1990’LARDAN GÜNÜMÜZE MAHKEME KARARLARI IŞIĞINDA SAĞLIK HİZMETLERİNDE İDARE VE SORUMLULUK

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 3, 1020 - 1042, 05.08.2021

Enes Cömert

https://doi.org/10.47525/ulasbid.942634

Öz

Sağlık, temel insan hakları arasında kabul edilmekte ve vazgeçilemez bir hak olarak görülmektedir. Sağlığın tanımı yapılırken ulusal ve uluslararası çeşitli kurum ve kuruluşlardan faydalanılmaktadır. Bu kuruluşlara, Birleşmiş Milletler ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) örnek verilebilir. Devletler, sağlık hizmetlerini politika olarak belirli bir zaman sonra uygulamaya başlamış ve böylece sağlık hizmetleri, Anayasa’da yerini almıştır. Her geçen yıl sağlık hizmetleri alanında uluslararası ve ulusal düzeyde mesafe kat edilmektedir. Ayrıca örgütlenme yapısı, tedavi kuruluşları, kamu ve özel sektör ile sınırı ve idarenin sorumluluğu açısından henüz oluşumunu tamamlamamış ve halen gelişmeye de devam etmektedir. Hukuki sorumluluğun ortaya çıkışı, idarenin sağlık hizmetlerini yönetmesi ve zararların oluşmasıyla başlamıştır. Neticede bu durum, idare hukukunun alanına girmektedir. Tıp bilimi, sürekli gelişme halinde olduğundan, hem idarenin sorumluluğunu hem de doktor ve diğer sağlık görevlilerinin sorumluluğunu artırmaktadır. Sorumluluğun ortaya çıkması ile birlikte hukuki meseleler ortaya çıkmaktadır. Bu durum genel anlamda, idari yargının konusu olarak karşımıza çıkar. Fakat idari yargının konusu dışında kalan adli meseleler de zamanla gündeme gelebilmektedir. Ülkemizde, sağlık hizmetlerini ilgilendiren çeşitli karar örnekleri bulunmaktadır. Bu kararlar, yerel mahkemelerin ve üst mahkemelerin kararları ile birlikte örnek verilir ve emsal niteliği taşır. Aynı zamanda ülkemizde; Anayasa Mahkemesi’nin, Danıştay’ın ve Yargıtay’ın kararları red ya da kabul biçiminde olmakla beraber, kısmi red ya da kısmi kabul biçiminde de örnekler mevcuttur. Bununla birlikte görevli yargı yerini belirlemede Uyuşmazlık Mahkemesi’nin gerekçeli kararları da önemli örneklerdendir. Bu kararlar belirlenirken; idarenin, doktorun, diğer sağlık görevlilerinin ya da hem idarenin hem de doktorun sorumlulukları göz önünde bulundurulmaktadır. Böylece idareye, doktora veya diğer sağlık görevlilerine tazminat doğmakta ve bu durum da rücu meselesini gündeme getirmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Hizmetleri, İdare, Sorumluluk, Mahkeme Kararları

ADMINISTRATION AND RESPONSIBILITY IN HEALTH SERVICES IN THE LIGHT OF COURT DECISIONS SINCE 1990S

Öz

Health is recognized as one of the fundamental human rights and seen as an inalienable right. Various national and international institutions and organizations are used when defining health. Examples of these organizations are the United Nations and the World Health Organization (WHO). States began to implement health services as a policy after a certain period of time and thus health services took their place in the constitution. Every year, progress has been made in the field of health services at international and national levels. In addition, in terms of organizational structure, treatment institutions, borders with the public and private sector and the responsibility of the administration, it has not yet completed its formation and still continues to develop. The emergence of legal responsibility started with the administration's management of health services and the occurrence of damages. As a result, this situation falls within the scope of administrative law. As medical science is in constant development, it increases both the responsibility of the administration and the responsibility of doctors and other healthcare professionals. With the emergence of liability, legal issues come to the fore. This situation, in general, emerges as the subject of administrative judgment. However, judicial issues that are not the subject of administrative judiciary may also come to the agenda in time. In our country, there are various decision examples concerning health services. These decisions, together with the decisions of local courts and higher courts, are exemplified and set a precedent. At the same time, there are examples in the form of rejection or acceptance of the decisions of the Constitutional Court, the Council of State and the Supreme Court in our country, as well as in the form of partial rejection or partial acceptance. However, the reasoned decisions of the Dispute Court in determining the place of jurisdiction are also important examples. While determining these decisions; The responsibilities of the administration, the doctor, other health professionals, or both the administration and the doctor are taken into consideration. Thus, the administration, the doctor or other healthcare professionals are compensated and this situation raises the issue of recourse.

Anahtar Kelimeler

Health Services, Administration, Responsibility, Court Decisions

Kaynakça

• Akgül, A. 2013, “Danıştay Kararları Işığında Kişisel Sağlık Verilerinin Korunması”, Danıştay Dergisi, Sayı 133, s. 36.
• Aktan, C. C.& Işık, A. K. Halk Sağlığı ve Temel Sağlık Hizmetleri Sunumunda Devletin Hizmet Sunma Kapasitesinin Arttırılması, Erişim Tarihi 11.06.2015, <http://www.canaktan.org/ekonomi/saglik-degisim-caginda/pdf-aktan/halk-saglik.pdf>.
• Anayasa Mahkemesi Kararları, Erişim Tarihi 07.02.2015, <http://www.anayasa.gov.tr/Kararlar/KararlarBilgiBankasi/>.
• Atay, E. E. (2006), İdare Hukuku, Ankara: Turhan Kitabevi.
• Avcı, M. 2012, “Sağlık Hizmetlerinde İdarenin Mali Sorumluluğu”, Ankara Barosu Dergisi, Sayı 1,s. 115-128.
• Bayındır, M. S. 2007, “Sağlık Hizmetlerinde İdarenin ve Hekimlerin Sorumluluğu”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt XI, Sayı 1-2, s. 555-560.
• Danıştay Dergisi. (1993), Yargı Kararları (Sağlık ve Tıp İşlerinde), Ankara: Danıştay Matbaası.
• Danıştay Kararları, Erişim Tarihi 07.02.2015, <http://emsal.danistay.uyap.gov.tr/VeriBankasiIstemciWeb/GelismisDokumanAraServlet>.
• Durmuş, V. 2012, “İdarenin Sağlık Hizmetinden Doğan Kusursuz Sorumluluğu”, İstanbul Barosu Yayınları, 1. Baskı, s. 207.
• Duysak, M. 2009, “Hekimin Tıbbi Uygulama Hatalarından Doğan Cezai Sorumluluğu”, Hukuk Gündemi Dergisi, Ankara, Sayı 3, s. 35.
• Erer, S. (Der.) 2010, “Sağlık Hizmetlerinde Sorumluluğun Paylaşılması”, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, Cilt 36/1,s. 34-35.
• Ersöz, A. K. 2011, “Sağlık Hizmetleri Açısından Hizmet Kusurunun Ağırlığı ve İspat Problemi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt 69, Sayı 1-2, s. 934.
• Güler, M. 2009, “İdarenin Sağlık Hizmetlerinden Sorumluluğu”, Türk Tabipleri Birliği Yayınları, s. 52-58.
• Hasta Hakları Platformu, “Yargıtay’ın Yeni Kararı Tartışma Yarattı; Uygulamayı Yapan Ödeyecek”, Erişim Tarihi 17.02.2015, <http://www.hastahaklari.org/yarg-karar.htm>.
• İnsan Hakları Evrensel Bildirisi, Erişim Tarihi 24.03.2015, <https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/insanhaklari/pdf01/203-208.pdf>.
• Kaplan, G. İdarenin Sağlık Kamu Hizmetinin Yürütülmesinden Kaynaklanan Hukuki Sorumluluğu Alanında Yeni Gelişmeler, Erişim Tarihi 21.02.2015, <http://www.msb.gov.tr/ayim/Ayim_makale_detay.asp?IDNO=62>.
• Karaege, Ö. 2001, “Sağlık Hizmetlerinde İdarenin Kusurlu Sorumluluğu”, Celal Bayar Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 8, Sayı 2, s. 113-117.
• Koç, S. (Ed.), 2012, “Sağlık Çalışanlarının Yasal Sorumlulukları ve Malpraktis”, İstanbul Tabip Odası I. Tıp Hukuku Günleri: Tıbbi Uygulama Hataları “Av. Dr. Hasan Çankaya Anısına”, 1. Baskı, İstanbul, s. 43-44.
• Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü (Kanun Maddeleri), Erişim Tarihi 24.03.2015, <http://www.resmigazete.gov.tr/default.aspx#>.
• Odyakmaz, Z. 2011, “İdare Hukuku Açısından Hasta Hakları Uygulamaları”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Cilt 1, Sayı 5, s. 19.
• Özpınar, B. 2008, "Tıbbi Müdahalede Kötü Uygulamadan Doğan Hukuki Sorumluluğun Sebepleri ve Sonuçları”, Ankara Barosu Dergisi, Ankara, Yıl 66, Sayı 3, s. 95.
• Pazarcı, A. A. 2007, “Hasta Hakları ve İdarenin Sağlık Hizmetlerinden Doğan Sorumluluğu”, Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
• Sağlığın Teşviki ve Geliştirilmesi Daire Başkanlığı. (2011). Toplum Sağlığı Merkezi Çalışanlarına Yönelik “Sağlığın Geliştirilmesi Eğitimi” Rehberi, Deniz Matbaacılık, Ankara.
• Somunoğlu, S. 2012, “Sağlık-Sağlık Hizmetleri ve Türk Sağlık Sistemi”, Tatar M. (ed.), Sağlık Kurumları Yönetimi I, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını, Eskişehir, 1. Baskı, s. 8-9.
• Tıraş, H. H. 2013, “Sağlık Ekonomisi: Teorik Bir İnceleme”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 3, Sayı 2, s. 127.
• Uyuşmazlık Mahkemesi Kararları, Erişim Tarihi 07.02.2015, <http://www.uyusmazlik.gov.tr/kararlar/kararlar.html>.
• Yargıtay Kararları, Erişim Tarihi 07.02.2015, <http://emsal.yargitay.gov.tr/VeriBankasiIstemciWeb/GelismisDokumanAraServlet>.
• Yaşar, H. N. 2008, “İdarenin Sorumluluğu Üzerine Düşünceler”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt 66, Sayı 1, s. 205.