Türk Romanında Kadın Yazarların Kaleminden Doğal Arzu Sorgulaması

Year 2025, Issue: 9, 1 - 16, 30.06.2025

Hacire Aktaş , Didem Ardalı Büyükarman

Abstract

Bu makale, 1950-1980 arasında romanlarını yayımlamış dört kadın yazarın kadın kahramanları üzerinden doğal arzunun nasıl sorgulandığı üzerinde duruyor. Makalede Freud’un doğal arzu (id) ve Lacan’ın simgesel (baba yasası) kavramlarından yararlanılarak cumhuriyet kadını tipi ekseninde kadın karakterlerin doğal arzu dönüşümleri incelenecektir. Nezihe Meriç, Korsan Çıkmazı (1961) romanında ilk defa cumhuriyet kadınını temsil eden kadın başkarakterleri ile simgesel düzende kadının doğal arzusunu, anne-kız çatışma ekseninde özgürleşmek, meslek sahibi olarak toplumda yer edinmek, kadının sosyal hayatta kabul ettirme amacıyla sorgulamaya başlar. Leyla Erbil’in Tuhaf Bir Kadın (1971) romanında da kadın başkarakter, cumhuriyet kadın tipi olarak simgesel düzendeki baba yasasına (anne, aile, toplum, ataerkil çevre) karşı çıkıp doğal arzuları (Üniversite okumak, kadın bir şair olmak) doğrultusunda özgür bir kadın olarak yaşamak ister. Bu iki romanın peşi sıra Adalet Ağaoğlu’nun Ölmeye Yatmak (1973) romanındaki cumhuriyet tipi kadını olan başkarakter, simgesel düzende cumhuriyet kadını tipinin kurgusallığını açığa çıkararak kadının doğal arzusuna vurgu yapar. Romandaki kadın başkarakter, cumhuriyet tipi kadınının kurgusal benliğini eleştirip yıkmaya çalışarak yeni bir benlik oluşumu içerisine girer ve özgür bir kadın olarak simgesel düzenin yasaları dışında(toplum yasaları, aile yasaları, cumhuriyet yasaları vb.) kendi doğal arzularını yaşama çabası içerisine girer. Füruzan’ın 47’liler (1974) romanında ise cumhuriyet kadını tipini temsil eden anne ile onun değerlerine karşı çıkan kızının çatışması işlenir. Bu anne-kız çatışması ekseninde kadının doğal arzusu yeni nesil kadın tarafından savunulur. Romanın başkarakteri kadın, sosyalist öğretiye eklemlediği doğal arzusunu (Üniversite Sosyoloji bölümünü okumak, istediği adamla sevgili olmak, istediği siyasi düşünceyi benimsemek) annesi ve yaşadığı toplumun katı kurallarını yıkarak hayata geçirir. Bu dört romanda kronolojik olarak kadının doğal arzusu, cumhuriyet kadını tipinin oluşumu, sorgulanışı, eleştirisi ve son olarak yıkılışı ekseninde analiz edilecektir.

Keywords

kadın , Arzu , Freud , Lacan , Korsan Çıkmazı , Tuhaf Bir Kadın , Ölmeye Yatmak , 47'liler

Supporting Institution

YTÜ/BAP

Project Number

SDK-2023-5873

Questioning Natural Desire in Turkish Novels by Women Writers

Abstract

This article focuses on how natural desire was questioned through the female protagonists of four female writers who published their novels between 1950 and 1980. In this article, the natural desire transformations of female characters will be examined in the context of the republican woman type by utilizing Freud’s natural desire (id) and Lacan’s symbolic (the law of father) concepts. In her novel Korsan Çıkmazı (1961), Nezihe Meriç, for the first time, begins to question the natural desire of women in the symbolic order with the female protagonists representing the republican woman, in the context of the mother-daughter conflict, to become free, to gain a place in society by becoming a professional, and to have women accepted in social life. In Leyla Erbil’s novel Tuhaf Bir Kadın (1971), the female protagonists, as a republican woman type, opposes the law of father in the symbolic order (mother, family, society, patriarchal environment) and wants to live as a free woman in line with her natural desires (studying at university, becoming a female poet). Following these two novels, the main character, a republican type woman, in Adalet Ağaoğlu’s novel Ölmeye Yatmak (1973) emphasizes the natural desire of women by revealing the fictionality of the republican woman type in the symbolic order. The female protagonist in the novel enters into the formation of a new self by criticizing and trying to destroy the fictional self of the republican type of woman and as a free woman she tries to live her natural desires outside the laws of the symbolic order (societal laws, family laws, republican laws, etc.). In Füruzan’s novel 47’liler (1974), the conflict between the mother, who represents the republican woman type, and her daughter, who opposes her values, is discussed. In this mother-daughter conflict, the natural desire of women is defended by the new generation of women. The woman who is the main character of the novel, realizes her natural desire, which she has integrated into socialist doctrine (to study Sociology at the university, to be in love with the man she wants, to adopt the political ideology she wants), by breaking the strict rules of her mother and the society she live in. In these four novels, the natural desire of women will be analyzed chronologically, in terms of the formation of the republican woman type, its questioning, criticism and finally its collapse.

Keywords

Women , Desire , Freud , Lacan , Korsan Çıkmazı , Tuhaf Bir Kadın , Ölmeye Yatmak , 47'liler

Project Number

SDK-2023-5873

References

• Ağaoğlu, A. (1973). Ölmeye Yatmak. İstanbul: Everest Yayınları. Anzieu, D. (2003). Freud’un Otoanalizi ve Psikanalizin Keşfi. Nesrin Tura (Çev.), İstanbul: Metis Yayınları.