The Socio-Cultural Context at the Emergence of Islam

Yıl 2011, Cilt: 20 Sayı: 1, 15 - 28, 01.01.2011

Abdurrahman Kurt

Öz

-

Anahtar Kelimeler

-

İslam’ın Ortaya Çıkışında Sosyo-Kültürel Bağlam

Öz

İnsanlık tarihinin dini gelişim dönemlerine göz atıldığında, dinlerin ortaya çıktığı bölgelerin genellikle toplumsal karışıklıkla karakterize olduğu görülür. Mekke’de İslam’ın ortaya çıkışı, bedevilik kültüründeki katı cemaat bağlarının gevşeyerek şehir toplumlarına özgü bireyselliğin baş göstermesiyle paralellik arz eder. İlk Müslümanların daha adil, güvenli ve dengeli bir dünyada yaşamaya yönelik anlam arayışları, onların İslam’ı benimsemelerinde basite alınmayacak bir motivasyon kaynağını teşkil etmiştir. Bununla birlikte İslam’ın ortaya çıkışını, indirgemeci bir yaklaşımla, sadece sosyolojik ya da psikolojik teorilerle açıklamaya çalışmak, eksik ve hatalı bir tanımlama olacaktır

Anahtar Kelimeler

Cemaat bağı, anlam arayışı, indirgemecilik, sosyal mahrumiyet

Kaynakça

• Abdülkerim Bahadır, İnsanın Anlam Arayışı ve Din, Logoterapik Bir Araştırma, İnsan Yay, İst. 2002.
• Gustave Mensching, Dinî Sosyoloji, çev. M. Aydın, Din Bilimleri Yay, Konya, 1994.
• Gürol Irzık ve Ayşe Buğra,, “İnsan Doğası, İnsan İhtiyaçları ve İktisat”, Sosyal Bilimleri Yeniden Düşünmek, Metis Yay, İst. 1998.
• Günay, Din Sosyolojisi, s. 258-259.
• İbn Haldun, Mukaddime, çev. S. Uludağ, Dergâh Yay, c.1, İst. 1991
• İbrahim Çelik, “Kur’an’da Mele’ Terimi Peygamberler ve Onlara Uymak İstemeyenler”, UÜİFD, S.1, 1986.
• Kazancı, A. Lütfi, “Cahiliye Devrinde Müspet Davranışlar”, ÜİFD, S.1, 1986.
• Malcolm B. Hamilton, The Sociology of Religion, Theoretical and comparative Perspectives, London and New York, Routledge 1995.
• Marshall G.S. Hodgson, İslâm’ın Serüveni, çev. A. Demirhan, İz Yay, c.1, İst. 1995, s. 107; Montgomery W. Watt, Hz. Muhammed Mekke’de, çev. M. R. Ayas ve A. Yüksel, AÜİF Yay, 1986.
• Max Weber, “The Social Psychology of the World Religions”, (edited by, H.H.Gerth ve C.Wright Mills, From Max Weber: Essays İn Social Theory, Oxford University Press, New York, 1975 içinde).
• ………, The Sociology of Religion, Translated by Eprahim Fischoff, Beacon Press, Boston, 1963.
• Maxime Rodinson, İslamiyet ve Kapitalizm, çev. O. Suda, Gün Yay, İst. 1969.
• Osman Yahya, “İslam ve İnsan”, (Güngör, İslam’ın Bugünkü Meseleleri, Ötüken Yay, İst. 1983.
• Peter L. Berger, The Sacred Canopy, Elments of A Sociological Theory of Religion, Anchor Books, New York, 1967.
• Şemsettin Günaltay, İslam Öncesi Araplar ve Dinleri, sad. M. Mahfuz Söylemez, Mustafa Hizmetli, Ankara Okulu Yay, Ank. 1997.
• Toshihiko İzutsu, İslam Düşüncesinde İman Kavramı, çev. S. Ayaz, Pınar Yay, İst. 2000.
• Ünver Günay, Din Sosyolojisi, İnsan Yay, İstanbul, 2000.
• Victor E. Frankl, Duyulmayan Anlam Çığlığı, çev. S. Budak, Öteki Yay, İst. 1999.
• William E. Paden, “Reappraising Durkheim for the Study and Teaching of Religion”, The Oxford Handbook of the Sociology of Religion, Edit. Peter Clarke, Oxford University Press, 2009.
• ………., Interpreting the Sacred, Ways of Religion, Beacon Press, 1992/1999.
• ………., Kutsalın Yorumu, çev. Abdurrahman Kurt, Sentez Yay, Bursa, 2008.
• Yaltkaya, “Rasûl-i Zîşan Efendimizin Tanıttığı Ulûhiyet Anlayışı”, İslam Mecmuası, c.2, S.25.