Yakup Kadrı̇ Karaosmanoğlu’nun “Ceviz” Adlı Öyküsü Üzerine Anlambilimsel Bir Çözümleme

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1, 19 - 30, 30.06.2018

Neşe Özkan Mehmet Kara

Öz

Yazınsal türler içinde dil çalışmaları bakımından öykünün ayrı bir yeri vardır. Çünkü öykülerde dilin üst düzey kullanımını görmek mümkündür. Ayrıca anlam yoğunluğuna sahip oldukları için de anlambilimsel çalışmaların yapılması için uygundur. Bu çalışmada Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun “Ceviz” adlı öyküsünde anlambilimsel bir çözümleme yapılmaya çalışılmıştır. Öyküde, savaş sonrası yaşanan acı ve yokluk anlatılmaktadır. Çalışmada öykünün anlamsal görünüm ve duygu değeri, mekân-uzam, anlatı kişileri incelenmiş, ayrıca yerdeşlik, bağdaştırma, aktarma, benzetme, çokanlamlılık, karşıtlık, yakın anlamlılık gibi anlambilim konuları üzerinden çözümleme yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Anlambilim, hikâye çözümlemesi, Yakup Kadri, metin bilim

Kaynakça

• Aksan, D. (2016). Anlambilim (Anlambilim Konuları ve Türkçenin Anlambilimi). Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Aydın, O. (2017). Her Yönüyle Molla Âşık Müdâmî, TDVI/I Yayın Matbaacılık, Ankara.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Dilidüzgün, Ş. (2010). Metindilbilim ve Türkçe Öğretimi. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Günay, D. (2007). Metin Bilgisi. İstanbul: Multilingual.
• Günay, D. (2013). Söylem Çözümlemesi. İstanbul: Papatya Yayıncılık Eğitim.
• Huber, E. (2008). Dilbilime Giriş. İstanbul: Muitilingual.
• Kıran, E. A. ve Kıran, Z. Yazınsal Okuma Süreçleri. (2003). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Şeyda, A. (2014). Mustafa Necati Sepetçioğlu’nun “Menevşeler Ölmemeli” Adlı Öyküsü Üzerine Anlambilimsel Bir Çözümleme. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. S. 14, s. 13-25.
• Uçan, H. (2010). Söylem Göstergebilimi ve Duygu Değeri: Tevfik Fikret’in “Sitâyiş-i Hazret-i Padişâhî” ve “Sis” Şiirlerinde Sevgi ve Nefret. Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt:12. S. 2, s. 33-34.
• Uçan, H. (2013). Dilbilim, Göstergebilim ve Edebiyat Eğitimi. Ankara: Hece Yayınları.