Napoleon's Declaration of Empire and Its Reflection in the Ottoman Empire

Year 2025, Volume: 10 Issue: 2, 1620 - 1663, 30.09.2025

Mehmet Bilgin

https://doi.org/10.24186/vakanuvis.1633885

Abstract

When Selim III ascended the throne, the Ottoman Empire was at war. The reforms he had envisioned for the state during his time as a prince could only be implemented during a period of peace. During this period, it signed treaties with Russia in 1798, with England for an alliance in 1799, and peace treaties with France in 1802, and pursued a policy of balance between these powers. Napoleon Bonaparte and his supporters, who seized control by being appointed as France's First Consul, proposed the declaration of an empire as a solution to France's problems. After Napoleon Bonaparte had the empire accepted by the assembly, he wanted the title of "Emperor" to be accepted by all of Europe and the Ottoman Empire. Initially, accepting this did not seem like a problem for the Ottomans. However, developments did not unfold as expected. The English and Russian ambassadors demanded that the Ottomans not to recognize Bonaparte's emperorship. In this study, we aim to reveal the developments that emerged during this process and their reflections on Ottoman politics. Moving from event-centered details, we will clarify the contributions of the Ottoman high bureaucracy to the process and the timeline of the process's development. With this study, we will contribute to the history of the period.

Keywords

Selim III , France , England , Russia , Napoleon Bonaparte

Napolyon’un İmparatorluğunu İlan Etmesinin Osmanlı İmparatorluğu’nda Yansıması

Abstract

III. Selim tahta çıktığı zaman, Osmanlı İmparatorluğu savaş halindeydi. Şehzadeliği döneminde devlet için düşündüğü reformları, hayata geçirebilmek ancak barış sürecinde mümkündü. Bu süreç içinde; 1798’de Rusya, 1799’da İngiltere için ittifak ve 1802’de Fransa ile barış antlaşmaları imzaladı ve bu güçler arasında denge politikası uyguladı. Fransa’da Baş Konsül seçilerek kontrolü ele geçiren Napolyon Bonapart ve taraftarları, Fransa’nın sorunlarının çözümü için imparatorluğun ilanını önermişlerdi. Napolyon Bonapart, imparatorluğu meclise kabul ettirdikten sonra “İmparator” unvanını tüm Avrupa’ya ve Osmanlı İmparatorluğuna da kabul ettirmek istedi. Başlangıçta bunu kabul etmek Osmanlı için sorun değil gibi görünüyordu. Fakat gelişmeler beklentilere göre olmadı. İngiltere ve Rusya elçileri, Osmanlı’dan Napolyon Bonapart’ın imparatorluğunun kabul edilmemesini istediler. Bu çalışma ile süreçte ortaya çıkan gelişmeleri ve bunların Osmanlı politikasına yansımalarını ortaya koymayı amaçlıyoruz. Olay odaklı ayrıntılardan hareketle, Osmanlı yüksek bürokrasisinin sürece katkılarını ve sürecin gelişim çizgisini açıklayacağız. Bu çalışma ile dönemin tarihine de katkı sunmuş olacağız.

Keywords

III. Selim , Fransa , İngiltere , Rusya , Napolyon Bonapart

Ethical Statement

yok

Supporting Institution

yok

Thanks

Editöre ve dergi kurulunda görevlilere emekleri için teşekkürler.

References

• Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA)
• BOA. C. HR. 97/4826/001/00
• BOA. HAT. 00031/ 01435
• BOA. HAT. 00031/-01441
• BOA. HAT. 00031/01443
• BOA. HAT. 00031/01481
• BOA. HAT. 00031/01485
• BOA. HAT. 00031/01494
• BOA. HAT. 00032/01514
• BOA. HAT. 00033/01582
• BOA. HAT. 00033/01586
• BOA. HAT. 00264/15312
• BOA. HAT. 00264/15312
• BOA. HAT. 00137/05616/G
• BOA. AE. SSLM. III. 00432/24660
• Ahmet Cevdet Paşa. Tarih-i Cevdet, Sad. Dündar Günday, Yay. Haz. Mümin Çevik, Üçdal Neşriyat İstanbul.
• Armaoğlu, Fahir, 19. Yüzyıl Siyasî Tarihi (1789-1914), Türk Tarih Kurumu Yayınları Ankara 1959.
• Bağçeci, Yahya, “Osmanlı Belgelerine Göre Napolyon Bonapart’ın İmparator Unvanının Osmanlı Devleti Tarafından Tanınması Meselesi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7/29, (2014), s. 70-83.
• Bayram, Ümmügülsüm Filiz, “1787-1792 Osmanlı Rus ve Avusturya Savaşı’nda Stratejik Bir Oluşum: Kuban Hanlığı”, Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi, 11/30, (2024), s. 475-497.
• Beydilli, Kemal, “Mahmut Raif Efendi (Ö. 1807) Osmanlı Reîsülküttâbı ve Islahat Yazarı” TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt 27, s. 382-383, Ankara 2003.
• Doğan, Muzaffer, Sadâret Kethüdâsı, Osmanlılarda Sadrazamın Baş Yardımcısı ve İç İşlerin Sorumlusu, TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt Ek-2 Gözden Geçirilmiş 3. Bs., s. 437-438, Ankara 2019.
• Düzen, Cem. “Mısır’da Fransa’ya Karşı İlk Askeri Eylem: İskenderiye Harekâtı Ve Köse Mustafa Paşa (1799)”. Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi, Sy. Prof. Dr. Eşref Buharalı Özel Sayısı, (Kasım 2024), s. 353-366.
• Ekinci, Emre, “Devrimden Günümüze Fransız Siyasal Sisteminin Evrimi”, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler. Dergisi 6/1, (2016), s. 149-171.
• Ertekin, Işık Eğrioğlu, “Napoléon Bonaparte ve İstanbul”, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 12/38 2024, s. 256-271.
• Goşu, Armand, La Troisième Coalition Antinapolèonienne Et La Sublime Porte 1805, İstanbul 2003.
• Günçe, Şuheda, III. Selim Dönemi Ulema-Siyaset İlişkisi. Samer Yayınları, Kahramanmaraş 2019.
• Günce, Şuheda, Osmanlı Devletin’de İlk Daimi Elçilikler ve Diplomasiye Olan Etkileri, OSMER Osmanlı Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 6/10, (Nisan 2020), s. 101-114.
• Karal, Enver Ziya, Selim III. ün Hatt-ı Humayunları, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1942.
• Karal, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi V. Cilt Nizam-i Cedid ve Tanzimat Devirleri (1789-1856) 8.bs, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2007.
• Koçak, Zülfiye, ”1787-1792 Osmanlı Rus Savaşında Değişen Dengeler ve Yaş Antlaşması”, Tarih İncelemeleri Dergisi, XXXII/2, (2017), s. 459-490.
• Mantran, Robert, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi XIX Yüzyılın başlarından Yıkılışa II. Çev. Servet Tanilli, Cem Yayınları, İstanbul 1995.
• Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmanî, (Yay. Haz. Nuri Akbayar, Eski Yazıdan Aktaran Seyit Ali Kahraman,Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1996.
• Mütercim Ahmet Âsım Efendi, Âsım Efendi Tarihi (Osmanlı Tarihi 1218-1224/1804-1809, Cilt 1, Haz. Ziya Yılmazer, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, İstanbul 2015.
• Orhon, Nafız- Nuri Taşdelen, Türk Silahlı Kuvvetler Tarihi Osmanlı Devri 1798-1802 Osmanlı Fransız Harbi (Napolyon’un Mısır Seferi) III ncü Cilt 5’nci Kısım Eki, Genelkurmay Başkanlığı Yayını, Ankara 1987.
• Özcan, Abdülkadir, “Halet Efendi (1760-1822) Osmanlı Devlet Adamı,” TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt 15, s. 249-251, İstanbul 1997.
• Roberts, Andrew, Napoléon Hayatı 2. Bs., Çev. Barabaros Uzunköprü, Kronik Kitap, İstanbul 2023.
• Sarıkaya, Hüseyin, Ahmed Vâsıf Efendi ve Mehâsinü’l-Âsâr ve Haka’iku’l-Ahbâr’ı 1209-1219/1794-1805 (İnceleme ve Metin), Basılmış Doktora Tezi, İstanbul 2013.
• Shaw, Stanford J., “Osmanlı İmparatorluğu’nda Geleneksel Reformdan Modern Reforma Geçiş: Sultan III. Selim ve Sultan II. Mahmud Dönemleri,” Çev. M. Faruk Çakır, Türkler 12, Ed. Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca, Ankara 2002, s. 1000-1031.
• Shaw, Stanford J., Eski ve Yeni Arasında Sultan III. Selim Yönetiminde Osmanlı İmparatorluğu (1789-1807), Çev. Hür Güldü, Kapı Yayınları, İstanbul 2008.
• Süslü, Azmi, “Osmanlı-Fransız Diplomatik İlişkileri 1798-1807”. TTK Belleten, 47/185, (1983), 259-280.
• Şen, Adil, Osmanlıda Dönüm Noktası (III. Selim Hayatı ve Islahatları), Fecr Yayınları, Ankara 2003.
• Ubeydullah Kuşmânî Ebubekir Efendi, Asiler ve Gaziler Kabakçı Mustafa Risalesi. Haz. Aysel Danacı Yıldız, İstanbul 2007.
• Yalçınkaya, M. Alaaddin,” III. Selim ve II. Mahmud Dönemleri Osmanlı Dış Politikası”. Türkler C. 12, Ed. Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca, Ankara 2002, s. 1032-1088
• Yenidünya, Süheyla “Kaos ve Kriz Ortamında (1807-1808) Fransa’nın Babıâli Üzerindeki Etkisi”, History Studies, 5/1 (Ocak 2013), s.405-424.
• Yenidünya, Süheyla, Mehmet Sait Hâlet Efendi Hayatı İdari ve Siyasi Faaliyetleri (1760-1822) Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2008.
• Yeşil, Fatih, Kozmopolit Bir Osmanlı’nın Napoléon Harpleri Sırasında Dış Politikaya Dair Gözlemleri, Türk Tarih Kurumu Belgeler, 5/1, (Haziran 2024), s.79-230
• Zinkeisen, Johann Wilhelm, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, Cilt 6, Çev. Nilüfer Epçeli, Yeditepe Yayınevi, İstanbul 2011.
• Zinkeisen, Johann Wilhelm, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, Cilt 7, Çev. Nilüfer Epçeli, Yeditepe Yayınevi, İstanbul 2011.