Sadruşşeria'da Te'vilin Kodları - Yusuf Kıssası Örneği -

Year 2016, Issue: 26, 211 - 240, 01.07.2016

Necattin Hanay Mehterhan Furkani

Abstract

Büyük İslam düşünürü, Hanefî fakîh ve kelam âlimi Sadruşşerîa es-Sânî elAsğar
(ö. 747/1346), Yusuf kıssasını yorumladığı Te’vîl-i Kıssa-i Yûsuf başlıklı
Farsça bir risale kaleme almıştır ve bunun yegâne yazması Süleymaniye Kütüphanesi,
Ayasofya, numara 1980’de kayıtlıdır. Bu makalede mezkûr eserden hareketle
müellifin te’vildeki metodu irdelenmekte ve eserin içeriğiyle ilgili malumat ve de-
ğerlendirmelere yer verilmektedir. Sadruşşerîa, Yusuf kısasındaki ibret veçhesini
irfanî bir zemin üzerine inşa ederken kıssadaki kişi, olay ve olguları enfüse tatbik
etmektedir. Bu tatbikten hareketle de işâri ve edebî yorumlara kapı aralamaktadır.
Çalışmada, Kur’an’ın yorumu karşısında müellifin konumlandığı yer, kendisine
oldukça geniş bir tasarruf imkânı sunan tasavvufî bir nokta olarak tespit edilmekte;
diğer bir değişle yorumcunun müdahalesini olabildiğince genişleten irfanî perspektife
sahip olduğu ortaya konulmaktadır.

Keywords

Sadruşşerîa es-Sânî el-Asğar, Yusuf Kıssası, İşâri Tefsir, Te’vil

Codes of Interpretation in Sadrushariah -Example of the Joseph Parable-

Abstract

Sadr al-Shariah al-Thanî (d. 747/1346), who is a great Islamic thinker,
faqih (Islamic jurist) and mutakallim (scholar of kalam) wrote a large number of
books in different fields. Ta’wil-i Qıssa-i Yusuf is one of his worksthat was written
in the Persian Language. The only manuscript of this book, with registration number
1980, is currently in the library of Sulaymaniya, Aghia Sophia. Sadr al-Shariah
interpreted the Joseph Parable in this work. This paper focuses on contents of this
book and it will try to uncover the methodology applied by the author. Sadr alShariah,
applies the persons, events and actions that are mentioned in the story, on nafs (enfus), while trying to build the exemplary aspect of the Joseph Parable on
the Irfânî (gnosis) base. By doing soö he opens the way for the Ishari (allegorical
and mystical) and literary interpretations. This study presents the approaches of
author towards the Quran that is rather based on Sufism (mystical). According to
this study, the Sufist approach towards the Quran offers the author a quite wide
room for interpreting the Quranic verses. In other words, this study will show that,
the commentator has an Irfanî (gnosis) approach which allows him to interpret
the Quranic verses from a broad perspective.

Keywords

Sadr al-Shariah al-Thani al-Asghar, Joseph Parable, Ishari (allegorical) Tafsir, Interpretation of the Quran