An Assessment of Muhammad Hamidullah's Translation of The Holy Qur'an

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 12, 1 - 25, 15.06.2020

Mehmet Selim Ayday

https://doi.org/10.5281/zenodo.3894232

Öz

Since the day the Qur’an was revealed, it has always attracted the attention of both believers and non-believers with its content and style. In time, this interest brought its translation into other languages. These translation activities were conducted by both Muslims and non-Muslims. The Qur’an has a unique style, which has not been reproduced throughout history. Its unique style also makes it difficult to translate into other languages. However, the addressing of the Qur’an to all people made it necessary to translate it into other languages. So far, the number of translations of the Qur’an into different languages has exceeded one hundred. The claim that each of these translations contributes to the true understanding of the Qur’an has also determined the method followed in the translations. The most preferred of these methods is undoubtedly the method of translation of meaning. In addition to this method, literal translation is also one of the methods used. Le Saint Coran, a French translation by the late Muhammad Hamidullah is an example of the first literal one made by a Muslim scholar. The fact that Muhammad Hamidullah was a scholar who knew both the East and West and had a great knowledge of various fields made this translation remarkable. In addition to this, this French translation, which draws attention with its other features, has been translated into Turkish. In this study, this translation of Hamidullah, which has a considerable readership in Turkey, into Turkish will be evaluated.

Anahtar Kelimeler

Aziz Qur’an, Le Saint Coran, Translation, Meal, Muhammad Hamidullah

Muhammed Hamidullah’ın Aziz Kur’an Adlı Çevirisi Üzerine Bir Değerlendirme

Öz

Kur’an-ı Kerim indirildiği günden bugüne hem muhtevası hem de üslubuyla gerek inananların gerekse inanmayanların hep ilgisini çekmiştir. Bu ilgi zamanla onun başka dillere tercümesini beraberinde getirmiştir. Bu tercüme faaliyetleri aynı şekilde hem Müslümanlar hem de Gayr-i Müslimler tarafından yapılmıştır. Kur’an-ı Kerim’in kendine has ve tarih boyunca benzerinin getirilemediği eşsiz bir üslubu vardır. Onun üslubunun eşsiz olması aynı zamanda başka dillere tercümesini de zorlaştırmaktadır. Ancak Kur’an hitabının tüm insanlara yönelik olması onun başka dillere tercümesini de zorunlu kılmıştır. Bugüne kadar farklı dillere yapılmış Kur’an tercümelerinin sayısı yüzü aşmıştır. Bu tercümelerin her birinin Kur’an’ı doğru anlamaya katkı sunmak iddiası, tercümelerde takip edilen yöntemi de belirlemiştir. Bu yöntemlerden en çok tercih edileni hiç kuşkusuz anlamın tercümesi yöntemidir. Bu yöntemin yanı sıra harfi harfine tercüme de başvurulan yöntemlerden bir tanesidir. Merhum Muhammed Hamidullah’ın Fransızca’ya yaptığı Le Saint Coran adlı tercüme bir Müslüman âlim tarafından yapılmış ilk harfi harfine tercüme örneğidir. Muhammed Hamidullah’ın Doğu ve Batıyı bilen ve çok çeşitli alanlara hâkim bir ilim adamı olması yaptığı bu tercümeyi dikkate değer kılmıştır. Bunun yanı sıra daha başka özellikleri ile de dikkat çeken bu Fransızca çeviri Aziz Kur’an: Çeviri ve Açıklama şeklinde Türkçeye tercüme edilmiştir. Bu çalışmada, Türkiye’de hatırı sayılır derecede bir okuyucu kitlesine sahip olan Hamidullah’ın, Türkçeye aktarılmış bu tercümesi değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Aziz Kur’an, Le Saint Coran, Tercüme, Meal, Muhammed Hamidullah

Kaynakça

• Aydar, Hidayet. Kur’an-ı Kerim’in Tercümesi Meselesi. İstanbul: Kur’an Okulu Yayıncılık, 1996.
• Dârimî, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdurrahman ed-. Sünenü’d-Dârimî. thk. Fevvaz Ahmed Zemerli - ve Hâlid es-Sebi’Alemi. 2 Cilt. Karaçi, 1407.
• Durmuş, Zülfikar. “Muhammed Hamîdullah’ın Aziz Kur’an Adlı Meâli Üzerine Tetkikler”. Kur’an Mealleri Sempozyumu -Eleştiriler ve Öneriler- (24-26 Nisan 2003, İzmir). 2: 69-86. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2007.
• Görmez, Mehmet. “Hamidullah Hocamız Üzerine Mehmet Sait Hatipoğlu ile Söyleşi”. İslâmiyât/Kitâbiyât Bülteni, (Ekim, Aralık), 2002.
• Hamidullah, Muhammed. “Arap Müelliflerinde Farsça Eski Metinler”. Atatürk Üniversitesi İslâmî İlimler Fakültesi Dergisi. çev. İhsan Süreyya Sırma. 2 (1977): 59-71.
• Hamidullah, Muhammed. Aziz Kur’ân : Çeviri ve Açıklama. ed. Ahmet Baydar. çev. Abdülaziz Hatip - Mahmut Kanık. İstanbul: Beyan Yayınları, 2003.
• Hamidullah, Muhammed. “Der Koran, Rudi Paret (bir tercüme)”. İslâm Tetkikleri Enstitüsü Dergisi 4/3-4 (1971): 110-113.
• Hamidullah, Muhammed. “el-Îlâf veya İslâmdan Önce Mekke’nin İktisadi-Diplomatik Münasebetleri”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. çev. İsmail Cerrahoğlu 9 (1961): 213-222.
• Hamidullah, Muhammed. “Fehmü’l-Kur’an limen la yentiku bi lugati’d-dâd”. 49-70. İstanbul: IRCICA, t.y.
• Hamidullah, Muhammed. İslâm’da Devlet İdaresi. çev. Kemal Kuşçu. Ankara: Nur Yayınları, 1979.
• Hamidullah, Muhammed. İslâm Peygamberi: Hayatı ve Eseri. çev. Mehmet Yazgan. İstanbul: Beyan Yayınları, 2004.
• Hamidullah, Muhammed. “Ivan Hrbek Kur’an-ı Kerim’in Çekoslovak Dilindeki Yeni Tercümesi”. İslâm Tetkikleri Enstitüsü Dergisi. trc. M. Bilge 6/3-4 (1976): 229-234.
• Hamidullah, Muhammed. Kur’an-ı Kerim Tarihi. çev. Salih Tuğ. İstanbul: İFAV, 1993.
• Hamidullah, Muhammed. Kur’an-ı Kerim Tarihi. çev. Abdülaziz Hatip - Mahmut Kanık. İstanbul: Beyan Yayınları, 2000.
• Hamidullah, Muhammed. “Kur’an-ı Kerîm’in Afrika Dillerindeki Tercümeleri”. İslam Düşüncesi. çev. H. R 2/8 (1969): 487-493.
• Hamidullah, Muhammed, trc. Le Coran. Paris: Le Club Français du Livre, 1959.
• Hamidullah, Muhammed, trc. Le Saint Coran. İstanbul: Beyan Yayınları, 2005.
• Hamidullah, Muhammed. “R. BELL Introduction to the Qur’an”. Islamic Culture. 1954. 239-243.
• Hamidullah, Muhammed. “Toshihiko Izutsu, God and Man in the Kuran, semantict of the Kuranic Weltanschauung”. İslâm Tetkikleri Enstitüsü Dergisi 4/3-4 (1971): 109-110.
• Harman, Ömer Faruk. “Lokman”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Erişim 08 Nisan 2020. https://İslâmansiklopedisi.org.tr/lokman#1
• Kara, Osman. “Kur’an’da ‘Cemel’ Kelimesinin Okunuş ve Anlamı Üzerine”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 13/24 (Şubat 2011): 85-103.
• Kitâb-ı Mukaddes İstanbul: Kitab-ı Mukaddes Şirketi, 6. Basım, 2003.
• Kur’an-ı Kerim Meâli. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 8. Baskı, 2008.
• Kur’an-ı Kerim ve Meal-i Şerifi. çev. Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, haz. Dücane Cündioğlu. İstanbul: Gerçek Hayat, 2002.
• Kur’an-ı Kerim ve Yüce Meali. çev. Süleyman Ateş. İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat, t.y.
• Kur’ân-ı Kerim ve Türkçe Meali. çev. Yaşar Nuri Öztürk. İstanbul: Yeni Boyut Yayınları, 96. Baskı, 1999.
• Macit, Abdulkadir. “Çağdaş İslam Tarihçiliği ve Muhammed Hamidullah”. Dünyada Tarihçilik: Dönemler/Okullar/Yaklaşımlar ve Tarihçiler. ed. Ahmet Şimşek. Ankara: Pegem Akademi, 2017.
• Macit, Abdulkadir. Muhammed Hamidullah: Modern Bir Müslüman Âlimin İlmî Portresi. İstanbul: Ketebe Yayınları, 2019.
• Ma’luf, Luvis b. Nikola el-Ma’luf el-Yesui. el-Müncid fî’l-luga ve’l-a’lam. Beyrût: Dârü’l-Meşrik, 1973.
• Sırma, İhsan Süreyya. Muhammed Hamidullah Hocam’dan Mektuplar. İstanbul: Beyan Yayınları, 2006.