Üç Kur’an Yorumunda Kadının Ötekiliği

Yıl 2008, Cilt: 17 Sayı: 2, 621 - 648, 01.06.2008

Kadriye Durmuşoğlu Abdurrahman Kurt

Öz

-

Anahtar Kelimeler

-

Üç Kur’an Yorumunda Kadının Ötekiliği

Öz

Kur’ân kadını kadın erkek ikilemine indirgemeksizin insan olması temelinde ele alır. Kadın ve erkeğin yaratılış niteliklerini dikkate alarak hak ve sorumlulukları belirler. Bireysel ve sosyal kimliğine vurgu yaparak toplumsal değişimin ve istikrarın belirleyici kutuplarından biri kılar. Kadına cinsiyet ayrımcılığında bakmaz. Kadının Kur’an yorumlarında farklılaşan anlamı Gadamer’in Ben-Sen diyalojik ilişkisinde Sen’in anlamlandırılmasının farklı formlarında yorumcunun kadına yönelik bakış açısının düzeyinde ele alınır. Yorumcunun anlatım farklılığı Sen’i nesnel-obje ve kendi menfaatine aracı kılmaktan gerçekten Sen’i Ben gibi özne/birey, insan olarak mevcut ve kendilerine mahsus varoluşlarıyla algılama arasında değişimde belirlenir. Bu anlamlandırmada yorumcunun Öteki’ni/Seni/Kadını anlama biçimi, ‘öteki’ye atfedilen nitelikleri ve imkânları tespit edilir. Kur’an ve üç yorumunda Ben-Sen diyalojik ilişki boyutunda Sen’in/Ötekinin/Kadının anlamı odağında kadının ötekileştirilerek nesnelleştirilen konumunun Kur’an yorumlarında kimliğin anlama yansıyan subjektiflik boyutunda hayatın kültürel formlarında olduğu neticesine ulaşılır

Anahtar Kelimeler

Öteki, Ötekileştirme, Cinsiyet Ayrımcılığı, Diyalojik İlişki, Kimlik, Kişilik, Kültür.

Kaynakça

• Ağırman, Cemal, Kadının Yaratılışıyla İlgili Rivayetler Bağlamında Yeni Bir Yaklaşım, (İstanbul: Rağbet Yay., 2001).
• BaudriIllard, Jean, Kötülüğün Şeffaflığı –Aşırı Fenomenler Üzerine Bir Deneme, 3. Basım, çev. Işık Ergüden, (İstanbul: Ayrıntı Yay., 2004).
• Bauman, Zygmunt, Postmodernlik ve Hoşnutsuzlukları, çev. İsmail Türkmen, (İstanbul: Ayrıntı Yay., 2000).
• Berktay, Fatmagül, Tek Tanrılı Dinler Karşısında Kadın, 2. Basım (İstanbul: Metis Yay. 2000).
• Berriot-Salvadore, Evelyne, “Tıbbın ve Bilimin Söylemi”, Kadınların Tarihi Rönesans ve Aydınlanma Çağı Paradoksları,c. III, çev. Ahmet Fethi, (İstanbul: TİBK Yay., 2005).
• Buber, Martin, Between Man And Man, (New York: Macmillan Publishing Company, 1965).
• ---------------I and Thou, (New York: Charles Scribner’s Sons).
• Buber, I and Thou, s.11.
• Buber, a.g.e., s.115.
• Buber, a.g.e., s.75. Nisâ 4/123-124.
• Carullah, Musa, Hatun, Haz. Mehmet Görmez, (Ankara: Kitabiyat, 1999).
• Dökmen, Üstün, Yarına Kim Kalacak? Evrenle Uyumlaşma Sürecin- de Varolmak Gelişmek Uzlaşmak, 2.Basım (İstanbul: Sistem Yay., 2000).
• Er, İzzet, Din Sosyolojisi, (Ankara: Akçağ Yay., 1998).
• Fetâvây-ı Hindiyye, çev. Mustafa Efe (Ankara: Akçağ Yay., ty).
• Gadamer, Hans-Georg, Truth and Method, Second Revised Edition (New York: Continuum, 1995).
• Garaudy, Roger, İslam ve İnsanlığın Geleceği, çev. Cemal Aydın, 5. Basım (İstanbul: Pınar Yay., 2000).
• Gazali, Ebu Hamid Muhammed, İhyau ‘Ulumi’d-Din, çev. Ahmed Serdaroğlu (İstanbul: Bedir Yay., 1975).
• Gazali, Zeynep, Kur’an’a Bakışlar, çev. Ali Akpınar, (Konya: Uysal Kitabevi, 2003).
• Gürses, Hakan, “Kültür Kavramı Üzerine”, Kültür Sosyolojisi, ed. K. Alver-N.Erdoğan (Ankara: Hece Yay., 2007).
• Hamidullah, Muhammed, İslama Giriş, çev. Cemal Aydın (Ankara: T.D.V. Yay., 1995).
• Hatemi, Hüseyin, İslam Hukuku Dersleri, 2. Basım (İstanbul: Filiz Kitabevi, 1994).
• ……………..Kadının Çıkış Yolu, (Ankara: Fecr Yay., 1988).
• Işıklı, Şevkli, Kadın ve Felsefe, (İstanbul: Emre Yay., 2005).
• İbn Arabî, Hakikat ve Tefekkür, çev. Mahmut Kanık (Ankara: Hece Yay., 2003).
• İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ İmadu’d-Din İsmail b. Kesir, Hadislerle Kur’an-ı Kerim Tefsiri, çev. B. Karlığa-B. Çetiner, (Çağrı Yay., İstanbul, 1988).
• İbn Mâce, Ebu Abdullah Muhammed, Sünen-i İbn Mâce Tercemesi ve Şerhi, çev. Haydar Hatipoğlu, (İstanbul: Kahraman Yay., 1999).
• İlkkaracan, Pınar, “Giriş: Müslüman Toplumlarda Kadın ve Cinsel- lik”, Müslüman Toplumlarda Kadın ve Cinsellik, der. Pınar İlkkaracan. 2. Basım (İstanbul: İletişim Yay., 2004).
• Kettâni, Muhammed Abdu’l Hay, Et-Teratibu’l-İdariyye, çev. Ahmet Özel (İstanbul: İz Yay., 1990).
• M.Hayri Kırbaşoğlu, “Kadın Konusunda Kur’an’a Yöneltilen Başlıca Eleştiriler”, İslami Araştırmalar, c.V, S.4, Ekim 1991.
• Kitabı Mukaddes (İstanbul: Kitabı Mukaddes Şirketi, 2006).
• Kovel, Joel, Tarih ve Tin, çev. Hakan Pekinel, 2. Basım (İstanbul: Ayrıntı Yay., 2000).
• Kurtubî, Ebî Abdillah Muhammed b. Ahmed el-Ensârî, el-Câmiu lî Ahkâmi’l-Kur’an, çev. Beşir Eryarsoy (İstanbul: Buruc Yay., 1997).
• Maugue, Annelise, “Yeni Havva ile Eski Adem”, Kadınların Tarihi Devrimden Dünya Savaşına, c. IV çev. Ahmet Fethi (İsanbul: TİBK Yay., 2005).
• Mernissi, Fatima, Kadınların İsyanı ve İslami Hafıza, çev. Aytül Kantarcı, (Ankara: Epos Yay., 2003).
• Mutahhari, Murtaza, İslam’da Kadın Hakları (b.y.y: İ.K.İ.M., 1998).
• Müslim, Ebu’l- Huseyn Müslim b. Haccac el-Kuşeyri, Sahih-i Müslim Tercemesi ve Şerhi, çev. Ahmed Davudoğlu 2. Basım (İstanbul: Sönmez Nşt., 1977).
• Nizamü’l-Mülk, Siyaset-Nâme, haz. Mehmet A.Köymen, (Ankara: T. T.K.Yay. 1999).
• Râzî, Fahruddin, Tefsir-i Kebîr-Mefâtihü’l Gayb, çev. S. Yıldırım,L. Cebeci, S. Kılıç, S. Doğru (Ankara: Akçağ Yay., 1989).
• Schuon, Frithjof, Yansımalar, çev. Nurullah Kotlaş (Ankara: Hece Yay., 2007).
• Selvi, Dilaver, Delil ve Örnekleriyle Kadın ve Aile İlmihali (İstanbul: Semerkand Yay., 2006).
• Sharp, Eric J., Understanding Religion, (New York: St. Martin’s Press, 1983).
• Timuçin, Afşar, Aşkın Diyalektiği (İstanbul: Bulut Yay., 2002).
• Tirmizî, Ebû İsâ Muhammed b.İsa, Sünen-Tirmizi Tercemesi, çev. O. Zeki Mollamehmetoğlu (İstanbul: Yunus Emre Yay., ty.).
• Wedûd-Muhsin, Amine, Kur’an ve Kadın, çev. Nazife Şişman, 3. Basım (İstanbul: İz Yay., 2005).
• West, David, Kıta Avrupası Felsefesine Giriş, çev. Ahmet Cevizci (İstanbul: Paradigma Yay., 1998).
• Yazır, M. Hamdi, Hak Dini Kur’an Dili, (İstanbul: Azim Dğt., 1992).
• Yeğenoğlu, Meyda, Sömürgeci Fantaziler, (İstanbul, Metis Yay., 2003).
• Zebîdî, Zeynü’d-Din Ahmed b. Ahmed, Sahih-i Buhari Muhtasarı Tecrid-i Sarih Tercemesi, çev. Ahmed Naim, 8. Basım (Ankara: y.y, 1983).