AURA’NIN YİTİMİNDEN SONRA SANAT ESERİ

Yıl 2015, Cilt: 2 Sayı: 2, 67 - 78, 20.11.2015

Nur Gürdal

Öz

              Walter Benjamin’ in, “Fotoğrafın Kısa Tarihçesi” (1931) ve “Tekniğin Olanaklarıyla Yeniden Üretilebildiği Çağda Sanat Yapıtı” (1936) başlıklı yazılarının temelinde “aura” kavramı yer almaktadır. Yeniden –üretim tekniklerinin sanat alanına girişi, Benjamin için, aura (hale) kavramını oluşturan biriciklik, şimdi –burada olma ve kült değeri sarsıntıya uğratmıştır.

              Sanat eseri teknik yolla yeniden –üretilebilir olmadan önce izleyicisini kendi alanına çağırmakta iken, yeniden –üretim ile izleyicisinin ayağına gitmeye başlamış bunu da bir kopyasıyla gerçekleştirir duruma gelmiştir. Bu durumu Benjamin bir “demokratikleşme” olarak değerlendirirken, Adorno “Kitleselleşme” hareketi olarak görmektedir. Herkese ulaşabilir olmasını demokratikleşme olarak değerlendirmek mümkündür. Diğer yandan ise “kültür endüstrisi” içerisinde ve izleyici üzerindeki büyük etkisiyle hızlı tüketilir bir meta halini almaktadır.

              Mekanik röprodüksiyonların sergilendiği galeriler, sanat eserinin bir ürün gibi alınıp satılabilir duruma gelmesi sürecin kaçınılmaz getirisidir. Sonrasında Duchamp ile hazır –nesne’ nin sanat alanına girişi ve farklı sergileme teknikleri, Andy Warhol’ un var olan ürünlerin, ünlü isimlerin fotoğraflarının baskılarını yapması hem büyük tepki çekmiş hem de ilgiyle izlenmiştir. Sanat artık alışılmış kalıplarının dışında bir seyir izlemekte ve çoğu zaman eser –yapıt –iş nasıl değerlendirirsek değerlendirelim, neyin sanat olup olmadığının tartışıldığı bir alan haline dönüşmektedir.  

              Bu çalışmada, Walter Benjamin’ in “aura” kavramından yola çıkılarak, sanat eserinin teknik yolla yeniden –üretim ile kült ortamından çıkarılması ve şimdi –burada, biriciklik kavramlarından uzaklaşmasıyla başlayan süreç ve zaman içerisindeki değişim ele alınmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

aura, yeniden –üretim, kültür endüstrisi, hazır –nesne

Kaynakça

• Kitap
• BENJAMİN, W., (2012). Fotoğrafın Kısa Tarihi. (Çev. Osman Akınhay). İstanbul: Agora Kitaplığı
• BENJAMİN, W., (2012). Pasajlar. (Çev. Ahmet Cemal). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• DELLALOĞLU, B.F.,(2007). Frankfurt Okulunda Sanat ve Toplum. İstanbul: Say Yayınları.
• KUSPİT, D., (2010). Sanatın Sonu. (Çev. Yasemin Tezgiden). İstanbul: Metis Yayınları.
• PERNİOLA, M., (2015). Sanat ve Gölgesi –Sanattan Geriye Ne Kaldı?. (Çev. Kemal Atakay). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Makale
• ADORNO, T., (2003). Kültür Endüstrisini Yeniden Düşünürken. (Çev. Bülent O. Doğan). Cogito, sayı 36, sayfa 76 -83, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• ARTAN, Ç., (2007). Fotoğrafın Sanatsal Değerinin Ötesinde Kullanım Alanları Üzerine Bir Tartışma: Bilgi mi, Propaganda mı?.Cogito, sayı 52, sayfa 88 -100. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• ARTUN, A., (2015). Sanat Piyasası ve Galerilerin Örgütlenmesi. Skop Dergi, sayı 8, http://www.e-skop.com/skopdergi/sanat-piyasasi-ve-galerilerin-orgutlenmesi/2602
• ARTUN, A., (2014). Sanatın Özerkliği Üzerine. Skop Bülten. http://www.e-skop.com/skopbulten/sanatin-ozerkligi-uzerine/1749