Health Geography and Public Health Implementations

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 9, 259 - 271, 30.06.2022

Duygu Oztaş , Şenay Akgün

https://doi.org/10.35235/uicd.1019700

Öz

Health and geography are intrinsically linked. Even the place where you were born, lived, worked and the line of work directly or indirectly affects health. The living area, the inhaled air, the eaten food, the exposed viruses and the accessible health services in the area affect health positively or negatively. Spatial location plays an important role in shaping environmental risks as well as the mentioned effects. At this point, health geography plays an important role in locating health services, determining public health strategies or monitoring epidemics. Health geography is a field of geography that develops methods and models on the emergence of the disease using the principles of geography in the fight against diseases that occur as a result of the interaction of people with spatial. The aims of health geography; to guide the geographical planning of health services in order to protect human health regarding the spatial distribution of diseases and their relationship with spatial, the causes, prognosis, effects and consequences of diseases on people. This geography branch has been focusing on the interaction of environment and health since ancient times; Today, the global epidemic of diseases has increased its importance even more. The geography of health; It guides health planning studies in order to distinguish diseases that develop depending on geographical conditions, to determine the factors that cause disease, to minimize health problems, to optimize individuals' benefit from health institutions and organizations, and to contribute to public health. Health geography and public health fields are separate branches of science that work in conjunction with each other and try to understand and explain the effects of environmental and geographical features on health. In this review study, health geography has been explained from a public health perspective. 

Anahtar Kelimeler

Health, Geography, Health Geography, Public Health.

Sağlık Coğrafyası ve Halk Sağlığı Uygulamaları

Öz

Sağlık ve coğrafya içsel olarak bağlandılıdır. Doğulan, yaşanılan, çalışılan yer ve direk çalışılan iş kolu dahi sağlığı direk ya da dolaylı yollarla etkilemektedir. Bulunulan bölge, mekan ya da alanda solunan hava, yenilen yiyecekler, maruz kalınan virüsler ve erişilebilen sağlık hizmetleri sağlığı olumlu ya da olumsuz yönde etkilemektedir. Mekansal konum bahsedilen etkilerinin yanı sıra çevresel risklerin şekillenmesinde de önemli rol oynamaktadır. Bu noktada sağlık hizmetlerinin yerini belirleme, halk sağlığı stratejileriini belirleme ya da salgınları izleme de sağlık coğrafyasının önemli rolü ortaya bulunmaktadır. Sağlık coğrafyası, insanın mekânla etkileşimi sonucu meydana gelen hastalıklarla mücadelede, coğrafyanın ilkelerini kullanarak, hastalığın ortaya çıkışları ve mücadele etme yolları üzerinde metotlar ve modeller geliştiren bir coğrafya alanıdır. Sağlık coğrafyasının amaçları; hastalıkların mekânsal dağılışı ve mekân ile ilişkisi, hastalıkların nedenleri, prognozu, insanlar üzerindeki etkileri ve sonuçlarına yönelik olarak insan sağlığının korunması amacıyla sağlık hizmetlerinin coğrafi olarak planlamasına yol gösterici olmaktır. Bu coğrafya dalı eski çağlardan itibaren çevre ve sağlık etkileşimi üzerine odaklanmakta olup; günümüzde hastalıkların küresel çapta salgınla yaratması önemini daha da arttırmıştır. Sağlık coğrafyası; coğrafik koşullara bağlı olarak gelişen hastalıkları ayırt etmek, hastalığa neden olan faktörleri belirlemek, sağlık sorunlarını en aza indirmek, bireylerin sağlık kurum ve kuruluşlarından yararlanmasını optimal düzeye çıkarmak ve halk sağlığına katkıda bulunmak amacıyla yapılan sağlık planlaması çalışmalarına yol göstermektedir. Sağlık coğrafyası ve halk sağlığı alanları birbirileri ile bağlantılı olarak çalışan ve özellikle çevresel ve coğrafik özelliklerin sağlık üzerindeki etkilerini anlamaya ve açıklamaya çalışan ayrı bilim dallarıdır. Bu derleme çalışmasında sağlık coğrafyası halk sağlığı bakış açısıyla irdelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

sağlık, coğrafya, sağlık coğrafyası, halk sağlığı, uygulama

Kaynakça

• • Altuğ-Özsoy, S. & Ateş, E. (2021). Çevre sağlığı ve çevre sağlığı hemşireliği (içinde) Halk sağlığı hemşireliği (1. Basım), (Ed. Özüm Erkin, Aslı Kalkım, İlknur Göl). Antalya: Çukurova Nobel Tıp Kitapevi.
• • Atabey, E., (2005). Tıbbî jeoloji. Ankara: TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları, No: 88.
• • Cavkaytar, Ö., Soyer, Ö.U. & Şekerel, B.E. (2013). Türkiye’de hava kirliliğinden kaynaklanan sağlık sorunları. Hava Kirliliği Araştırmaları Dergisi, 2(2013), 105 – 111
• • Çağlarırmak,N. & Hepçimen, A. Z. (2010): Ağır metal toprak kirliliğinin gıda zinciri ve insan sağlığına etkisi, Akademik Gıda, 8(2), 31-35.
• • Dorak, S., & Çelik, H. (2017). Irrigation water quality of Nilüfer stream and effects of the waste water discharges of the treatment plants. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 54(3), 249-257
• • Dummer, TJB., (2008). Health geography: supporting public health policy and planning. CMAJ. 2008 Apr 22; 178(9), 1177–1180. doi: 10.1503/cmaj.071783
• • Güven-Tezcan, S. (2017). Sağlıkla ilgili niceliksel araştırma yöntemleri (içinde) Temel Epidemiyoloji. Ankara: Hipokrat Kitapevi.
• • Irmak H. (2008). Sularla ilişkili hastalıklar. T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Ankara: Klasmat Matbaacılık.
• • İbadullayeva, J. , Jumaniyazova, K. , Azimzadeh, S. , Canıgür, S. & Esen, F. (2019). Çevre kirliliğinin insan sağlığı üzerindeki etkileri . Türk Tıp Öğrencileri Araştırma Dergisi, 1 (3), 52-58. Erişim tarihi: 09.09.2021. https://dergipark.org.tr/en/pub/toad/issue/52454/688213
• • Kantürk Yiğit, G. (2011). Türkiye’de sağlık coğrafyası çalışmaları üzerine bir değerlendirme. Nature Sciences, 6, 30-41.
• • Kılıç, D., Türkoğlu, N. & Ata, G. (2021). Halk sağlığı hemşireliğinde epidemiyoloji içinde Halk sağlığı hemşireliği (1. Basım), (Ed. Özüm Erkin, Aslı Kalkım, İlknur Göl). Antalya: Çukurova Nobel Tıp Kitapevi.
• • McKenzie, F. J., Pinger, R.& Kotecki, E. J.,(2002). An ıntroduction to community health, (4th ed.). U.S.A.: Jones and Bartlett Publishers .
• • Mitchell, D. (2000). Cultural geography: a critical introduction. London: Blackwell.
• • Moon, G. (2020). Health geography. International Encyclopedia of Human Geography, 2(6), 315-321. https://doi.org/10.1016/B978-0-08-102295-5.10388-9315
• • Morris, G., & Saunders, P. (2021). The environment in health and well-being. Oxford Research Encyclopedia of Environmental Science. Erişim tarihi: 9 Ağustos. 2021, https://oxfordre.com/environmentalscience/view/10.1093/acrefore/9780199389414.001.0001/acrefore-9780199389414-e-101.
• • Nies, A. M., & McEwen, M., (2007) Community/public health nursing promoting the health of populations (4th ed.). Canada:Saunders Elsevier
• • Nur, N., & Sümer, H. (2008). Kentleşme, küresel ısınma ve iklim değişikliğinin sağlık üzerindeki etkileri. Erciyes Tıp Dergisi, 30(4), 302-304.
• • Özdoğan İ. (2020). Türkiye Sağlık Coğrafyası Literatürünün Değerlendirilmesi. AİCUSBED; 6(1), 161-192.
• • Özey, R. (2015). Sağlık Coğrafyası. İstanbul: Aktif Yayınevi.
• • Öztek, Z. (2020). Çevre ve insan içinde Halk sağlığı kuram ve uygulamalar (1. Basım). Ankara: Bireklam Arısı. ISBN - 978-605-85528-4-5
• • Rogers, B. (2012). Occupational and enviromental health nursing ethics and professionalism. Workplace Health & Safety, 60(4), 177-181.
• • Schweikart, J. & Kristemann, T. (2000). Geographical information systems in medical geography. Petermans Geographische Mitteilungen 145, 18–29.
• • Smith, C.J. (2020). Mental health and geography. International Encyclopedia of Human Geography, 2(9), 53-59. https://doi.org/10.1016/B978-0-08-102295-5.10405-6
• • Tüfekçi, A., Baykal, O., Şahin, Ü., Çolak, A. & Çelebi, S. (1996). Doğu Anadolu Bölgesinde Konjunktival Flora. T Klin J Ophthalmol, 1996, 337-343.
• • Yıldırım-Şişman N. (2020). Bulaşıcı hastalıklar epidemiyolojisi (içinde) Sağlık Bilimlerinde Epidemiyoloji (Ed. Gülümser Kublay, Oya Nuran Emiroğlu, Media Subaşı Baybuğa, Özlem Örsal, Makbule Tokur Kesgin). Amasya: Göktuğ Basın Yayın ve Dağıtım.