934-1056 (h. 322-448) tarihleri arasında İran ve Irak coğrafyasında hüküm süren Büveyhîler aslen Deylem kökenlidir. Fakir bir aileden gelmekte olup geçimlerini paralı askerlik ile sağlamaktaydılar. Büyük kardeşleri İmâdüddevle lakaplı Ali b. Büveyh’in stratejik zekâsı sayesinde diğer Deylemliler arasından temayüz ederek Fars’ta kendi devletlerini kurmuşlardır. Küçük kardeşleri Ahmed b. Büveyh de ağabeylerinin yönlendirmesi ile 945 yılında Bağdat’a girerek Abbâsî Halîfesi Müstekfî-Billâh’ın emîrülümerâsı olmuştur. Böylece devletin Irak kolu da kurulmuştur. Ahmed b. Büveyh burada devrin icap ettirdiği şekilde halîfeden hilat, lakap ve sancak gibi saltanat alametlerini teslim almıştır. Bunun ardından halîfe, -daha evvel yapılmayan bir uygulama olarak- Büveyhoğullarına verdiği lakap ve künyenin, bütün altın ve gümüş paralar üzerine kendi adıyla birlikte basılması emrini vermiştir. Böylece başa geçen her Büveyhî emîri, bir saltanat alameti olarak kendi adına para bastırmaya başlamıştır. Darb edilen sikkeler üzerinde kelime-i tevhid ile birlikte dua ve ayetler, Büveyhî emîrlerinin adı ve lakabı, varsa kendilerine tabi olan hükümdar adı, dönemin halîfesi, darb yeri ve basım tarihi yer almaktadır. İslâmi vassikkelerde sınırlı sayıdaki tasvirli örneğin arasına, Büveyhî emîrlerinin, -eski İran modelinde bir devlet kurma idealinin de etkisiyle- kendilerini Sâsânî tâcı ve ünvanı ile darb ettirdikleri sikkeler dâhil edilebilir. Yapılan bu çalışmada bir hâkimiyet göstergesi olarak darb edilen sikke örnekleri üzerinden, Büveyhîlerin para bastırmaya gösterdikleri ehemmiyet hakkında bilgi verilerek bunlar üzerinden dönemin siyasi ve ekonomik olayları, emîrler arasında yaşanan otorite mücadeleleri, metbu-tabi ilişkileri ve halîfe ile olan münasebetleri okunmaya çalışılacaktır. Bunun yanında Büveyhî darphaneleri ve bunların işleyişi hakkında da bilgi verilecektir.
The Buyids, originating from the Daylamites, rose to prominence in the political landscape of Iran and Iraq during the period spanning from 934 to 1056 CE (322 to 448 AH). They came from modest backgrounds and made their living as mercenaries. Their ascent to power marked a significant transformation from their modest origins, with their elder brother Ali b. al-Buwayh, known as Imād al-Dawla, played a pivotal role in their consolidation of authority. Imād al-Dawla's astute strategic intelligence distinguished the Buyids among their Daylamite peers, leading to the establishment of their state in Fars. In a momentous turn of events in 945 CE, Ahmad b. Buwayh, guided by his elder brothers, ventured into Baghdad and was appointed the amir al-umara by the Abbasid Caliph al-Mustaqfī-Billāh, laying the foundation for the Buyid presence in Iraq. This appointment was accompanied by symbolic gestures of sovereignty, including the bestowal of the khilat, epithet (laqab), and banner by the caliph himself. Particularly noteworthy was the caliph’s decision to inaugurate a novel practice whereby the Buyid laqabs and title were inscribed alongside his own on gold and silver coins, legitimizing Buyid’s rule. Subsequently, each Buyid emir who assumed power began minting coins bearing their name, embodying symbols of their sovereignty. These coins typically featured elements such as tawhid, prayers, verses from the Quran, the name and title of the Buyid emir, if minted by one of their vassals, the name of the ruler of that state, the reigning caliph, as well as details regarding the mint location and date. Of particular interest are depictions on some coins portraying Buyid emirs adorned with the Sasanian crown and title, suggesting a conscious emulation of the ancient Iranian model of kingship. This study seeks to delve into the multifaceted significance of Buyid coinage as a reflection of sovereignty, utilizing these numismatic artifacts as windows into the political, economic, and power dynamics of the era. By examining the coins minted under the Buyid rule, this research aims to elucidate the complexities of authority struggles among emirs, their interactions with subjects, and their relationship with the Abbasid caliphate. Furthermore, it endeavors to shed light on the Buyids' deliberate emphasis on coin minting to assert and legitimize their rule while also providing insights into the operational aspects of Buyid mints and their broader historical significance.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Numismatics, Political and Civilization History of Islam, Medieval History (Other) |
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | December 31, 2024 |
Submission Date | August 7, 2024 |
Acceptance Date | November 19, 2024 |
Published in Issue | Year 2024 Issue: 21 |
Selçuk University Journal of Seljuk Studies is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License (CC BY NC).