Postmodernizm Perspektifinden 11 Eylül ve İslamofobi: Üretilen Korkunun Temelleri

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 11, 97 - 121, 01.01.2017

Ahmet Recai Tekin

Öz

Eleştirel yaklaşım olarak aydınlanmanın araçsal rasyonalizmini reddeden postmodernizm Batı’nın felaket tarihine karşı bir tepki olarak modernizm kriziyle ortaya çıkan boşluğu doldurmayı amaçlamıştır. Postmodern yaklaşım, medya üzerinden kimliklere dair toplumlar arası sınırları yeniden üretme kapasitesine ve sunulan özcü kimlikleri tahkim ederken farklı kimlikleri de ötekileştirme ve düşmanlaştırma gücüne sahiptir. Bu yaklaşımda, kurgu, imaj ve görsellerle olaylara bütüncül bakabilme kabiliyeti parçalanarak, medeniyet ve kültür tarihsizleştirilmekte ve dünya tasavvuru ve sorunlar görüntü üzerinden yeniden şekillendirilmektedir. 11 Eylül sonrası İslam dünyasındaki farklılıklar bir güvenlik sorunu haline dönüştürülmüştür. “Ya bendensiniz ya da teröristsiniz” algısı batılı düşüncede ontolojik bir şiddet üretmektedir. Ötekini kendine indirgemeden, kendiyle aynileştirmeden, kendine dönüştürmeden anlayamayan bu derin zaafiyet tarihsel bir kurgunun dışavurumu olarak tezahür etmektedir. Kendinden olmayanlara karşı “barbar” nitelemesi, haçlı savaşları, antisemitizm ve ırkçılık gibi tarihsel kodlar üzerinden bu bakış açısı başkalarını değersiz olarak inşa eden kavramlar türetmiştir. Batı-merkezcilik paradigması, yabancı düşmanlığı Xenefobi üzerinden bir propagandaya dönüşmektedir. Avrupa’nın kolektif hafızasına sinen bu zayıf psikolojik durum bir İslamofobi hikayesi uydurmuştur. Yabancı düşmanlığı ve ‘İslamofobi’ uluslar arası ilişkilerin tarihsel gelişiminde siyasi savaşın günümüzdeki en önemli stratejik silahı rolünü oynamaktadır. 11 Eylül saldırıları öncesinde kabul edilmeyen hangi ulusal ve uluslar arası iktidar pratiklerini meşru ve mümkün kıldığını da araştırmak gerekir. Çalışmamızda Avrupa-Batı merkezci güvenlik sorununun öteki üzerinden üretilen söylem ve kavramların bilgi-iktidar ilişkilerine nasıl dahil olduğu, dil, kelime, metin, görsel imaj ve yorumlarla reel dünyanın güvenlik algılarının nasıl inşa edildiği ve 11 Eylül sonrası İslamofobi ile hakim gücün kendini nasıl meşrulaştırdığı ve hukukileştirdiği incelenmiştir. Bu çerçevede ABD’nin uluslar arası iktidarını tahkim etme eğilimlerini ve İslamofobi endüstrisinin bu dönemde ortaya çıkan saklı anlamları postmodern teorinin yöntemleriyle analiz edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Uluslararası İlişkiler ve Postmodernizm, İslamofobi, 11 Eylül, politik psikoloji

THE SEPTEMBER 11 AND ISLAMOPHOBIA FROM THE PERSPECTIVE OF POSTMODERNISM:THE BASES OF THE FEAR PRODUCED

Öz

Rejecting the instrumental rationalism of enlightenment as a critical approach, postmodernism aimed at filling the gap emerging with the crisis of modernism as a reaction of the West against the history of disaster. Postmodern approach has a capacity to reproduce the international borders over identities through media and power of marginalizing different identities and bearing hostility while strengthening the essentialist identities presented. In this approach, the ability to observe the events integrally through fiction, image and visuals is broken away, civilization and culture is made without a history and world envisage and problems are shaped over visualization. The differences in the Islamic world after the September 11 were turned into a problem of security. The perception of “You are either for me or a terrorist” has produced an ontological violence in the western ideology. Not being able to understand the other without degrading the other to himself, without identifying with himself and without turning the other to himself, this profound infirmity comes out as a manifestation of a historical fiction. Defining the others as “barbarians”, the perspective has produced concepts making others worthless over such historical codes as crusades, anti-Semitism and racism. Western centralist paradigm is turned into a propaganda over xenophobia. This weak psychological case permeated by the collective memory of Europe fabricated the story of Islamophobia. Xenophobia and “Islamophobia” play the role of the most strategical weapon of the political war of current time in the historical process of international relation. It is necessary to investigate which national and international government practices Islamophobia made legitimate and possible that was not accepted before the September 11 attacks. In this study, it was aimed to investigate how the European and Western centrist security problem was included in the knowledge and government relation of the discourse and concepts produced over the other, how the security perceptions of the real world was built through words, language, texts visual images and comments and how the dominant power made itself legitimized and legalized through Islamophobia after the September 11. In this sense, the tendency of strengthening the international power of the USA and the core meaning of Islamophobia industry emerging in this period were analysed through the methods of postmodern theory

Anahtar Kelimeler

International Relations and Postmodernism, Islamophobia, the September 11, political psychology

Kaynakça

• Adanır, Oğuz, “Occıdentalisme”, Doğu Batı, yıl 4, sayı, 14, Şubat-Mart-Nisan 2001.
• Akgönenç, Oya, “İslama Fobya İle Mücadele” Osman Alacahan- Betül Duman (ed), İslamofobi, Kollektif Bir Korkunun Anatomisi, Ankara 2012.
• Aktay, Yasin, “Postmodern Dünyada Din: Bir Anlatı mı, Tanrı’nın İntikamı mı?”, Din Sosyolojisi, Der: Yasin Aktay-M. Emin Köktaş, Ankara 1998.
• Alp, Zeynep, “Depopulasyon”, Eskiyeni, 2009
• Arı Tayyar, Uluslar arası İlişkiler ve Dış Politika, Bursa 2013.
• Arı, Tayyar, “Uluslar arası İlişkilerde Büyük Tartışmalar ve Post-Modern Teoriler”, Postmodern Uluslar arası İlişkiler Teorileri 2, Uluslar arası İlişkilerde Eleştirel Yaklaşımlar Der. Tayyar Arı, Bursa 2014.
• Aydın, Mehmet S., Niçin? Bir Zaman Diliminden Seçmeler, İstanbul 2002.
• Barnett, Thomas P.M., Pentagon’un Yeni Haritası –XXI. Yüzyılda Savaş ve Barış, “Küreselleşmenin Jeopolitiği ya da taraf olmayan bertaraf olur” Yılmaz Tezkan, M.
• Murat Taşar, Dünden Bugüne Jeopolitik Dünya ve Türkiye, 2013.
• Baştürk, Levent, “İslamofobi ve Avrupa’da İslam Algısı” DÜBAM, http://www.dunyabulteni.net/haberler/321092/islamofobi-dubamda-masaya- yatirildi2015.
• Bergen, Lütfü, Medeniyet, Müslüman Toplumsallığın İnşası, Ankara 2014.
• Bilge, Muhittin, “Batı Medeniyetinin ontolojik Temeli ve Bir Meşruluk Retoriği Olarak Medeniyetler Çatışması”, Düşünen Siyaset, sayı 23. Ankara 2007.
• Büyükakıncı, Erhan, “Postmodern okumalar ve James Der Derian: Güvenlik, Diplomasi ve
• Savaş”, Postmodern Uluslararası İlişkiler Teorileri 2, Uluslararası İlişkilerde Eleştirel
• Yaklaşımlar Der. Tayyar Arı, Bursa 2014.
• Çelenk, Nazmi, Amerika’nın İslam’ı, İstanbul 2006.
• Dağ, Ahmet, Ölümcül Şiddet, Baudrillard’ın Düşüncesi, İstanbul 2014.
• Dalby, Simon, Geopolitics And Global Security, Culture, İdentity, and the ‘Pogo’ Syndrome, http://english.360elib.com/datu/S/EM210585.pdf#page=308
• Demir, Ömer, Bilim Felsefesi, Ankara 1997.
• Devetak, Richard, “Post-yapısalcılık”, Uluslararası İlişkiler Teorileri”, İstanbul 2014.
• Düzgün, Şaban Ali “Modern Uygarlığın Çatışmacı Doğasını Besleyen Kökler”, Ankara 2014.
• Ertuğrul, Kürşat, “Amerikan Yeni-Muhafazakarlığı ve Orta Doğu”, Düşünen Siyaset, sayı 23, Ankara 2007.
• Esposito, John, - Kalın, İbrahim, İslamofobi, 21. Yüzyılda Çoğulculuk Sorunu, İstanbul 2015.
• Evkuran, Mehmet, “Bir Kimlik Politikası Olarak İslamofobi”, Osman Alacahan-Betül Duman (ed). İslamofobi, Kollektif Bir Korkunun Anatomisi, 2012.
• Foucault, Michel, Özne ve İktidar, İstanbul 2016.
• Foucault, Michel, Entelektüelin Siyasi İşlevi, İstanbul 2016.
• Fukuyama, Francis, Tarihin Sonu ve Son İnsan, Profil yay., İstanbul 2015.
• Fuller, E. Graham, “The Future of Political İslam”, Foreign Affairs, March/April 2002
• Griffiths, Martin, Steven C. Roach, M. Scott Salamon, Uluslararası İlişkilerde Temel Düşünürler ve Teoriler, Nobel Yay., Ankara 2011.
• Griffiths, Martin, Terry O’Callaghan, Steven C. Roach, Uluslararası İlişkilerde Temel Kavramlar, Çev: Cesran, Nobel Yay., Ankara 2013.
• Güler, İlhami, “Batıdaki Öteki Korkusunun Analizi ve İslam Dünyasında Direnişin Teröre Kaymasının Psikanalizi”, Osman Alacahan-Betül Duman, (ed.), İslamofobi
• Kollektif Bir Korkunun Anatomisi, 2012.
• Güler, İlhami, Direniş Teolojisi, Ankara 2010.
• Halsell, Grace, Forcing God’s Hand, Crossroads İnternational Publishing, Washington D.C 1999
• Halsell, Grace, Prophecy And Politics, The Secret Alliance Between İsrael and the U.S.
• Christian Right, Lawrence Hill Books, Chicago 1986
• http://www.termbank.net/psychology/2689.html, Huyssen, Andreas, “Postmodern’in
• Postmodernite, Der: Mehmet Küçük, Ankara 1993. Haritasını Yapmak”, Modernite versus
• İzzeti, Ebulfazl, İslam’da Siyaset Teorisi, İstanbul 2014.
• Jocelyne Cesari, “Batı’da İslamofobi: Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri Arasında bir
• Mukayese”, Esposito-Kalın, İslamofobi 21. Yüzyılda Çoğulculuk Sorunu, 2015 İstanbul
• Kalın, İbrahim, “İslamafobi ve Çok Kültürlülüğün Sınırları”, İslamofobi 21. Yüzyılda Çoğulculuk Sorunu, John L. Esposito-İbrahim Kalın, İstanbul 2015.
• Kaplan, Yusuf “TRT Diyanet, WHY-NEDEN Programı”. 2015-2016.
• Karagülle Süleyman -Reşat Nuri Erol, İslam Devlet-Dünya Düzeni II., İstanbul 1998.
• Kardaş, Tuncay, Ramazan Erdağ, “Postyapısalcılık ve Uluslar arası İlişkiler”, Der: Ramazan Gözen, “Uluslararası İlişkiler Teorileri”, İstanbul 2015.
• Karslı, Necmi, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, cilt 13, sayı 1, 2013.
• Keyman, E. Fuat, “Uluslararası İlişkilerde Kimlik Sorunu ve Demokratik Dünya Düzeni”, Uluslararası İlişkilerde Postmodern Analizler-1, Kimlik, Kültür Güvenlik ve Dış Politika, Der: Tayyar Arı, Bursa 2012.
• Kolası, Klevis, “Uluslar arası İlişkilerde Postyapısalcılığın Katkıları ve Sınırları”, Uluslararası İlişkiler Teorileri, Mehmet Şahin-Osman Şen (ed.), Ankara 2014.
• Linklater, Andrew, “Uluslar arası İlişkiler Teorisinde Sonraki Soru Aşaması: Eleştirel ve Teorik bir Bakış Noktası”, Uluslar arası İlişkilerde Anahtar Metinler, Haz.
• Esra Diri, İstanbul 2013.
• Ongur, Hakan Övünç, “Post-Yapısalcılık”, Uluslararası İlişkilere Giriş, Şaban Kardaş, Ali
• Balcı (ed.), İstanbul 2014.
• Özlük, Erdem, Uluslararası İlişkilerde Devlet, Tanım Teori ve Devlet İstisnacılığı, Konya 2014.
• Öztürk, Zerrin Ayşe, “Uluslararası İlişkilerde Güvenliği Yeniden Düşünmek”, Postmodern Uluslararası İlişkiler Teorileri 2, Uluslar arası İlişkilerde Eleştirel
• Yaklaşımlar (Der. Tayyar Arı), Bursa 2014.
• PEW Araştırma Raporu
• http://www.frmtr.com/felsefe-psikoloji-sosyoloji/6003957
• islamofobinin-temel-nedeni.html
• Polat, Necati, “Postyapısalcı Yaklaşımlar”, Devlet, Sistem Kimlik Uluslararası İlişkilerde Temel Yaklaşımlar, Der: Atila Eralp, İstanbul 2004.
• Schmitt, Carl, Siyasi İlahiyat, Ankara 2014.
• Schweitzer, Albert, Medeniyet Felsefesi I, İstanbul 2011.
• Şahin, Mehmet, Din-Dış Politika İlişkisi ABD Örneği, Barış Kitabevi, Ankara 2009.
• Şatana, Nil-Burak Bilgehan Özpek, “ABD ve Türkiye’de Geçmişten Günümüze Güvenlik
• Çalışmaları”, Ortadoğu Etütleri Siyaset ve Uluslararası İlişkiler
• cilt-1, Sayı-2, 2010. Dergisi, ORSAM
• Tarhan, Nevzat, “Şiddetin Psikososyopolitik Boyutu”, Bünyamin Erul (ed.), Şiddet Karşısında İslam, İstanbul 2014.
• Tarhan, Nevzat, Psikolojik Savaş Gri Propaganda, İstanbul 2014
• Taylor, Charles, “Benliğin Kaynakları, Modern Kimliğin İnşası”, Küre Yay., İstanbul 2012.
• Temizkan, Abdullah, “Kültür ve Kimlik Meselelerine Tarihsel Bir Yaklaşım”, Düşünen
• Siyaset, sayı 23, Ankara 2007.
• Türel, Celal, “Şiddetin Neliği ve Kavramsal Çerçevesi”, Bünyamin Erul (ed.), Şiddet Karşısında İslam, İstanbul 2014.
• Uçar, Şahin, Tarih Felsefesi Meseleleri, Nehir Yay., İstanbul 1997.
• Viotti, Paul, R. Mark V. Kauppi, Uluslararası İlişkiler ve Dünya Siyaseti, Ankara 2014.
• Yaqup, Zaki, “İslamafobi Politikası”, Osman Alacahan, Betül Duman, (ed.)
• Kollektif Bir Korkunun Anatomisi, Ankara 2012 İslamofobi
• Yavuz, Hilmi, İslam’ı Bilmek, Zaman, 12 Ağustos 1997.
• Zebiri, Kate, ‘Çağdaş İngiliz İslamofobisinde Oryantalist Temalar”, Esposito-Kalın, İslamofobi 21. Yüzyılda Çoğulculuk Sorunu, İstanbul 2015