Çin Tarihinde Ming Hanedanı Bürokratı Hai Rui (海瑞) Üzerine Bir İnceleme

Year 2025, Volume: 10 Issue: Vakanüvis 10. Yıl Özel Sayısı, 572 - 604, 31.10.2025

Feyza Görez

https://doi.org/10.24186/vakanuvis.1699426

Abstract

Ming Hanedanı döneminde dürüstlüğü ve adaletiyle ün kazanmış devlet adamı Hai Rui, otoriteye sadakat ile halkın refahını önceleyen tavrı arasında kurduğu dengeyle Çin siyasi tarihinin istisnai figürlerinden biri olarak öne çıkmaktadır. Bu makalede, Hai Rui’nin özellikle İmparator Shizong’a sunduğu eleştiri mektubu temel alınarak, bireysel ahlaki duruşun siyasal iktidar karşısında nasıl bir direniş biçimine evrilebildiği incelenmiştir. Konfüçyüsçü düşünce sisteminin temel ilkelerinden dürüstlük, güvenilirlik ve sadakat çerçevesinde şekillenen bu duruş, Michel Foucault’nun “iktidar ilişkilerinin içinden doğan mikro direniş” kavramı ile ilişkilendirilmiştir. Ayrıca, James C. Scott’un iktidar karşısındaki sessiz stratejilere dair geliştirdiği “kaçınma” kuramı da aynı dönemdeki diğer bürokratların davranış kalıplarını analiz etmekte kullanılmıştır. Çalışma, tarihsel bağlamı ortaya koymak üzere nitel tarihsel analiz yöntemiyle, metinsel çözümleme amacıyla ise birincil kaynakların incelenmesi yoluyla yürütülmüştür. Elde edilen bulgular, Konfüçyüsçü erdemlerin yalnızca bireysel davranışı değil, aynı zamanda bürokratik yapı içindeki adalet mücadelesini de şekillendirdiğini ortaya koymaktadır. Bu örnekten yola çıkarak, Konfüçyüsçü ahlakın Doğu siyaset kültüründe yalnızca itaati değil, aynı zamanda sorumluluğa dayalı bir eleştiri ve direniş potansiyelini de barındırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Hai Rui örneği, Doğu siyasi geleneğinde iktidar ve direniş ilişkisinin çok katmanlı doğasını anlamak için anlamlı bir tarihsel zemin sunmaktadır.

Keywords

Hai Rui , Konfüçyüsçü Ahlak , Ming Hanedanı , Eleştiri Mektubu

Hai Rui (海瑞): A Bureaucrat of the Ming Dynasty in Chinese History

Abstract

Hai Rui, a statesman renowned for his integrity and sense of justice during the Ming Dynasty, stands out as an exceptional figure in Chinese political history due to the delicate balance he maintained between loyalty to authority and prioritizing the welfare of the people. This article examines how Hai Rui’s individual moral stance evolved into a form of resistance against political power, with particular focus on his memorial of remonstrance submitted to Emperor Shizong. Framed within the core Confucian values of honesty, reliability, and loyalty, this stance is analyzed through Michel Foucault’s concept of “micro-resistance” emerging within power relations. Additionally, James C. Scott’s theory of “infrapolitics” —silent strategies of evasion employed under authoritarian regimes— is employed to contextualize the behavioral patterns of other bureaucrats of the same period. The study adopts a qualitative historical analysis to situate the phenomenon in its historical context and applies textual analysis through primary sources to interpret the meanings embedded within. The findings suggest that Confucian virtues not only shaped individual conduct but also informed the pursuit of justice within the bureaucratic system. Based on this case, the study concludes that Confucian morality in Eastern political culture encompasses not only obedience but also a potential for critical engagement and resistance grounded in responsibility. The case of Hai Rui thus provides a meaningful historical foundation for understanding the multilayered nature of power and resistance within the Eastern political tradition.

Keywords

Hai Rui , Confucian Ethics , Ming Dynasty , Critique

References

• Brook, Timothy, The Confusions of Pleasure: Commerce and Culture in Ming China, Berkeley, 1999.
• Chen, Xibei, “Interaction Between the Imperial Examination System and Politics and Its Limitations.” Proceedings of the 2nd International Conference on Interdisciplinary Humanities and Communication Studies, (2023), s. 247–252.
• Çetin, Fatih, Emel Zengin, Çiğdem Kurtuluş, Sibel Demir Öztürk ve İlknur Şentürk, “Öğretmenlerin Mikro Direniş Stratejileri” Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 5, no. 1 (2021): s.22–50.
• Dardess, John W., Ming China, 1368–1644: A Concise History of a Resilient Empire. Lanham, 2012.
• Dubs, Homer H., The History of the Former Han Dynasty. Cilt 1. Baltimore, 1938.
• Fang, Zhaoyin ve Goodrich Luther Carrington, Dictionary of Ming Biography: 1368–1644. New York ve Londra, 1976.
• Foucault, Michel, Özne ve İktidar, İstanbul, 2021.
• Foucault, Michel, Cinselliğin Tarihi, İstanbul, 2023.
• Huang, Ray, Taxation and Governmental Finance in Sixteenth-Century Ming China, New York, 2009.
• Jiang, Zengcheng, Gang Zheng Bu E Hai Rui (刚正不阿海瑞), Beijing, 2015.
• Kalkır, Nurcan, “Konfuçyüs’ün Yönetim Anlayışı Üzerine Bir Analiz.” Current Research Social Sciences 4, no. 3 (2018): s. 97–107.
• Keay, John, Çin Tarihi. Çev. Kemal Atakay, İstanbul, 2011.
• Li, Jinquan, Hai Rui Ping Zhuan (海瑞评传), Nanjing, 2011.
• Liu, Zepeng, Zhongguo Lishi Changshi (中国历史常识), Pekin, 2007.
• Oksala, Johanna, “Direniş” Çev. Canan Yarar, Arete Politik Felsefe Dergisi 4, no. 2 (2024): s. 66–73.
• Shan, Cong, Zhongguo Huangdi Quanzhuan (中国皇帝全传), Pekin, 2011.
• Sür, Barış, “Konfüçyanizmin Temel Değerleri Üzerine Bir Analiz” Kamu Yönetimi ve Politikaları Dergisi 3, no. 1 (2022): s. 83–99.
• Wang, Yü-Ch’üan, “The Rise of Land Tax and the Fall of Dynasties in Chinese History” Pacific Affairs 9, no. 2 (1936): s. 201–220.
• Wolff, Ernst, “A Preliminary Study of Hai Jui; His Biography in the Ming-shih” Journal of the Oriental Society of Australia 7 (Aralık 1970): s. 147–161.
• Xu, Jialu, Ming Shi (明史) Cilt 1, Shanghai, 2004.
• Yılmaz, Didem, Eski Çin'de Kadın: Lienüzhuan (列女传) Örneği, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara, 2019.
• İnternet Kaynakları
• Csikszentmihalyi, Mark. “Confucius.” The Stanford Encyclopedia of Philosophy. 2 Mayıs 2024. Erişim 3 Mart 2025. https://plato.stanford.edu/archives/sum2024/entries/confucius/.
• “Direnmek.” Türk Dil Kurumu Sözlükleri. Erişim 3 Mart 2025. https://sozluk.gov.tr.
• Hainan zhoukan | cong "Hai shi zupu" mukeban shuoqi: gudai zupuruhe xiu cheng? (海南周刊丨从《海氏族谱》木刻板说起：古代族谱如何修成？). Hainan Daily. 20 Mart 2023. Erişim 3 Mart 2025. http://www.hinews.cn/news/system/2023/03/20/032943930.shtml
• Kütükoğu, Mübahat Takrir, İslam Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/takrir--belge Erişim: 14 Mayıs 2025.
• Ming Shi, Liezhuan Ba Shi Er (列传第八十二), Zhongguo Zhexue Shu Dianzi Hua Jihua. Erişim 11 Nisan 2025. https://ctext.org/wiki.pl?if=en&chapter=264676
• Ming Shi, Liezhuan Yi Bai Shi Si: Hai Rui, Qiu Shun, Lü Kun, Guo Zhengyu (列传第一百十四：海瑞 丘橓 吕坤 郭正域), Zhongguo Zhexue Shu Dianzi Hua Jihua Erişim 3 Mart 2025. https://ctext.org/wiki.pl?if=gb&chapter=796294&remap=gb
• Ming Shi, Liezhuan Yi Bai Jiu Shi Liu: Jian Chen Lie Zhuan (奸臣列传), Zhongguo Zhexue Shu Dianzi Hua Jihua. Erişim 10 Nisan 2025. https://ctext.org/wiki.pl?if=en&chapter=525486
• Yu Qiongxiang lun xiong zhi shu (与琼乡论兄之书). Zhongguo Zhexue Shu Dianzi Hua Jihua. Erişim 17 Mart 2025. https://ctext.org/wiki.pl?if=en&chapter=8074611&remap=gb#与琼乡诸先生书
• 1 kuan note. 14th century Ming Dynasty banknote. Original cash value of a string of 1,000 copper coins, or 1 kuan [Kwan]." Herman H.J. Lynge & Søn A/S. Erişim 3 Mart 2025. https://lynge.com/en/economics/60057-1-kuan-note-14th-century-ming-dynasty-banknote-original-cash-value-of-a-string-of-1000-copper-coins-or-1-kuan-kwan/