Diksiyonun Meslek Gruplarına Göre Kullanımı

Year 2025, Issue: 19, 865 - 900, 30.09.2025

Melike Akyar , Fulya Topçuoğlu Ünal

https://doi.org/10.47994/usbad.1697909

Abstract

Diksiyon becerileri, etkili iletişimin temel taşlarından biridir. Diksiyon, kelimelerin doğru telaffuzu, vurgusu ve tonlamasıyla birlikte etkili ve anlaşılır konuşma sanatıdır. Bu çalışmanın amacı, diksiyonun kişilere sağladığı katkıları ortaya koyarak özellikle çeşitli meslek gruplarında diksiyonun önemini belirlemektir. Bu çalışmada temel nitel araştırma kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu farklı meslek gruplarında çalışan 20 kişi oluşturmaktadır. Veriler 7 sorudan oluşan açık uçlu görüşme formu ile toplanmıştır. Bu görüşmelerde elde edilen veriler betimsel analizle değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgulara göre farklı meslek gruplarının, mesleğin gerektirdiği iletişim yoğunluğu ve mesleğin içeriği nedeniyle birbirinden farklı diksiyon özelliklerine sahip olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak her meslek grubunun kendine özgü bir dil profili olduğu, diksiyonun dil kullanımında önemli bir rol oynadığı ve bireylerin kişisel ve mesleki gelişimine katkı sağladığı görülmüştür. Diksiyon, bireylerin kendilerini daha doğru ve etkili bir şekilde ifade etmelerini, karşısındakilerle daha güçlü bir iletişim kurmalarını ve dolayısıyla hem kişisel hem de mesleki yaşamlarında daha başarılı olmalarını sağlamaktadır. Bu araştırma, diksiyonun bireylerin hem mesleki hem de kişisel gelişimlerine sağladığı etkileri inceleyerek farklı meslek gruplarında diksiyonun önemini ortaya koymayı hedeflemektedir. Alan yazında diksiyon genellikle bireysel iletişim becerileri çerçevesinde ele alınmış, ancak farklı meslek gruplarındaki kullanımı üzerine sınırlı sayıda araştırma yapılmıştır. Sınırlı bir örneklemle gerçekleştirilen bu çalışma, söz konusu boşluğu doldurarak meslekler arası farklılıkları ortaya koymakta ve daha geniş ölçekli araştırmalara temel oluşturmaktadır. Katılımcı sayısının sınırlı olması nedeniyle elde edilen bulguların tüm meslek gruplarına genellenebilirliği kısıtlıdır; ancak bu durum, çalışmanın farklı alanlarda yapılacak daha geniş kapsamlı araştırmalara temel oluşturma potansiyelini azaltmamaktadır.

Keywords

Diksiyon , Meslek , Konuşma , İletişim , Meslek Grupları

The Use of Diction Across Professional Groups

Abstract

Articulation skills are one of the cornerstones of effective communication. Diction is the art of speaking effectively and intelligibly through the correct pronunciation, emphasis, and intonation of words. The aim of this study is to reveal the contributions of diction to individuals and to determine its importance, particularly across various professional groups. In this study, a basic qualitative research design was employed. The study group consisted of 20 individuals working in different professions. Data were collected through an open- ended interview form consisting of 7 questions. The data obtained from these interviews were analyzed using descriptive analysis. According to the findings, it was determined that different professional groups possess different diction characteristics due to the communication intensity and the content required by their professions. As a result, it was observed that each professional group has a unique language profile, diction plays an important role in language use, and it contributes to individuals’ personal and professional development. Diction enables individuals to express themselves more accurately and effectively, to establish stronger communication with others, and consequently to be more successful in both their personal and professional lives. This research aims to reveal the importance of diction in different professional groups by examining its effects on individuals’ professional and personal development. In the literature, diction has generally been addressed within the framework of individual communication skills; however, limited research has been conducted on its use across different professions. Conducted with a limited sample, this study fills the gap by highlighting inter-professional differences and provides a basis for larger-scale research. Due to the limited number of participants, the generalizability of the findings to all professional groups is restricted; however, this does not diminish the study’s potential to form a foundation for more comprehensive research to be conducted in different fields.

Keywords

Diction , profession , speech , communication , professional groups

References

• Arksey, H. & Knight, P. (1999). Interview for social scientists. Sage Publications.
• Baltaş, A., & Batlaş, Z. (2001). Bedenin dili: İletişimde sözsüz mesajlar. Remzi Kitabevi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Çakır, G. (2016). Türkçeyi doğru ve güzel konuşma kılavuzu. Kubbealtı Neşriyatı.
• Doğru, E. (2023). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin ‘ses eğitimi ve diksiyon’ dersine yönelik tutumları. Journal of Global Sport and Education Research, 3(1), 53–70.
• Ekiz, D. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Anı Yayıncılık.
• Erdem, İ., & Deniz, K. (2008). Güzel konuşma kurslarında verimliliği artırmaya yönelik bir alan araştırması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10), 191-207.
• Friesen, B. K. (2010). Designing and conducting your first interview project. John Wiley & Sons.
• Göçgün, Ö. (2015). Güzel ve etkili konuşma sanatı. Sözkesen Matbaacılık.
• Guba, E. G., & Lincoln, Y. S. (1994). Competing paradigms in qualitative research. Handbook of qualitative research, 2(105), 163-194.
• Hatch, J. A. (2002). Doing qualitative research in education settings. Suny Press. İngiz C. (2014). Konuşma sanatı. Artshop Yayıncılık.
• Merriam, S. B., & Grenier, R. S. (2019). Qualitative research in practice: Examples for discussion and analysis. JosseyBass Publishers.
• O’neill, H. (2016). Etkili konuşma ve mükemmel iletişim. Siyah Beyaz Yayınları.
• Özçimen, A. (2008). Etkili - anlaşılır konuşma için gerekli faktörler. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 155-166.
• Seale, C. (1999). Quality in qualitative research. Qualitative Inquiry, 5(4), 465-478.
• Temizyürek, F., Erdem, İ. & Temizkan, M. (2007). Konuşma eğitimi (1. Baskı). Öncü Kitap.
• Topçuoğlu-Ünal, F. & Özden, M. (2018). Diksiyon ve konuşma eğitimi. Pegem A Yayıncılık.
• Uluçay, M. (2024). Diksiyon eğitiminin yabancı dil olarak Türkçe öğrenen Boşnak öğrencilerin prozodik konuşma becerileri üzerindeki etkisi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (43), 175–192. Vural, H. (2012). Türk dili yazılı ve sözlü anlatım (3. Baskı). Taşhan Kitap.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6.Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, C., Okur, A., Arı, G. & Yılmaz, Y. (2008). Türkçe öğretimi. Pegem Akademi.