Evsel Ambalaj Atıklarıyla İlgili Tüketicilerde Cinsiyete Göre Davranış Farklılıkları: Samsun İli Örneği

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 1 - 8, 14.12.2021

Gamze Aydın Eryılmaz , Osman Kılıç

Öz

Son yıllarda ambalajlı ürünlere yönelik giderek artan talep, ambalaj atıkları sorununu önemli bir konu haline getirmiştir. Ambalaj atıklarının geri dönüştürülmesiyle, atıkların neden olduğu kirliliğin insan sağlığına ve çevreye verdiği zararlar azaltılırken, aynı zamanda ciddi oranda ekonomik tasarruf sağlanmış olmaktadır. Bu araştırmanın amacı, tüketicilerin evsel ambalaj atıklarının geri dönüşümüne ilişkin davranış farklılıklarını cinsiyete göre ortaya koymaktır. Araştırma verileri, Samsun ili kentsel alanda ikamet eden 384 tüketiciyle yapılan anketlerden elde edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre tüketiciler; insan sağlığı ve sürdürülebilir çevre açısından cam, ucuzluk açısından plastik, kullanım kolaylığı açısından ise kağıt/karton ambalajları tercih edilebileceklerini ifade etmişlerdir. Tüketiciler, kullanım sonrası ortaya çıkan cam dışındaki tüm ambalaj atıklarını çoğunlukla çöpe atmaktadır. Bu sonuç, ambalaj atıklarının geri dönüşümüne ilişkin tüketici bilincinin yeterince oluşmadığını göstermektedir. Ayrıca ambalaj atıklarının geri dönüşümü konusunda, kadınlar erkeklerden daha bilinçli davranış sergilemektedir. Araştırma sonuçlarına göre; ambalajlarla ilgili insan sağlığı, sürdürülebilir çevre, ucuzluk ve kullanım kolaylığı yönünden önemli bir farkındalık olmasına rağmen, bu durumun geri dönüşüm davranışına yansımadığı görülmektedir. Bu bağlamda geri dönüşüm konusunda tüketicinin birey olarak sorumluluk üstlenmesi gerekmekte, toplumsal bilinçlenmenin sağlanmasında ise ilgili kurumlara önemli görevler düşmektedir.

Anahtar Kelimeler

Evsel atık , geri dönüşüm , tüketici davranışı , cinsiyet

Kaynakça

• Anonim (2021). Ambalaj Bülteni. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, Bülten No: 16, Tarih: 26. 02. 2021.
• Arslan, İ. (2017). Sosyal Sorumlu Tüketici Davranışı ve Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Bozok Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Yozgat, 88 s.
• Arslan, H. & Barutçu, S. (2019). İleri Dönüşümlü Ambalaj Tasarımlı Ürünlere Yönelik Tüketici Tutumu ve Satın Alma Niyeti İlişkisi. Pamukkale Journal of Eurasian Socioeconomic Studies, 6(2), 92-110.
• Aytop, Y., Çetinkaya, S. & Tulan, C. (2021). Çevre Duyarlılığının Çevreci Satın Alma Davranışına Etkisinin Belirlenmesi. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 9(2), 368-374.
• Barlett, J.E., Kotrlik, J.W. & Higgins, C.C. (2001). Organizational Research: Determining Appropriate Sample Size in Survey Research. Information Technology, Learning, and Performance Journal, 19(1), 43-50.
• Budak, D.B., Budak, F., Zaimoğlu, Z., Kekeç, S. & Sucu, M.Y. (2005). Behaviour and Attitudes of Students Towards Environmental Issues at Faculty of Agriculture, Turkey. Journal of Applied Sciences, 5(7), 1224-1227.
• Ceylan, Ö. & Yiğit, E.A. (2019). Ortaokul Öğrencilerinin Geri Dönüşüm İle İlgili Düşüncelerinin Belirlenmesi. Turkish Studies, 14(3), 461-477.
• Dablan, E. & Alarçin, E.Y. (2020). Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Çevreye Duyarlı Tüketim Davranışı Üzerine Etkisinin Ölçülmesine Yönelik Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 11(26), 164-181.
• Gürbüz, H. & Çakmak, M. (2012). Biyoloji Eğitimi Bölümü Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 162-173.
• Gürer, A. & Sakız, G. (2018). Yetişkinlerin Küresel Isınma İle İlgili Bilgi Düzeyleri ve Geri Dönüşüm Farkındalıkları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(2), 1364-1391.
• Hayta, A.B. (2009). Sürdürülebilir Tüketim Davranışının Kazanılmasında Tüketici Eğitiminin Rolü. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 143-151.
• Kışoğlu, M., Yıldırım, T., Salman, M. & Sülün, A. (2016). İlkokul ve Ortaokullarda Çevre Eğitimi Verecek Olan Öğretmen Adaylarında Çevre Sorunlarına Yönelik Davranışların Araştırılması. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 299-318.
• Timur, S., Yılmaz, Ş. & Timur, B. (2013). Öğretmen Adaylarının Çevreye Yönelik Davranışlarının İncelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 125-141. Umut, M.Ö. & Velioğlu, M.N. (2016). Sosyal Pazarlamada Hedef Kitlenin Derinlemesine Analizi İle Geri Dönüşüm Davranışını Haritalamak. Pazarlama Teorisi ve Uygulamaları Dergisi, 2(1), 1-20.
• Yaraş, E., Akın, E. & Şakacı, B.K. (2011). Tüketicilerin Çevre Bilinci Düzeylerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Öneri, 9(35), 117-126.
• Yılmaz, V., Yıldız, Z. & Arslan, T. (2011). Üniversite Öğrencilerinin Çevresel Duyarlılıkları İle Çevresel Davranışlarının Yapısal Eşitlik Modeliyle Araştırılması. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30, 271-278.