Research Article
BibTex RIS Cite

Ordu Şehrinin Kuruluşuna Öncülük Eden Vakıf Eserlerinden Eskipazar (Hacı Emir İbrahim Bey) Camisi

Year 2022, Issue: 58, 9 - 41, 26.12.2022
https://doi.org/10.16971/vakiflar.1102987

Abstract

Eskipazar Camisi, Ordu şehir merkezinin 4 km güneyinde, Ulubey Yolu üzerindeki eski şehir kalıntıları arasındaki ayakta kalabilen en büyük yapıdır. Hacıemiroğulları Beyliği döneminde Emir İbrahim Bey tarafından 1380’li yıllarda yaptırılmıştır. Beylik döneminde ordugâh camisi, Osmanlı idaresine geçtikten sonra ise Canik-i Bayramlu Vilayeti’nin merkez camisi olarak kullanılmıştır. Bu özelliği ile Ordu şehrinin de kuruluşuna öncülük etmiş, ismine ilham kaynağı olmuştur. 17. ve 18. Yüzyıllarda yaşanan isyanlarda zarar gördüğü için kapsamlı onarımlardan geçirilmiştir. 1939 Erzincan Depremi’nde yıkıldıktan sonra, 1946 yılında başlayan restorasyonla bugünkü şeklini almıştır. Etrafında yaşanan olayların ve geçirdiği aşamaların izlerini taşıması bakımından anı değeri yüksek bir kültür varlığı olarak kabul edilir. Bu çalışma, söz konusu cami ile müştemilatının tarihi aşamalarını ve mimari özelliklerini incelemektedir.

References

  • Aktaş, Meral (2000), Ordu Şehri Hakkında Derlemeler ve Hatıralar. İstanbul: ORSEV Yay.
  • Baş, Ali (1997), “Eskipazar’daki Türk Devri Yapıları”, S.Ü. Fen – Edebiyat Fakültesi Dergisi. Konya: Sayı 11: 99-120.
  • Baş, Mithat (2014), İlkçağdan Günümüze Ordu Tarihi. Ordu: Gece Kitap.
  • Can, Yılmaz (2004), Samsun Yöresinde Bulunan Ahşap Camiler. İstanbul: Etüt Yay.
  • Çebi, Sıtkı(1973), Ordu Tarihi ve Ellinci Yılda Ordu Şehri. Ordu.
  • Çebi, Sıtkı (2000),Ordu Şehri Hakkında Derlemeler ve Hatıralar.Ordu: Gürdal Kitapevi.
  • Demir, Necati, (2018), Hacıemiroğulları Beyliği. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
  • Dizman, İbrahim (Ed.), M. Sıtkı Can’a Armağan, Ergin Karlıbel Bilgi Vakfı Yay.
  • Ertuğ, Zeynep Tarım (2000), “İmaret”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 22, s. 219-220.
  • Esterebâdî, Aziz b. Erdeşir-i(1985), Bezm u Rezm, (Çev. M. Öztürk).Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
  • Eyice, Semavi, (2015), “İlk Osmanlı Devrinin Dinî-İctimaî Müessesi Zaviyeler ve Zaviyeli Camiler”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 23 /1-2 (Ağustos), s. 3-80.
  • Fatsa, Mehmet (2017), Karadenizde Zaviyeler (15-17.Yüzyıl), İstanbul: Arı Sanat Yay.
  • Karaca, Murat Sükûri (1947) “Eskipazar’ın Tarihi Mescidi Onarılırken” Güzel Ordu Gazetesi, 14 Kasım 1947.
  • Mert, Özcan, (1993), “Canikli Hacı Ali Paşa ve Ailesi”, Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: 151-154.
  • Öney Gönül (1970), "Anadolu'da Selçuklu ve Beylikler Devri Ahşap Teknikleri", Sanat Tarihi Yıllığı, III. İstanbul: 138.
  • Öz, Mehmet-Fatma Acun, (2008), Orta Karadeniz Tarihinin Kaynakları VIIKarahisar-ı Şarkî Sancağı Mufassal Avarız Defteri (1442-43). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
  • Tellioğlu, İbrahim (2015), Tarih Boyunca Karadeniz. Trabzon: Serander Yay.
  • Yediyıldız, Bahaeddin (1985), Ordu Kazası Sosyal Tarihi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
  • Yediyıldız, Bahaeddin ve Ünal Üstün, (1992), Ordu Yöresi Tarihinin Kaynakları I 1455 Tarihli Tahrir Defteri. Ankara: TTK Yay.
  • Yediyıldız, Bahaeddin ve Ünal Üstün (2002), Ordu Yöresi Tarihinin Kaynakları II 1485 Tarihli Tahrir Defteri. Ankara: TTK Yay.
  • Yediyıldız, Bahaeddin (2018), Hacıemiroğulları Beyliğinden Türkiye Cumhuriyetine Ordu Tarihinden İzler. Ordu: Ordu Belediyesi Yay.

One of the Waqf Buildings that Pioneered the Waqf of the City of Ordu Eskipazar (Hacı Emir İbrahim Bey) Mosque

Year 2022, Issue: 58, 9 - 41, 26.12.2022
https://doi.org/10.16971/vakiflar.1102987

Abstract

The largest standing building among the old city's ruins is the Eskipazar Mosque on Ulubey Road, which is located 4 kilometers south of the city center of Ordu. It was built by Emir İbrahim Bey in the 1380s during the Hacıemiroğulları Principality. During the Principality time, it served as an encampment mosque, and following the Ottoman era, it served as the central mosque of Canik-i Bayramlu Province. With this feature, it also pioneered the establishment of the city of Ordu and inspired its name. It received extensive repairs because of the damage caused by the revolts of the 17th and 18th centuries. After being destroyed by the 1939 Erzincan Earthquake, it underwent restoration beginning in 1946, taking on its present shape. It is regarded as a cultural asset because of its great memory value in terms of preserving the traces of the occasions and phases it underwent. This study investigates the architectural elements and historical development of the mosque and its outbuildings.

References

  • Aktaş, Meral (2000), Ordu Şehri Hakkında Derlemeler ve Hatıralar. İstanbul: ORSEV Yay.
  • Baş, Ali (1997), “Eskipazar’daki Türk Devri Yapıları”, S.Ü. Fen – Edebiyat Fakültesi Dergisi. Konya: Sayı 11: 99-120.
  • Baş, Mithat (2014), İlkçağdan Günümüze Ordu Tarihi. Ordu: Gece Kitap.
  • Can, Yılmaz (2004), Samsun Yöresinde Bulunan Ahşap Camiler. İstanbul: Etüt Yay.
  • Çebi, Sıtkı(1973), Ordu Tarihi ve Ellinci Yılda Ordu Şehri. Ordu.
  • Çebi, Sıtkı (2000),Ordu Şehri Hakkında Derlemeler ve Hatıralar.Ordu: Gürdal Kitapevi.
  • Demir, Necati, (2018), Hacıemiroğulları Beyliği. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
  • Dizman, İbrahim (Ed.), M. Sıtkı Can’a Armağan, Ergin Karlıbel Bilgi Vakfı Yay.
  • Ertuğ, Zeynep Tarım (2000), “İmaret”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 22, s. 219-220.
  • Esterebâdî, Aziz b. Erdeşir-i(1985), Bezm u Rezm, (Çev. M. Öztürk).Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
  • Eyice, Semavi, (2015), “İlk Osmanlı Devrinin Dinî-İctimaî Müessesi Zaviyeler ve Zaviyeli Camiler”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 23 /1-2 (Ağustos), s. 3-80.
  • Fatsa, Mehmet (2017), Karadenizde Zaviyeler (15-17.Yüzyıl), İstanbul: Arı Sanat Yay.
  • Karaca, Murat Sükûri (1947) “Eskipazar’ın Tarihi Mescidi Onarılırken” Güzel Ordu Gazetesi, 14 Kasım 1947.
  • Mert, Özcan, (1993), “Canikli Hacı Ali Paşa ve Ailesi”, Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: 151-154.
  • Öney Gönül (1970), "Anadolu'da Selçuklu ve Beylikler Devri Ahşap Teknikleri", Sanat Tarihi Yıllığı, III. İstanbul: 138.
  • Öz, Mehmet-Fatma Acun, (2008), Orta Karadeniz Tarihinin Kaynakları VIIKarahisar-ı Şarkî Sancağı Mufassal Avarız Defteri (1442-43). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
  • Tellioğlu, İbrahim (2015), Tarih Boyunca Karadeniz. Trabzon: Serander Yay.
  • Yediyıldız, Bahaeddin (1985), Ordu Kazası Sosyal Tarihi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
  • Yediyıldız, Bahaeddin ve Ünal Üstün, (1992), Ordu Yöresi Tarihinin Kaynakları I 1455 Tarihli Tahrir Defteri. Ankara: TTK Yay.
  • Yediyıldız, Bahaeddin ve Ünal Üstün (2002), Ordu Yöresi Tarihinin Kaynakları II 1485 Tarihli Tahrir Defteri. Ankara: TTK Yay.
  • Yediyıldız, Bahaeddin (2018), Hacıemiroğulları Beyliğinden Türkiye Cumhuriyetine Ordu Tarihinden İzler. Ordu: Ordu Belediyesi Yay.
There are 21 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Journal Section Articles
Authors

Gazanfer İltar 0000-0002-5823-2571

Mehmet Fatsa This is me 0000-0002-6706-8777

Early Pub Date December 27, 2022
Publication Date December 26, 2022
Submission Date April 14, 2022
Acceptance Date September 15, 2022
Published in Issue Year 2022 Issue: 58

Cite

APA İltar, G., & Fatsa, M. (2022). Ordu Şehrinin Kuruluşuna Öncülük Eden Vakıf Eserlerinden Eskipazar (Hacı Emir İbrahim Bey) Camisi. Vakıflar Dergisi(58), 9-41. https://doi.org/10.16971/vakiflar.1102987

The articles sent to the Journal of Waqfs with a request for publication are subject to preliminary examination by the Editorial Board and at least two academicians who are experts in their fields are sent for review. The copyright of the articles accepted to be published in the Journal of Waqfs with the referee reports and the decision of the Editorial Board is deemed to have been transferred to the General Directorate of Foundations, and a royalty fee is paid to the published articles in accordance with the relevant legislation.