Dijital Okuryazarlığın Çevresel Maliyetler Açısından Ekolojik Ayak İzi Farkındalığına Etkisi: Isparta İlinde Bir Araştırma

Year 2025, Volume: 16 Issue: 46, 391 - 409, 31.05.2025

Mahmut Sami Öztürk

https://doi.org/10.21076/vizyoner.1541611

Abstract

Dünya genelinde hızla artan sanayileşme, zararlı yakıtların kullanımı, atıksal problemler, küreselleşme, iklim değişikliği ve bilinçsizlik gibi çeşitli nedenlerden ötürü çevreye verilen zarar giderek yaygınlaşmaktadır. Bireylerin çevre üzerinde oluşturdukları etki genel itibariyle ekolojik ayak izi olarak adlandırılmaktadır. Dolayısıyla çevrede meydana gelen zarar neticesinde ekolojik ayak izi ve çevre maliyetleri artmaktadır. Çevre maliyetleri de çevre muhasebesinin temel ilgi alanını oluşturmaktadır. Dijitalleşmenin her alanda hızla yaygınlaşması ve fayda sağlaması nedeniyle bu çalışmanın amacı dijital okuryazarlığın ekolojik ayak izi farkındalığına etkisinin araştırılması olarak belirlenmiştir. Çalışmanın amacı doğrultusunda Isparta’da ön lisans, lisans ve lisans üstü düzeyinde eğitim gören toplam 403 üniversite öğrencisine yönelik bir anket uygulaması gerçekleştirilmiştir. Yapılan araştırmanın temel sonuçlarına göre, dijital uygulamaları kullanma becerisinin ve dijital farkındalığın çevresel bilince, enerji tasarrufuna ve temiz enerji farkındalığına etki ettiği tespit edilmiştir. Çevresel bilincin, enerji tasarrufunun ve temiz enerji farkındalığının artması sonucunda da çevresel maliyetlerin azalacağı düşünülmektedir.

Keywords

Çevresel Maliyetler , Ekolojik Ayak İzi , Dijital Okuryazarlık

Ethical Statement

Bu çalışma için Süleyman Demirel Üniversitesi Etik Kurulundan 150/28 sayılı ve 26.06.2024 tarihli etik kurul onayı alınmıştır.

The Effect of Digital Literacy on Ecological Footprint Awareness in Terms of Environmental Costs: A Research in Isparta

Abstract

Due to various reasons such as rapidly increasing industrialization, use of harmful fuels, waste problems, globalisation, climate change and unconsciousness, the damage given to the environment is becoming increasingly widespread throughout the world. The impact that individuals create on the environment is generally called the ecological footprint. Therefore, the ecological footprint and environmental costs increase because of the damage in the environment. Environmental costs are also the main area of interest of environmental accounting. Due to the rapid spread and benefit of digitalization in every field, the aim of the study is determined as the investigation of the effect of digital literacy on ecological footprint awareness. In line with the purpose of the study, a survey is conducted on a total of 403 university students studying at associate, undergraduate and postgraduate levels in the province of Isparta. According to the basic results of the research, it is determined that the ability to use digital applications and digital awareness affect environmental awareness, energy saving and clean energy awareness. It is thought that environmental costs will decrease as a result of the increase in environmental awareness, energy saving and clean energy awareness.

Keywords

Environmental Costs , Ecological Footprint , Digital Literacy

Ethical Statement

For this study the approval of ethical committee no 1150/28 dated 26.06.2024 was taken from the Ethical Committee, Süleyman Demirel University.

References

• Ahmed, Z. ve Wang, Z. (2019). Investigating the impact of human capital on the ecological footprint in India: An empirical analysis. Environmental Science and Pollution Research, (26), 26782-26796.
• Anderson, J. C. ve Gerbing, D. W. (1984). The effect of sampling error on convergence, improper solutions, and goodness-of-fit indices for maximum likelihood confirmatory factor analysis. Psychometrika, (49), 155-173.
• Anthonysamy, L., Koo, A. C. ve Hew, S. H. (2020). Self-regulated learning strategies in higher education: Fostering digital literacy for sustainable lifelong learning. Education and Information Technologies, 25(4), 2393-2414.
• Chan, G. H. (2024). Enhancing digital literacy in education: Educational directions. Education+ Training, 66(1), 127-142.
• Chen, Y., Cheng, L. ve Lee, C. C. (2022). How does the use of industrial robots affect the ecological footprint? international evidence. Ecological Economics, (198), 1-15.
• Duran, E. ve Özen, N. E. (2018). Türkçe derslerinde dijital okuryazarlık. Türkiye Eğitim Dergisi, 3(2), 31-46. Ervianti, E., Sampelolo, R. ve Pratama, M. P. (2023). The influence of digital literacy on student learning. Journal of Education, Language Teaching and Science, 5(2), 358-365.
• Espoir, D. K., Sunge, R., Nchofoung, T. ve Alola, A. A. (2024). Analysing the drivers of ecological footprint in Africa with machine learning algorithm. Environmental Impact Assessment Review, (104), 1-14.
• Gilster, P. (1997). Digital Literacy. JohnWiley.
• Gnanasekaran, V., Fridtun, H. T., Hatlen, H., Langøy, M. M., Syrstad, A., Subramanian, S. ve De Moor, K. (2021). Digital carbon footprint awareness among digital natives: an exploratory study. In Norsk IKT-konferanse for forskning og utdanning. 99-112.
• Günal, N., Işıldar, G. Y. ve Atik, A. D. (2018). Üniversite öğrencilerinin ekolojik ayak izi azaltılması konusundaki eğilimlerinin incelenmesi. Türk Bilim Araştırma Vakfı, 11(4), 34-46.
• Jie, H., Khan, I., Alharthi, M., Zafar, M.W. ve Saeed, A. (2023). Sustainable energy policy, socio-economic development and ecological footprint: the economic significance of natural resources, population growt and industrial development. Utilities Policy, (81), 1-8.
• Hamutoğlu, N. B., Güngören, C. Ö, Uyanık, G. K. ve Erdoğan, D. G. (2017). Dijital okuryazarlık Türkçeye uyarlama çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 18(1), 408-429.
• Joreskog, K. G. ve Sörbom, D. (1993). Lisrel 8: Structural equation modeling with the simplis command language. Scientific Software International Inc.
• Kaypak, Ş. (2013). Ekolojik ayak izinden çevre barışına bakmak. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 6(1), 154-159.
• Kline, R.B. (1998). Principles and practice of structural equation modeling. Guilford Press.
• Koç, K. (2016). Çevresel Vergiler ve Ekolojik Ayak İzi. Gazi Kitabevi.
• Kongbuamai, N., Bui, Q., Yousaf, H. M. A. U. ve Liu, Y. (2020). The impact of tourism and natural reseources on the ecological footprint: A case study of Asean countries. Environmental Sciencie and Pollution Research, (27), 19251-19264.
• Kozan, M. ve Özek, M. B. (2019). Böte bölümü öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri ve siber zorbalığa ilişkin duyarlılıklarının incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29(1), 107-120.
• Liu, H., Zhang, Y. ve Zhang, Y. (2024). How does digital literacy impact household carbon emissions? Evidence from household survey in China. Sustainable Futures, (7), 1-13.
• Martin, A. (2005). Digeulit-a Europen framework for digital literacy: A progress report. Journal of E-Literacy, 2(2), 130-136.
• Mayers, A. (2013). Introduction to statistics and SPSS in psychology. Pearson Education Limited.
• Mızık, E. T. ve Avdan, Z. Y. (2020). Sürdürülebilirliğin temel taşı: Ekolojik ayak izi. Artvin Çoruh Üniversitesi Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 6(2), 451-467.
• Nikou, S., Reuver, M. D. ve Kanafi, M. M. (2022). Workplace literacy skills how information and digital literacy affect adoption of digital technology. Journal of Documentation, 78(7), 371-391.
• Ng., W. (2012). Can we teach digital natives digital literacy?. Computers & education, (59), 1065-1078.
• Onursoy, S. (2018). Üniversite gençliğinin dijial okuryazarlık düzeyleri: Anadolu üniversitesi öğrencileri üzerine bir araştırma. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(2), 989-1013.
• Perdana, R., Yani, R., Jumadi, J. ve Rosana, D. (2019). Assessing students digital literacy skill in senior high school Yogyakarta. JPI (Jurnal Pendidikan Indonesia), 8(2), 169-177.
• Sagib, N., Usman, M., Ozturk, İ. ve Sharif, A. (2024). Harnessing the synergistic impact of environmental innovations, financial development, green growt and ecological footprint through the lens of SDGs policies for countries exhibiting high ecological footprints. Energy Policy, (184), 1-13.
• Sharif, A., Meo, M. S., Chowdhury, M. A. F. ve Sohag, K. (2021). Role of energy in reducing ecological footprints: An empricial analysis. Journal of Cleaner Production, (292), 1-12.
• Thora, A. J. T., Shuhidan, S. M., Bahry, F. D. ve Nordin, M. N. (2021). Exploring digital literacy strategies for students with special educational needs in the digital age. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 12(9), 3345-3358.
• Tosunoğlu, B. T. (2014). Sürdürülebilir küresel refah göstergesi olarak ekolojik ayak izi. HAK İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 3(5), 132-149.
• Üstündağ, M. T., Güneş, E. ve Bahçivan, E. (2017). Turkish adaptation of digital literacy scale and investigation pre-service science teachers digital literacy. Journal of Education and Future, (12), 19-29.