EXAMINING THE RELATIONSHIP BETWEEN ORGANIZATIONAL CITIZENSHIP BEHAVIOR AND QUALITY OF WORK LIFE IN HEALTHCARE WORKERS

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 1, 101 - 113, 30.04.2024

Suzan Akküyün , Fatma Çiftçi Kıraç

Öz

In this study, it was aimed to determine the relationship between organizational citizenship behavior and quality of work life in health workers. The sample of the study consists of 400 healthcare professionals working at Kahramanmaraş Sütçü İmam University Medical Faculty Research and Application Hospital. Quantitative research design and convenience sampling method were used in the research. As a result of the findings of the research, it was determined that nurses and midwives exhibited more organizational citizenship behavior than physicians. It was found that participants who work during the day have higher quality of work life scores than those who work both day and night. There is a low level of relationship between organizational citizenship behavior and the sub-dimensions of quality of work life such as general well-being, ability to control work, working conditions and family work life balance. A weak positive relationship was found between quality of work life and the altruism, conscientiousness and sportsmanship dimensions of organizational citizenship behavior. It has been determined that as the quality of work life of health workers increases, organizational citizenship behavior also increases.

Anahtar Kelimeler

Healthcare worker, Organizational citizenship behavior, Quality of work life

SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞI VE İŞ YAŞAM KALİTESİ İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ

Öz

Bu çalışmada, sağlık çalışanlarında örgütsel vatandaşlık davranışı ve iş yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi’nde görev alan 400 sağlık çalışanı oluşturmaktadır. Araştırmada nicel araştırma deseni ve kolayda örneklem yöntemi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular neticesinde, hemşire ve ebelerin, hekimlere göre daha fazla örgütsel vatandaşlık davranışında bulundukları tespit edilmiştir. Gündüz çalışan katılımcıların hem gündüz hem gece çalışan katılımcılara göre daha yüksek iş yaşam kalitesi puanı aldıkları bulunmuştur. Örgütsel vatandaşlık davranışı ile iş yaşam kalitesinin genel iyi olma, işi kontrol edebilme, çalışma koşulları ve aile iş yaşam dengesi alt boyutları arasında düşük seviyede bir ilişki vardır. İş yaşam kalitesi ile örgütsel vatandaşlık davranışının diğerkâmlık, vicdanlılık ve centilmenlik boyutları arasında pozitif yönlü zayıf bir ilişki bulunmuştur. Sağlık çalışanlarının iş yaşam kalitesi arttıkça örgütsel vatandaşlık davranışının da arttığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık çalışanı, Örgütsel vatandaşlık davranışı, İş yaşam kalitesi

Kaynakça

• Akar, H., Üstüner, M. (2017). İş yaşam kalitesi kullanımının Türkçe uyarlaması, kullanım ve güvenirlik çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (2), 159-176.
• Akpınar, C. (2020). Yoğun Bakım Hemşirelerinin İş Yaşamı Kalitesi ve Çalışma Ortamı Algısının İş Doyum Düzeylerine Etkisinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Okan Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Alessandri, G., Filosa, L., Eisenberg, N., & Caprara, G. V. (2021). Within-İndividual Relations Of Emotional, Social, And Work Self-Efficacy Beliefs To Organizational Citizenship Behaviors. Journal of Research in Personality, 91, 104073, 110-119.
• Alıcı, S. (2016). Hemşirelerde Örgütsel Vatandaşlık Davranışının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Bilim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Allen, T. D., & Rush, M. C. (2001). The İnfluence Of Ratee Gender On Ratings Of Organizational Citizenship Behavior. Journal of Applied Social Psychology, 31(12), 2561-2587.
• Anyaoku, E. N. (2016). Demographic Determinants Of Quality Of Work Life Of Librarians Working İn Nigeria. International Journal Of Advanced Library And Information Science, 4(1), 312-323.
• Bakhshi, A., Sharma, A. D., & Kumar, K. (2011). Organizational Commitment As Predictor Of Organizational Citizenship Behavior. European Journal of Business and Management, 3(4), 78-86.
• Barbuto, J. E., Brown, L. L., Wilhite, M. S., & Wheeler, D. W. (2001). Testing the underlying motives of organizational citizenship behaviors, A field study of agricultural co-op workers. In 28th Annual National Agricultural Education Research Conference (pp. 539-553).
• Basım, H., ve Şeşen, H. (2006). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği Uyarlama ve Karşılaştırma Çalışması. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 61(4), 83-101.
• Bateman, T. S., & Organ, D. W. (1983). Job Satisfaction And The Good Soldier, The Relationship Between Affect And Employee “Citizenship”. Academy Of Management Journal, 26(4), 587-595. https://doi.org/10.5465/255908
• Berbaoui, K., Silimani, I., & Sadek, Z. (2015). The Relationship Between Demographic Characteristics And Organizational Citizenship Behavior İn The National Company For Distribution Of Electricity And Gas. International Journal Of Innovative Research İn Engineering & Management, 2(6), 8-11.
• Bolino, M. C., Turnley, W. H., & Niehoff, B. P. (2004). The Other Side Of The Story, Reexamining Prevailing Assumptions About Organizational Citizenship Behavior. Human Resource Management Review, 14(2), 229-246. https://doi.org/10.1016/j.hrmr.2004.05.004.
• Camargo, S. F., Almino, R. H. S. C., Diógenes, M. P., Oliveira Neto, J. P. D., Silva, I. D. S. D., Medeiros, L. C. D., ... & Camargo, J. D. D. A. S. (2021). Quality Of Working Life From The Perspective Of Different Groups Of Professionals Working İn A Maternity Hospital. Ciência & Saúde Coletiva, 26, 1467-1476. https://doi.org/10.1590/1413-81232021264.02122019.
• Coşkun, R., Altunışık, R., & Yıldırım, E. (2017). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı, Güncellenmiş 9. Baskı. Sakarya Yayıncılık.
• Dursun, T. N. (2019). Toplam Kalite Yönetimi Uygulamaları ile Hastane Çalışanlarının İş Tatmini, İş Yaşam Kalitesi Ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki, Özel-Kamu Hastanelerinde Bir Alan Uygulaması. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Elmas, E. (2021). Öğretmenlerin İş Yaşam Kalitesi ve Örgütsel Mutluluk Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi. Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Elnahas, N., Abed Ali Osman, F. A., & Elsayed Elsayad, S. M. (2020). Organizational Citizenship Behavior and Quality of Work Life Among Nurses in Port Said Hospitals. Port Said Scientific Journal of Nursing, 7(1), 26-50. 10.21608/PSSJN.2020.21642.1012
• Ghasemi, M., Khodizaee, N., Cherakhi, A. B., Rodbari, A., & Kohkan, Z. (2016). Analyze the Relationship between QWL and Organizational Citizenship Behavior Zabol University. Journal of Global Pharma Technology, 12(8), 387-393.
• Gilik, A. (2015). Hizmet İçi Eğitim Faaliyetlerinin Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisinin İncelenmesi, Bir Kamu Kurumu Örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi. Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
• Gupta, B. (2016). A Study Of İmpact Of Demographic Variables On Quality Of Work Life Among Employees Of Service Sector. Pacific Business Review International Volume, 9(4), 103-112.
• Hosseini, S. H., Arabi-Jeshvaghani, A., Akbarzadeh, A., & Habibi, M. (2020). Investigating The Role Of Moderating The Quality Of Working Life On The Relationship Between Psychological Capital And Organisational Citizenship Behaviour. International Journal of Services and Operations Management, 36(4), 425-439. https://doi.org/10.1504/IJSOM.2020.109008
• Hsu, M. Y., & Kernohan, G. (2006). Dimensions Of Hospital Nurses’ Quality Of Working Life. Journal Of Advanced Nursing, 54(1), 120-131. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2006.03788.x.
• Kaur, K., & Randhawa, G. (2021). Exploring The İnfluence Of Supportive Supervisors On Organisational Citizenship Behaviours, Linking Theory To Practice. IIMB Management Review, 33(2), 156-165. https://doi.org/10.1016/j.iimb.2021.03.012
• Khajehnasiri, F., Foroushani, A. R., Kashani, B. F., & Kassiri, N. (2021). Evaluation Of The Quality Of Working Life And İts Effective Factors İn Employed Nurses Of Tehran University Of Medical Sciences Hospitals. Journal Of Education And Health Promotion, 10:112. https://doi.org/10.4103/jehp.jehp_790_20.
• Kumar, M., Jauhari, H., & Singh, S. (2016). Organizational Citizenship Behavior & Employee Well-Being. Indian Journal Of Industrial Relations, 594-608.
• Lebni, J. Y., Toghroli, R., Abbas, J., Kianipour, N., Nejhaddadgar, N., Salahshoor, M. R., ... & Ziapour, A. (2021). Nurses’ Work-Related Quality Of Life And İts İnfluencing Demographic Factors At A Public Hospital İn Western Iran, A Cross-Sectional Study. International Quarterly Of Community Health Education, 42(1), 37-45. https://doi.org/10.1177/0272684X20972838
• Lee, U. H., Kim, H. K., & Kim, Y. H. (2013). Determinants Of Organizational Citizenship Behavior And İts Outcomes. Global Business And Management Research, 5(1), 54-65.
• Nafei, W. (2015). Meta-Analysis Of The İmpact Of Psychological Capital On Quality Of Work Life And Organizational Citizenship Behavior, A Study On Sadat City University. International Journal Of Business Administration, 6(2), 42-59.
• Nair, G. S. (2013). A Study On The Effect Of Quality Of Work Life On Organizational Citizenship Behavior-With Special Reference To College Teachers İs Thrissur District, Kerala. Integral Review, 6(1), 35-46.
• Nanjundeswaraswamy, T. S., & Swamy, D. R. (2013). Qualıty Of Worklıfe Of Employees In Prıvate Technıcal Instıtutıons. International Journal For Quality Research, 7(3), 431-442.
• Ngadiman, A. E., & Ratmawati, D. (2013). Influence Of Transformational Leadership And Organization Climate To The Work Satisfaction, Organizational Commitment And Organizational Citizenship Behavior On The Educational Personnel Of Sebelas Maret University, Surakarta. European Journal Of Business And Management, 5(10), 97-114.
• Ocampo, L., Acedillo, V., Bacunador, A. M., Balo, C. C., Lagdameo, Y. J., & Tupa, N. S. (2018). A Historical Review Of The Development Of Organizational Citizenship Behavior (OCB) And İts İmplications For The Twenty-First Century. Personnel Review, 47(4), 821-862. https://doi.org/10.1108/PR-04-2017-0136
• Qudah, S., Davies, J., & Deakin, R. (2018). Can We Get More Satisfaction? Improving Quality Of Working Life Survey Results İn UK Universities. Perspectives, Policy And Practice İn Higher Education. https://doi.org/10.1080/13603108.2018.1534758.
• Shukla, K., Shahane, S., & D’Souza, W. (2017). Role of demographic and job-related variables in determining work-related quality of life of hospital employees. Journal of postgraduate medicine, 63(1), 4. https://doi.org/10.4103/0022-3859.192794
• Srivastava, K., & Saldanha, D. (2008). Organizational Citizenship Behavior. Industrial Psychiatry Journal, 17(1), 1-3.
• Taşkın, G.B. (2021). Sağlık Çalışanlarında Merhamet Yorgunluğunun Örgütsel Vatandaşlık Davranışıyla İlişkisine Yönelik Bir Araştırma, Darülaceze Başkanlığı Örneği. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Aydın Üniversitesi. Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Torlak, O., & Koc, U. (2007). Materialistic attitude as an antecedent of organizational citizenship behavior. Management Research News.
• Uzonwanne, F. C. (2014). Organizational Citizenship Behaviour And Demographic Factors Among Oil Workers İn Nigeria. Journal Of Humanities And Social Science, 19(8), 87-95.
• Van Laar, D., Edwards, J. A. and Easton, S. (2007). The Work Related Quality Of Life Scale For Healthcare Workers. Journal Of Clinical Nursing. 3(60), 325-33. https://doi.org/10.1080/13538320903343057
• Vey, M. A., & Campbell, J. P. (2004). In-Role Or Extra-Role Organizational Citizenship Behavior, Which Are We Measuring. Human Performance, 17(1), 119-135.
• Williams, S., & Shiaw, W. T. (1999). Mood And Organizational Citizenship Behavior, The Effects Of Positive Affect On Employee Organizational Citizenship Behavior İntentions. The Journal Of Psychology, 133(6), 656-668. https://doi.org/10.1080/00223989909599771
• Yıldız, H. (2015). Pozitif Psikolojik Sermaye, Örgütsel Güven ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Bir Alan Araştırması. Doktora Tezi. Balıkesir Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yılmaz, K. (2009). Özel Dershane Öğretmenlerinin Örgütsel Güven Düzeyleri ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 59(59), 471-490.
• Zeng, X., Chaiear, N., Klainin, P., Khiewyoo, J., Koh, D., Hien, P. W. H., & Lee, S. Y. (2011). Work-Related Quality of Life Scale Among Singaporean Nurses. Asian Biomedicine, 5(4), 467-474. https://doi.org/10.5372/1905-7415.0504.061.