Geçiş Ekonomilerinde Ticari Açıklık, Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Analizi

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 16, 37 - 53, 22.04.2018

Dilek Şahin

Öz

Bu
çalışmanın amacı, geçiş ekonomilerinde 1995-2014 dönemleri arasında ticari
açıklık, beşeri sermaye ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi analiz etmektir.
Analiz kapsamında, paneli oluşturan değişkenler arasında ve modelde yatay kesit
bağımlılığının olup olmadığı test edilmiştir. Elde edilen sonuçlar
doğrultusunda yatay kesit bağımlılığını dikkate alan ikinci nesil CADF birim
kök testi uygulanmıştır. Değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisi
Emirmahmutoğlu ve Köse (2011) nedensellik testi kullanılarak analiz edilmiştir.
Analiz sonuçları, değişkenlerde ve modelde yatay kesit bağımlılığının olduğunu
göstermiştir. Emirmahmutoğlu ve Köse (2011) nedensellik testinde, geçiş
ekonomilerinde ticari açıklık ve ekonomik büyüme arasında çift yönlü
nedensellik ilişkisi elde edilmiştir. Benzer şekilde sağlık harcamaları ile
ekonomik büyüme arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi olduğu görülmüştür. 

Anahtar Kelimeler

Geçiş Ekonomileri, Ticari Açıklık, Ekonomik Büyüme, Panel Veri Analizi

Kaynakça

• Aditya, A., Acharyya, R. (2013). Export Diversification, Composition, and Economic Growth: Evidence from Cross-Country Analysis. The Journal of International Trade & Economic Development, 22(7), 959–992.
• Adeyemi, P., Ogunsola, A. (2016). The Impact of Human Capital Development on Economic Growth in Nigeria: ARDL Approach. Journal of Humanities and Social Science, 21(3), 1-7.
• Ardichvili, A., Zavyalova, E., Minina, V. (2012). Human Capital Development: Comparative Analysis of BRICS. European Journal of Training and Development, 36(2), 213-233.
• Altıntaş, H., Çetintaş, H. (2010). Türkiye’de Ekonomik Büyüme, Beşeri Sermaye ve İhracat Arasındaki İlişkilerin Ekonometrik Analizi: 1970-2005. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 36, 33-56.
• Bahmani-Oskooee, M., Economidou, C., Goswami, G. (2005). Export Led Growth Hypothesis Revisited: A Panel Cointegration Approach. Scientific Journal of Administrative Development, 3, 40-55.
• Barro, R., Jong-wha L. (1993). International Comparisons of Educational Attainment. Journal of Monetary Economics, 32(3), 363–94.
• Barro, R. (1991). Economic Growth in a Cross Section of Countries. Quarterly Journal of Economics, 106(2), 407–43.
• Benhabib, J., Spiegel, M. (1994). The Role of Human Capital in Economic Development: Evidence from Aggregate Cross-Country Data. Journal of Monetary Economics, 34(2), 143–73.
• Chuang, Y. (2000). Human Capital, Export, Exports and Economic Growth: A Causality Analysis for Taiwan, 1952-1995. Review of International Economics, 8(4), 712-720.
• Contractor, F., Mudambı, S. (2008). The Influence of Human Capital Investment on the Exports of Services and Goods: An Analysis of the Top 25 Services Outsourcing Countries. Management Inter National Review, 48 (4), 433-445.
• Cuaresma, J., Wörz, J. (2005). On Export Composition and Growth. Review of World Economics, 141(1), 33-49.
• Çelik, T., Çelik, B., Barak, D. (2017). Geçiş Ekonomilerinde Reel Döviz Kuru ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(3), 877-890.
• Değer, M.K., Doğanay M. (2016). Yükselen Piyasa Ekonomilerinde İhracat ve Ekonomik Büyüme İlişkileri: Panel Veri Analizleri (1996-2014). PARADOKS Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi. 12(2), 52-71.
• Demir, G., Yılmaz, A. (2016). Türkiye ve BRICS ülkelerinde Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Granger Nedensellik Analizi. Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9, 1-21.
• Dollar, D. (1992). Outward-Oriented Developing Economies Really Do Grow More Rapidly: Evidence From 95 LDCs, 1976–1985. Economic Development and Cultural Change, 40(3), 523–544.
• Emirmahmutoğlu, F., Köse, N. (2011),. Testing for Granger Causality in Heterogeneous Mixed Panels. Economic Modelling, 28, 870-876.
• Ener, M., Karanfil, M., Yıldırım, E. (2016). Ekonomik Büyüme, Beşeri Sermaye ve İhracat Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği. JED, 10(2), 71-85.
• Genç, M.C., Değer, M.K., Berber, M. (2010). Beşeri Sermaye, İhracat ve Ekonomik Büyüme: Türkiye Ekonomisi Üzerine Nedensellik Analizi. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 5(1), 29-41.
• Gymiah-Brempog, K., Paddison, O., Mitiku, W. (2006). Higher Education and Economic Growth in Africa. The Journal of Development Studies, 42(3), 509-529.
• Harrison, A. (1996). Openness and Growth: A Time-series, Cross Country Analysis for Developing Countries. Journal of Development Economics, 48(2), 419-447.
• IMF (2000). Transition Economies: An IMF Perspective on Progress and Prospects. https://www.imf.org/external/np/exr/ib/2000/110300.htm. Erişim Tarihi: (10.11.2017).
• Iqbar, A., Hameed, I., Devi K. (2012). Relationship Between Exports and Economic Growth of Pakistan. European Journal of Social Sciences, 32(3), 453-460.
• Kurt, B., Zengin, H. (2016). İthalatın Ekonomik Büyüme Üzerindeki Doğrudan ve Dolaylı Etkileri: Feder-Ram Modeli. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2(4), 67-86.
• Narayan, P., Smyth R. (2004). Temporal Causality and the Dynamics of Exports, Human Capital and Real Income in China. International Journal of Applied Economics, 1(1), 24-45.
• Narayan, S., Narayan, P., Mishra, S. (2010). Investigating the Relationship Between Health and Economic Growth: Emprical Evidence from a Panel of 5 Asian Countries. Journal of Asian Economics, 21(4), 404-411.
• Özcan, B., Özçelebi, O. (2013). İhracata Dayalı Büyüme Hipotezi Türkiye İçin Geçerli mi? Yönetim ve Ekonomi, 20(1), 1-14.
• Pesaran, M. H. (2007). A Simple Panel Unit Root Test in the Presence of Cross- Section Dependence. Journal of Applied Econometrics, 22, 365-312.
• Pesaran, M.H., Yamagata, T. (2008). Testing Slope Homogeneity in Large Panels. Journal of Econometrics, 142, 50-93.
• Pesaran, M.H., Ullah, A., Yamagata, T. (2008). A Bias-adjusted LM Test of Error Cross-Section Independence. Econometrics Journal, 11, 105-127.
• Safdari, M., Mahmoodi, M., Mahmoodi, E. (2011), The Causality Relationship between Export and Economic Growth in Asian Developing Countries. American Journal of Scientific Research, (25), 40-45.
• Schultz, T. (1961). Investment in Human Capital. The American Economic Review, 51(1), 1-17.
• Shihab, R., Soufan, T., Abdul-Khaliq, S. (2014). The Causal Relationship Between Exports and Economic Growth in Jordan. International Journal of Business and Social Science, 5(3), 302-308.
• Şimşek, M., Kadılar, C. (2010). Türkiye’de Beşeri Sermaye, İhracat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Nedensellik Analizi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 115-140.
• Tsen, W.H. (2006). Granger Causality Tests Among Openness to International Trade, Human Capital Accumulation and Economic Growth in China: 1952-1999. International Economic Journal, 20 (3), 285-302.
• Yardımcıoğlu, F., Gülmez, A. (2013). Türk Cumhuriyetlerinde İhracat ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Eşbütünleşme ve Panel Nedensellik Analizi. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 8(1), 145-161.