ÇEVİRİBİLİM VE SOSYOLOJİ ETKİLEŞİMİNE KISA BİR BAKIŞ

Year 2020, Volume: 9 Issue: 18, 99 - 112, 31.12.2020

Refika Zuhal Gılıç

Abstract

Bu çalışmada çeviri sosyolojisinin oluşumuna katkı sağlayan çeviri ve sosyoloji ilişkisi ile ilgili kısa bir tarihsel bakış sunulması hedeflenmektedir. Bu çalışma vasıtasıyla çeviri sosyolojisinin temellerini oluşturan sosyolojik ilhamların yaratıcısı ünlü sosyologlar ve eserlerine de çeviri çalışmalarının tarihsel evrimine göre yer yer değinilecek, bu sosyolog ve eserlerinin çeviribilimsel düzlemde oluşturduğu etkiye bir üst bakış sağlanabilecektir.
Böylece, çeviribilim dünyasında gerçekleşen sosyolojik dönüş ile günümüzdeki çeviri sosyolojisi ile bağ kurmak kolaylaşacaktır. İlk bölümde çeviri sosyolojisi nedir sorusu cevaplanacak; ikinci bölümde ise çeviribilimde sosyolojik bakış açısına yönelim süreci anlatılacaktır. Sonrasında sırasıyla 1980’ler ve 1990’lardaki çeviribilim ve sosyoloji ilişkisine değinilecektir. Tüm bu süreçler değerlendirildiğinde, sonuç olarak çeviribilimin disiplinlerarası kimliğinin günümüzde daha fazla ön plana çıktığı gözlenmektedir. Özellikle sosyolojik bakış açısının çeviribilimle olan etkileşimi sonucu, çeviribilimde (her olgunun odağındaki insan faktörünü yani) çevirmeni ve habitusunu merkeze koyma güdüsü oluşmuştur. Sonuç olarak, merkez konumunu koruyan çevirmen ve habitusu ile ilgili yeni boyutları sosyolojik bakış açısıyla keşfetme olasılığı güncelliğini korumaktadır.

Keywords

Çeviri Sosyolojisi, Çeviriye Sosyolojik Bakış, Çeviri Sosyoloji İlişkisi

References

• Arı, S. (2013). Çeviri Sosyolojisi ve Çeviri Alanında Sosyolojik Yaklaşımların Çeviribilimde Paradigma Değişimine Etkisi. Akademik Bakış Dergisi, (37), 1-19. Retrieved from http://www.akademikbakis.org/eskisite/37/36.pdf
• Arı, S. (2014). Çeviri Sosyolojisi. İstanbul: Aylak Adam Kültür Sanat Yayıncılık.
• Bassnett, S. (1980). Translation Studies. London and New York: Routeledge; revisited edition, 1991.
• Bourdieu, P. (1999). Sanatın Kuralları: Yazınsal Alanın Oluşumu ve Yapısı, Çev. N. Kamil Sevil, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Bourdieu, P., ve Wacquant, L.J.D. (2003). Düşünümsel Bir Antropoloji İçin Cevaplar, Çev. Nazlı Ökten, İletişim Yayınları, İstanbul
• Catford, J., C. (1965). A Linguistic Theory of Translation: An Essay in Applied Linguistics. Oxford: Oxford University Press,
• Ertoy, M., Parladır, H., S. ve Öztürk, T. (2020). Pratik, Kültür, Sermaye, Habitus ve Alan Teorileriyle Pierre Bourdieu Sosyolojisi. (1. baskı ), İstanbul: Hiperlink Yayınları.
• Gibson, T. M. , & Kirkwood, P. E. (2008). A purchase-on-demand pilot project at the University of Arkansas, for the Proceedings of the Materials Research Society
• Symposiums. Journal of Interlibrary Loan, Document Delivery & Electronic Reserve, 19(1), 47-56.
• Gouanvic, J. M. (2002).The Stakes of Translation in Literary Fields. Across Languages and Cultures: A Multidisciplinary Journal for Translation and Interpreting Studies, 3(2), pp. 159–168.
• Gürçağlar, Ş., T. (2016). Çevirinin ABC’si. İstanbul: Say Yayınları
• Hermans, Theo. (2007). “Translation, irritation and resonance.” Benjamins Translation Library 74, 57.
• Holmes, J. (1988). Translated!: Papers on Literary Translation and Translation Studies Contributor, Raymond van den Broeck. Amsterdam: Rodopi,
• Holmes, J. (1994). Translated! Papers on Literary Translation and Translation Studies. Amsterdam: Rodopi,
• Holmes, J. (2004)."The Name and Nature of Translation Studies." The Translation Studies Reader. Ed. Lawrence Venuti. London And New York: Routledge,. 172-185.
• Holz-Mäntärri, J. (1984). Translatorisches Handeln: Theorie und Methode, Helsinki: Suomalainen Tiedeakatemia.
• Inghilleri, M. (2005) “Mediating Zones of Uncertainty- Interpreter Agency, the Interpreting Habitus and Political Asylum Adjudication”, The Translator, Volume 11, Number 1, 69-85.
• Inghilleri M. (2009) Translators in War Zones: Ethics under Fire in Iraq. In: Bielsa E., Hughes C.W. (eds) Globalization, Political Violence and Translation. Palgrave Macmillan, London
• Koller, W. (1979). Einführung in die übersetzungswissenschaft, Heidelberg-Wiesbaden: Quelle und Meyer.
• Koller, W. (1989)."Equivalence in Translation Theory." Trans. Andrew Chesterman Readings in Translation Theory. Ed. Andrew Chesterman. Helsinki: Finn Lectura,. 99-104. Lefevere, A.(1992). Translation, History, Culture. London And New York: Routledge.
• Luhmann, N. (1991). “Soziale Systeme. Grundriss einer allgemeinen Theorie”. Frankfurt am Main: Suhrkamp.
• Luhmann, N. (1998). ”Die Gesellschaft der Gesellschaft”. Suhrkamp Taschenbuch wissenschaft 1360.
• Meylaerts, R. (2008). “Translators and (their) norms – Towards a sociological construction of the individual”, Beyond Descriptive Translation Studies, John Benjamins Publishing Company.
• Nida, E. (1945). "Linguistics and Ethnology in Translation Problems," Word 1: 194-208.
• Nida, E. (1964).Toward a Science of Translating. The Netherlands: E. J. Brill,
• Palabıyık, A. (2011). Pierre Bourdieu Sosyolojisinde “Habitus”,” Sermaye” ve “Alan” Üzerine 1. Liberal Düşünce Dergisi, (62), 1-21.
• Özsöz, C. (2007). Pierre Bourdieu’nün temel kavramlarina giriş. Sosyoloji Notları.
• Simeoni, D. (1998). The pivotal status of the translator’s habitus. Target 10 (1), 1-39).
• Tezcan, T. (2015). Applicability of Translation Criticism Approaches to Different Text Types (Master’s Thesis). Hacettepe University Graduate School of Social Sciences,Department of Translation and Interpreting, Ankara.