034-x
- Shenton, A. K. (2004). Strategies for ensuring trustworthiness in qualitative research projects. Education for Information, 22(2), 63-75. https://doi.org/10.3233/EFI-2004-22201
- Siraj-Blatchford, J., Smith, K. C., & Samuelsson, I.P. (2010). Education for sustainable development in the early years. OMEP, World Organization for Early Childhood Education. https://omepworld.org/wp-content/uploads/2021/02/Education_for_Sustainabl_Early_Years.pdf Erişim Tarihi: 13.02.2024
- Smith, A. (2001). Early Childhood--A Wonderful Time for Science Learning. Investigating, 17(2), 18-20.
- Söylemez, E. Y., Şahin, M. D., & Koç, Y. D. (2016). Sürdürülebilir üretim ve tüketimin benimsenmesinde karşılaşılan engellerin değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 192-204.
- Stevenson, H. (2018). Global Environmental Politics. Problems, Policy and Practice. Cambridge University Press.
- Sundberg, B., Areljung, S., & Ottander, C. (2019). Opportunities for education for sustainability through multidimensional preschool science. Nordic Studies in Science Education, 15(4), 358-369. https://doi.org/10.5617/nordina.6237
- Sutton, P. (2004). A Perspective on Environmental Sustainability. Paper on Victorian Commissioner for Environmental Sustainability, 1, 32.
- Sylva, K., Melhuish, E., Sammons, P., Siraj-Blatchford, I., & Taggart, B. (2008). Effective Pre-school and Primary Education 3-11 Project (EPPE 3-11) - Final report from the primary phase: Pre-school, school and family influences on children's development during key stage 2 (7-11). Department for Children Schools and Families. https://discovery.ucl.ac.uk/id/eprint/10005311/1/Taggart2008Finalreport1.pdf
- Şahinöz, A. (2019). Sürdürülemeyen “Sürdürülebilir Kalkınma”. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 77-101.
- Şenol, F. B., & Karaca, N. H. (2020). Okul öncesi dönem çocuklarının benlik kavramı ve ebeveyn tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (54), 1-19.https://doi.org/10.21764/maeuefd.606614
- Taner Derman, M., Türen, Ş., & Buntürk, T. (2020). Okul öncesi çocukların empati bölümleri ile annelerinin ebeveyn tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(3), 336–368. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202042188
- Toran, M. (2017). Erken çocukluk eğitimi için sürdürülebilir kalkınma: Türkiye kökenli yayınlara yönelik bir değerlendirme. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 1(1), 33-34. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.196720171116
- Tutulmaz, O. (2012). Sürdürülebilir kalkınma: Sürdürülebilirlik için bir çözüm vizyonu. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3), 601 -626.
- UNICEF. (2019). It Is Gettıng Hot, Perspectives From East Asia And The Pacific Call For Educatıon Systems To Respond To The Clımate Crısıs. Unıcef East Asia and Pacific Regional Office.
- UNWCED. (1987). Report of the World Commission on Environment and Development: Our Common Future, World Commission on Environment and Development.
- Vera, J. C., Granero, R., & Ezpeleta, L. (2011). Father's and mother's perceptions of parenting styles as mediators of the effects of parental psychopathology on antisocial behavior in outpatient children and adolescents. Child Psychiatry Human Development, 43(3), 376-392. https://doi.org/10.1007/s10578-011-0272-z
- Vivien, F. D. (2008). Sustainable Development: An Overview of Economic Proposals, SAPIENS, 1(2), 1-8.
- Woodcraft, S., Bacon, N., Hackett, T., & Hall, P. (2011). Design For Social Sustainability A Framework For Creating Thriving New Communities. The Young Foundation.
- Yıldırım A., & Şimşek H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
- Yılmaz, S., Bolat, E. Y., & Gölcük, İ. (2020). Erken çocukluk döneminde uygulanan çevre eğitim programının çocukların çevreye karşı tutumları üzerindeki etkisi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 557-578. https://doi.org/10.33711/yyuefd.693833
Sustainability-Related Knowledge and Practices of Children Aged 48-72 Months and Families Attending Preschool Education
Year 2024,
Volume: 37 Issue: 3, 974 - 1007, 31.12.2024
Kazım Biber
,
Caner Börekci
Abstract
The aim of this study is to determine the knowledge and practices of 5-6-year-old children attending preschool education and their families regarding the economic dimension of sustainability. Thus, the aim is to contribute to the development of economic preferences and practices of preschool children by gathering information about their understanding and behaviors regarding sustainability, to be incorporated into educational programs. In Turkey, studies focusing on the economic dimensions of sustainability during the preschool period are limited to environmental education issues. These studies generally prioritize the perspectives of parents and teachers over those of children directly. Forty-six students aged 5-6 years and their families from four schools in Balıkesir province participated in the study. A semi-structured interview form, comprising closed and open-ended questions, was utilized to gather data. The interviews aimed to gather demographic information, assess economic equality, explore resource utilization, and understand the recycling perspectives of children and families. The data obtained were analyzed using content analysis. The study highlighted the importance of ensuring children's active participation in preschool education activities and fostering a common perspective at home and school. It also emphasized the significance of engaging in activities related to sustainability within the family. It is recommended to enhance awareness, knowledge, and practices to foster a sustainable school culture and school-family partnership in children and their families. This should be achieved not only through the educational program but also by promoting attitudes, values, and behaviors that are aligned with sustainability.
References
- Abu, N. K., & Arslan, B. (2020). Preschool teachers' opinions about classroom management strategies and disruptive behaviors. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 227-255. https://doi.org/10.17556/erziefd.619482
- Akkermans, J. (2023, Ağustos 7). The three pillars of sustainability: People, planet, and profit. Coolset https://www.coolset.com/academy/three-pillars-of-sustainability Erişim Tarihi 23.09.2024
- Alıcı, Ş. (2013). Anasınıfına devam eden çocuklar için azalt, tekrar kullan, geri kazan eğitimi (Yayın No. 347221) [Yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr
- Anand, S., & Sen, A. (2000). Human development and economic sustainability, World Development, 28(12), 2029-2049. https://doi.org/10.1016/S0305-750X(00)00071-1
- Aslan, D., & Akyol, A. K. (2019). Impact of an empathy training program on children's perspective-taking abilities. Psychological Reports, 123(6), 2394-2409. https://doi.org/10.1177/0033294119868785
- Aslan, N., & Say, Y. (2022). Nadir toprak elementlerinin uygulama alanları. Kırklareli Üniversitesi Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 8(1), 148-178. https://doi.org/10.34186/klujes.1094871
- Borg, F. (2017a). Caring for people and the planet: Preschool children's knowledge and practices of sustainability (Yayın No. diva2:1130433) [Doktora tezi, Umeå University]. Umea University http://umu.diva-portal.org/
- Borg, F. (2017b). Kids, cash and sustainability: Economic knowledge and behaviors among preschool children. Cogent Education, 4(1), 1349562. https://doi.org/10.1080/2331186X.2017.1349562
- Borg, F. (2019). A case study of a green flag-certified preschool in Sweden. Hungarian Educational Research Journal, 9(4), 607–627. https://doi.org/10.1556/063.9.2019.4.52
- Borg, F., Winberg, M., & Vinterek, M. (2017). Children's learning for a sustainable society: influences from home and preschool. Education Inquiry, 8(2): 151-172. https://doi.org/10.1080/20004508.2017.1290915
- Buhan, B. (2006). Okul öncesinde görev yapan öğretmenlerin çevre bilinci ve bu okullardaki çevre eğitiminin araştırılması. (Yayın No. 191635) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr
- Buil, P. R., Roger-Loppacher, O., & Tintoré, M. (2019). Creating the habit of recycling in early childhood: a sustainable practice in Spain. Sustainability, 11(22), 6393. https://doi.org/10.3390/su11226393
- Bulut, Y., & Polat, Ö. (2019). Erken çocukluk eğitiminde sürdürülebilirlik kavraminin incelenmesi. Fırat Üniversitesi Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3(2), 35-58.
- Cengizoğlu, S. (2013). Investigating potential of education for sustainable development program on preschool children's perceptions about human-environment interrelationship. (Yayın No. 347220) [Yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr
- Cevher Kalburan, F. N. (2009). Çocuklar İçin Çevresel Tutum Ölçeği” ile “Yeni Ekolojik Ölçeği”nin Geçerlik Güvenirlik Çalışması ve Çevre Eğitim Programının Etkisinin İncelenmesi. (Yayın No. 278291) [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr
- Chawla, L., Keena, K., Pevec, I., & Stanley, E. (2014). Green schoolyards as havens from stress and resources for resilience in childhood and adolescence. Health and Place, 28(1), 1-13. https://doi.org/10.1016/j.healthplace.2014.03.001
- Creswell, J.W. (2013) Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches. 4th Edition, SAGE Publications
- Creswell, J. W., & Poth, C. N. (2016). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. SAGE Publications.
- Çakmak, Ö. Ç. (2010). Okul öncesi eğitim kurumlarında aile katılımı. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(1), 1-18. https://doi.org/10.11616/AbantSbe.256
- Dahlberg, G., & Moss, P. (2005). Ethics and Politics in Early Childhood Education. Routledge Falmer Damian. https://doi.org/10.4324/9780203980583
- Davis, J. (2009). Revealing the research 'hole' of early childhood education for sustainability: A preliminary survey of the literature. Environmental Education Research 15 (2): 227–241. doi:10.1080/13504620802710607.
- Davis, J. (2010). What is early childhood education for sustainability? In J. M. Davis (Ed.) Young children and the environment (pp.21-42). Cambridge University Press.
- Davis, J. Gibson, M. Pratt, R. Eglington, A., & Rowntree, N. (2005). Creating a culture of sustainability: From project to integrated education for sustainability at Campus Kindergarten. In W.L. Filho, (Ed.), The International Handbook of Sustainability Research (pp.563-594). UNESCO.
- Docherty, S., & Sandelowski, M. (1999). Focus on qualitative methods: Interviewing children. Research in Nursing & Health, 22(2), 177-185.
- Elo, S., & Kyngäs, H. (2008). The qualitative content analysis process. Journal of Advanced Nursing, 62(1), 107-115. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2007.04569.x
- Fantuzzo, J. W., Tighe, E., & Childs, S. (2000). Family involvement questionnaire: a multivariate assessment of family participation in early childhood education. Journal of Educational Psychology, 92(2), 367-376. https://doi.org/10.1037/0022-0663.92.2.367
- Feng, T., Xiong, R., & Huan, P. (2023). Productive use of natural resources in agriculture: The main policy lessons. Resources Policy, 85, 103793. https://doi.org/10.1016/j.resourpol.2023.103793
- Gedik, Y. (2020). Sosyal, ekonomik ve çevresel boyutlarla sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir kalkınma. Uluslararası Ekonomi Siyaset İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 3(3), 196-215.
- Gezer, Ş. F. (2010). Sürdürülebilirliğin Hizmetiçi Eğitim ile Okul Öncesi Eğitime Entegre Edilmesi: Dönüştürücü Öğrenmeye Yönelik Bir Çaba.(Yayın No. 277934) [Yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr
- Gleick, P. H. (1996). Basic water requirements for human activities: Meeting basic needs. Water international, 21(2), 83-92. https://doi.org/10.1080/02508069608686494
- Goel, S., & Sivam, A. (2015). Social dimensions in the sustainability debate: The impact of social behaviour in choosing sustainable practices in daily life. International Journal of Urban Sustainable Development, 7(1), 61-71. https://doi.org/10.1080/19463138.2014.953537
- Goodland, R. (2002). Goodland, R. (2002). Sustainability: human, social, economic and environmental. Encyclopedia of global environmental change, 5, 481-491.
- Greig, A., & Taylor, J. (1999). Doing research with children. SAGE Publications.
- Guba, E. G., & Lincoln, Y. S. (1989). Fourth generation evaluation. SAGE Publications.
- Gülay O. H. & Durkan, N. (2014). Toprakla Buluşan Çocuklar: Küçük Çocuklar İçin Toprak Eğitimi Projesinin Etkililiği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (31): 1307-9581.
- Gülay Ogelman, H., & Güngör, H. (2015). Türkiye'deki okul öncesi dönem çevre eğitimi çalışmalarının incelenmesi: 2000-2014 yılları arasındaki tezlerin ve makalelerin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(32), 180-194.
- Hägglund, S., & Johansson, E. M. (2014). Belonging, value conflicts and children's rights in learning for sustainability in early childhood. In M. D. Julie & S. Elliott (Eds.), Research in early childhood for sustainability: International perspectives and provocations (pp. 38–48). Routledge.
- Hamre, B. K., & Pianta, R. C. (2001). Early teacher-child relationships and the trajectory of children's school outcomes through eighth grade. Child Development, 72(2), 625-638. https://doi.org/10.1111/1467-8624.00301
- Han, J., & Lee, H. (2018). Effects of parenting stress and controlling parenting attitudes on problem behaviors of preschool children: latent growth model analysis. Journal of Korean Academy of Nursing, 48(1), 109. https://doi.org/10.4040/jkan.2018.48.1.109
- Hao, J. (2017). Do children with better inhibitory control donate more? Differentiating between early and middle childhood and cool and hot inhibitory control. Frontiers in Psychology, 8:2182. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2017.02182
- Harman, G., & Yenikalaycı, N. (2020). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Sıfır Atık Yaklaşımına Yönelik Farkındalıkları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 50, 138-161. https://doi.org/10.9779/pauefd.589781
- Hedefalk, M., Almqvist, J., & Östman, L. (2015). Education for sustainable development in early childhood education: a review of the research literature. Environmental Education Research, 21(7), 975-990. https://doi.org/10.1080/13504622.2014.971716
- Heıdegger, M. (1993). Profesör Heidegger, 1933’te Neler Oldu?, (Turhan Ilgaz, Cev.) Yapı Kredi Yayınları.
Huo, J., & Peng, C. (2023). Depletion of natural resources and environmental quality: Prospects of energy use, energy imports, and economic growth hindrances. Resources Policy, 86, 104049. https://doi.org/10.1016/j.resourpol.2023.104049
- ILO. (2024, Mart 1 ). Son verilere göre dünya genelinde 1,4 milyar çocuk temel sosyal korumadan yoksun. https://www.ilo.org/tr/resource/news/ilo-unicef-raporuna-gore-dunya-genelinde-kritik-sosyal-korumadan-yoksun Erişim tarihi 13.03.2024.
- Iwasaki, S. (2022). Effects of environmental education on young children's water-saving behaviors in Japan. Sustainability, 14(6), 3382. https://doi.org/10.3390/su14063382
- Karademir, A. H., Uludağ, G., & Cingi, M. A. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının sürdürülebilir çevreye ilişkin davranış düzeylerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 120-136. https://doi.org/10.21764/efd.01513
- Kaur, J., & Sharma, A. (2021). Establishing early foundations to promote emotional competence in preschool children. Journal of Applied Social Science, 16(2), 399-418. https://doi.org/10.1177/19367244211054381
- Kılıç, S. (2012). Sürdürülebilir kalkınma anlayışının ekonomik boyutuna ekolojik bir yaklaşım. İ.Ü Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 47, 201-226.
- Kleinhückelkotten, S. & Neitzke, P. (2020). Towards More Sustainability in Clothing Production and Consumption: Options, Opportunities, and Constraints. MDPI Books. https://doi.org/10.3390/books978-3-03897-873-2-3
- Kubaş, A., & Saral, M. (2017). Alüminyum sektör analizi. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 3, 82-87. https://doi.org/10.30803/adusobed.288167
- Kvale, S. (1994). InterViews: An introduction to qualitative research interviewing. SAGE Publications.
- Laurie, R., Nonoyama-Tarumi, Y., Mckeown, R., & Hopkins, C. (2016). Contributions of education for sustainable development (esd) to quality education: A synthesis of research. Centre for Environment Education, 10(2), 226-242. https://doi.org/10.1177/0973408216661442
- Leao, S., Bishop, I., & Evans, D. (2001). Assessing the demand of solid waste disposal in urban region by urban dynamics modelling in a GIS environment. Resources, conservation and recycling, 33(4), 289-313. https://doi.org/10.1016/S0921-3449(01)00090-8
- Ledford, J. R., & Wolery, M. (2015). Observational learning of academic and social behaviors during small-group direct instruction. Exceptional Children, 81(3), 272-291. https://doi.org/10.1177/0014402914563698
Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. SAGE Publications. https://doi.org/10.1016/0147-1767(85)90062-8
- Mackey, G. (2012). To know, to decide, to act: the young child's right to participate in action for the environment. Environmental Education Research, 18, 473-484. https://doi.org/10.1080/13504622.2011.634494
- Martín-Blanco, C., Zamorano, M., Lizárraga, C., & Molina-Moreno, V. (2022). The Impact of COVID-19 on the Sustainable Development Goals: Achievements and Expectations. International journal of environmental research and public health, 19(23), 16266. https://doi.org/10.3390/ijerph192316266
- McKenzie, S. (2004). Social sustainability: towards some definitions. Hawke Research Institute, University of South Australia Magill.
- McNeeley, S. M., & Lazrus, H. (2014). The cultural theory of risk for climate change adaptation. Wea. Climate Soc., 6, 506–519. https://doi.org/140718123738002. 10.1175/WCAS-D-13-00027.1.
- McWayne, C. M., Hampton, V. R., Fantuzzo, J. W., Cohen, H. L., & Sekino, Y. (2004). A multivariate examination of parent involvement and the social and academic competencies of urban kindergarten children. Psychology in the Schools, 41(3), 363-377. https://doi.org/10.1002/pits.10163
- Mensah, J. (2019). Sustainable development: Meaning, history, principles, pillars, and implications for human action: Literature review. Cogent social sciences, 5(1), 1653531. https://doi.org/10.1080/23311886.2019.1653531
- Merriam, S. B. (1998). Qualitative research and case study applications in education. Jossey-Bass.
- Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2024), T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü Okul Öncesi Eğitim Programı. https://tegm.meb.gov.tr/dosya/okuloncesi/guncellenenokuloncesiegitimprogrami.pdf. Erişim Tarihi: 15.03.2024
- Ming-yue, L., Chen, Q., & Zhou, Y. (2022). The influence of various role models on children's pro-environmental behaviours. Frontiers in Psychology, 13. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.873078
- Morelli, J. (2011). Environmental Sustainability: A Definition for Environmental Professionals, Journal of Environmental Sustainability, 1(1), 1-10. https://doi.org/10.14448/jes.01.0002
- Morelli, J. (2011). Environmental sustainability: A definition for environmental professionals. Journal of environmental sustainability, 1(1), 2. https://doi.org/1. 10.14448/jes.01.0002.
- Muennig, P., Schweinhart, L., Montie, J., & Neidell, M. (2009). Effects of a prekindergarten educational intervention on adult health: 37-year follow-up results of a randomized controlled trial. American Journal of Public Health, 99(8), 1431-1437. https://doi.org/10.2105/AJPH.2008.148353
- Muluneh, M. G. (2021). Impact of climate change on biodiversity and food security: a global perspective—a review article. Agriculture & Food Security, 10(1), 1-25. https://doi.org/10.10.1186/s40066-021-00318-5.
- Ogelman, G. H., & Durkan, N. (2014). Toprakla buluşan çocuklar: Küçük çocuklar için toprak eğitimi projesinin etkililiği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(31), 632-638.
- Ogelman, G. H., & Güngör, H. (2015). Türkiye’deki Okul Öncesi Dönem Çevre Eğitimi Çalışmalarının İncelenmesi: 2000-2014 Yılları Arasındaki Tezlerin ve Makalelerin İncelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(32), 180-194.
- Öztürk, D. K. (2016). A study on preservice preschool teachers' recycling ıntentions in relation to parents' educational level and recycling opportunities. International Journal of Environmental and Science Education, 11(5), 949-956. https://doi.org/10.12973/ijese.2016.504a
- Pinheiro, A. C. D., & Bassoli, M. K. (2005). Sustentabilidade econômica e ambiental: um ideal da sociedade internacional. Scientia Iuris, 9, 109–130. https://doi.org/10.5433/2178-8189.2005v9n0p109
- Pramling, N., & I. Samuelsson, P. (2011). Educational Encounters: Nordic Studies in Early Childhood Didactics. Springer.
- Reddy, T. L., & Thomson, R. J. (2014, Ekim 22-23). Environmental, social and economic sustainability: implications for actuarial science. Actuarial Society of South Africa's 2014 Convention., Cape Town, South Africa. https://actuarialsociety.org.za/convention/convention2014/assets/pdf/papers/2014%20ASSA%20Reddy%20Thomson.pdf
- Saltuk, M. C., & Erciyes, C. (2020). Okul öncesi çocuklarda teknoloji kullanımına ilişkin ebeveyn tutumlarına dair bir çalışma. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 4(2), 106-120. https://doi.org/10.17932/IAU.EJNM.25480200.2020.4/2.106-120
- Samuelsson, I. P. (2011). Why we should begin early with esd: the role of early childhood education. International Journal of Early Childhood, 43(2), 103-118. https://doi.org/10.1007/s13158-011-0034-x
- Shenton, A. K. (2004). Strategies for ensuring trustworthiness in qualitative research projects. Education for Information, 22(2), 63-75. https://doi.org/10.3233/EFI-2004-22201
- Siraj-Blatchford, J., Smith, K. C., & Samuelsson, I.P. (2010). Education for sustainable development in the early years. OMEP, World Organization for Early Childhood Education. https://omepworld.org/wp-content/uploads/2021/02/Education_for_Sustainabl_Early_Years.pdf Erişim Tarihi: 13.02.2024
- Smith, A. (2001). Early Childhood--A Wonderful Time for Science Learning. Investigating, 17(2), 18-20.
- Söylemez, E. Y., Şahin, M. D., & Koç, Y. D. (2016). Sürdürülebilir üretim ve tüketimin benimsenmesinde karşılaşılan engellerin değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 192-204.
- Stevenson, H. (2018). Global Environmental Politics. Problems, Policy and Practice. Cambridge University Press.
- Sundberg, B., Areljung, S., & Ottander, C. (2019). Opportunities for education for sustainability through multidimensional preschool science. Nordic Studies in Science Education, 15(4), 358-369. https://doi.org/10.5617/nordina.6237
- Sutton, P. (2004). A Perspective on Environmental Sustainability. Paper on Victorian Commissioner for Environmental Sustainability, 1, 32.
- Sylva, K., Melhuish, E., Sammons, P., Siraj-Blatchford, I., & Taggart, B. (2008). Effective Pre-school and Primary Education 3-11 Project (EPPE 3-11) - Final report from the primary phase: Pre-school, school and family influences on children's development during key stage 2 (7-11). Department for Children Schools and Families. https://discovery.ucl.ac.uk/id/eprint/10005311/1/Taggart2008Finalreport1.pdf
- Şahinöz, A. (2019). Sürdürülemeyen “Sürdürülebilir Kalkınma”. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 77-101.
- Şenol, F. B., & Karaca, N. H. (2020). Okul öncesi dönem çocuklarının benlik kavramı ve ebeveyn tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (54), 1-19.https://doi.org/10.21764/maeuefd.606614
- Taner Derman, M., Türen, Ş., & Buntürk, T. (2020). Okul öncesi çocukların empati bölümleri ile annelerinin ebeveyn tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(3), 336–368. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202042188
- Toran, M. (2017). Erken çocukluk eğitimi için sürdürülebilir kalkınma: Türkiye kökenli yayınlara yönelik bir değerlendirme. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 1(1), 33-34. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.196720171116
- Tutulmaz, O. (2012). Sürdürülebilir kalkınma: Sürdürülebilirlik için bir çözüm vizyonu. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3), 601 -626.
- UNICEF. (2019). It Is Gettıng Hot, Perspectives From East Asia And The Pacific Call For Educatıon Systems To Respond To The Clımate Crısıs. Unıcef East Asia and Pacific Regional Office.
- UNWCED. (1987). Report of the World Commission on Environment and Development: Our Common Future, World Commission on Environment and Development.
- Vera, J. C., Granero, R., & Ezpeleta, L. (2011). Father's and mother's perceptions of parenting styles as mediators of the effects of parental psychopathology on antisocial behavior in outpatient children and adolescents. Child Psychiatry Human Development, 43(3), 376-392. https://doi.org/10.1007/s10578-011-0272-z
- Vivien, F. D. (2008). Sustainable Development: An Overview of Economic Proposals, SAPIENS, 1(2), 1-8.
- Woodcraft, S., Bacon, N., Hackett, T., & Hall, P. (2011). Design For Social Sustainability A Framework For Creating Thriving New Communities. The Young Foundation.
- Yıldırım A., & Şimşek H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
- Yılmaz, S., Bolat, E. Y., & Gölcük, İ. (2020). Erken çocukluk döneminde uygulanan çevre eğitim programının çocukların çevreye karşı tutumları üzerindeki etkisi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 557-578. https://doi.org/10.33711/yyuefd.693833