A Model Suggestion in Occupational Health and Safety

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 89 - 101, 23.12.2024

Sebiha Kablay

Öz

Occupational health and safety is one of the most important problem areas in labour relations. Our country has a bad record in terms of work-related accidents and deaths. The issue is the responsibility of the employer within the framework of the supervision obligation. However, the fault of the worker is generally sought in accidents and the responsibility is attributed to the worker. The employer may refrain from taking occupational health and safety measures in the workplace due to the cost. However, failure to take these measures causes costs to increase differently in the workplace. In this study, a model proposal has been developed in the field of occupational health and safety. This model is based on the employer and proposes that employers who do not fulfil their obligation to protect and observe workers should not be allowed to open a workplace. In a good occupational health and safety model, employers, various ministries, universities, municipalities, trade unions and professional chambers should work together. It is also suggested that the market relationship in supervision in the current system should be eliminated.

Anahtar Kelimeler

Occupational Health and Safety , Occupational Accidents , Employer's Responsibilities , Occupational Health and Safety Model

Proje Numarası

Proje çerçevesinde yapılmamıştır

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliğinde Bir Model Önerisi

Öz

İşçi sağlığı ve iş güvenliği çalışma ilişkilerinde en önemli sorun alanlarından birisidir. Ülkemiz ise işe bağlı kazalar ve ölümler konusunda kötü bir karneye sahiptir. Konu işverenin gözetim borcu çerçevesinde onun sorumluluğundadır. Ancak genellikle kazalarda işçi hatası aranıp, sorumluluk işçiye yüklenmektedir. İşveren maliyeti nedeniyle işyerinde işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerini almaktan çekinebilir. Oysa bu önlemlerin alınmaması işyerinde maliyetlerin farklı şekilde artmasına neden olur. Bu çalışmada işçi sağlığı ve iş güvenliği alanında bir model önerisi geliştirilmiştir. Bu model işvereni temele almakta, işçiyi koruma ve gözetme borcunu yerine getirmeyen işverenlere işyeri açma izni verilmemesini önermektedir. Diğer yandan işçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda; düzenlemeler, uygulamalar, denetim ve yaptırım konusunda çeşitli kurumların sürece katılmasını gerekli görmektedir. İyi bir işçi sağlığı ve iş güvenliği modelinde işveren, çeşitli bakanlıklar, üniversiteler, belediyeler, sendikalar ve meslek odalarının birlikte çalışması gerekmektedir. Ayrıca mevcut sistemde denetimdeki piyasa ilişkisinin de ortadan kaldırılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

İşçi Sağlığı ve iş Güvenliği , İş Kazaları , İşverenin Sorumlulukları , İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Modeli , İş Sağlığı ve Güvenliği

Etik Beyan

Makalenin hazırlanmasında etik ilkelere uyulmuştur. Bir görüşme ya da deney yapılmadığından etik kurul belgesi alınmamıştır. Geliştirilen model yazarın fikir dünyasının yansımasıdır.

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Proje çerçevesinde yapılmamıştır

Teşekkür

-

Kaynakça

• Arıcı, K. (2022a). Türk iş hukuku-I toplu iş ilişkileri hukuku. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Arıcı, K. (2022b). Türk iş hukuku-II ferdi iş ilişkileri hukuku. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Başbuğ, A. & Yücel-Bodur, M., (2021). İş hukuku. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Çelik, N., Caniklioğlu, N. & Canbolat, T., (2019). İş hukuku dersleri. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Eyrenci, Ö., Taşkent, S. & Ulucan, D., (2016). Bireysel iş hukuku. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Fişek, G. (1995). Çok bilimli eksende işçi sağlığı ve iş güvenliği, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 50 (3), 167-172.
• ForumSağlık2023 (Mayıs, 2023). Kamusal işçi sağlığı ve güvenliği hizmet modeli. https://saglik2023.org/pano/kamusal-isci-sagligi-ve-guvenligi-hizmet-sunum-modeli. Erişim Tarihi: 01.10.2024. Günay, C. İ., (2015). İş kanunu şerhi. Cilt 1. İstanbul: Yetkin Yayınları.
• İSİG Meclisi (2024). İş cinayeti raporu Eylül 2024. https://www.isigmeclisi.org/. Erişim Tarihi: 03.10.2024.
• Kablay, S. (2022a). İşçi sağlığı ve iş güvenliğinde denetim sorunu- piyasaya teslim edilmiş denetim(?). https://saglik2023.org/forum/isci-sagligi-ve-is-guvenliginde-denetim-sorunupiyasaya-teslim-edilmis-denetim-63. Erişim Tarihi: 3. Mayıs 2023.
• Kablay, S. (2022b). Herkes işveren veya işveren vekili olabilmeli mi? https://saglik2023.org/pie/idea/herkes-isveren-veya-isveren-vekili-olabilmeli-mi. (Kasım, 2022). Erişim Tarihi: 3 Mayıs 2023.
• Karadoğan, E. (2018). Yaşama verilen değerin bileşik göstergesi bağlamında demokrasi hak arama ve örgütlenme özgürlüğünün işçi sağlığı ve güvenliğine etkisi. Karadoğan, E., Yenimahalleli Yaşar, G., Dertli, N., Millioğulları Kaya, Ö., Kablay, S. & Akpınar, T. (Ed.), Prof. Dr. Gürhan Fişek’in izinde ortak emek ve ortak eylem içinde. Ankara: Siyasal Kitabevi. 99-119.
• Millioğulları Kaya, Ö. Kıran, M.D. (2018). Kamu hastanelerinde çalışan taşeron temizlik işçilerinin sağlığı ve güvenliği. Karadoğan, E., Yenimahalleli Yaşar, G., Dertli, N., Millioğulları Kaya, Ö., Kablay, S. & Akpınar, T. (Ed.), Prof. Dr. Gürhan Fişek’in izinde ortak emek ve ortak eylem içinde. Ankara: Siyasal Kitabevi. 121-142.
• Narmanlıoğlu, Ü., (2014). İş hukuku-ferdi iş ilişkileri I. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Özveri, M. (2018). Türkiye’de iş kazaları ve iş kazalarını önlemede yetersiz kalan yasalar. Karadoğan, E., Yenimahalleli Yaşar, G., Dertli, N., Millioğulları Kaya, Ö., Kablay, S. & Akpınar, T. (Ed.), Prof. Dr. Gürhan Fişek’in izinde ortak emek ve ortak eylem içinde. Ankara: Siyasal Kitabevi. 61-80.
• SGK. (2023). SGK istatistik yıllıkları. https://www.sgk.gov.tr/Istatistik/Yillik/fcd5e59b-6af9-4d90-a451-ee7500eb1cb4/. Erişim Tarihi: 01.09.2024.
• Süzek, S., (2019). İş hukuku. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Taşyürek, M. (2018). İş sağlığı ve güvenliği hizmet modeli değiştirilmeli mi? Karadoğan, E., Yenimahalleli Yaşar, G., Dertli, N., Millioğulları Kaya, Ö., Kablay, S. & Akpınar, T. (Ed.), Prof. Dr. Gürhan Fişek’in izinde ortak emek ve ortak eylem içinde. Ankara: Siyasal Kitabevi.81-98.
• Yıldız, G. B. (2018). İşçi sağlığı ve iş güvenliği sisteminin etkinliği üzerine bir değerlendirme. Karadoğan, E., Yenimahalleli Yaşar, G., Dertli, N., Millioğulları Kaya, Ö., Kablay, S. & Akpınar, T. (Ed.), Prof. Dr. Gürhan Fişek’in izinde ortak emek ve ortak eylem içinde. Ankara: Siyasal Kitabevi. 43-60.
• Yücesan-Özdemir, G. (2018). İşçi sağlığının ekonomi politiği: Yöntemsel ve politik açılımlar/sorunlar. Karadoğan, E., Yenimahalleli Yaşar, G., Dertli, N., Millioğulları Kaya, Ö., Kablay, S. & Akpınar, T. (Ed.), Prof. Dr. Gürhan Fişek’in izinde ortak emek ve ortak eylem içinde. Ankara: Siyasal Kitabevi. 31-41.
• Kanun ve Yönetmelikler
• 854 Sayılı Deniz İş Yasası. Kabul Tarihi: 20/4/1967, Resmî Gazete Tarih: 29/4/1967, Sayı: 14586
• 3572 Sayılı İşyeri Açma ve Çalıştırma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Yasa. Kabul Tarihi: 14/6/1989, Resmî Gazete Tarih: 17/6/1989, Sayı:20198
• 4857 Sayılı İş Yasası. Kabul Tarihi: 22/5/2003, Resmî Gazete Tarih: 10/6/2003, Sayı: 25134
• 5953 Sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun. Kabul Tarihi: 13/6/1952, Resmî Gazete Tarih: 20/6/1952, Sayı: 8140
• 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu. Kabul Tarihi: 11/1/2011 Resmî Gazete Tarih: 4/2/2011, Sayı:27836
• 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası. Kabul Tarihi: 30/6/2012, Resmî Gazete Tarih: 30/6/2012, No: 28339
• 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Yasası. Kabul Tarihi: 18/10/2012, Resmî Gazete Tarih: 7/11/2012, Sayı: 28460
• İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik. Bakanlar Kurulu Kabul Tarihi 14/7/2005, No: 2005/9207, Resmî Gazete Tarih: 10/8/2005, No: 25902