SERGİLEME TASARIMININ GELİŞİMİ VE MÜZE İLE SANAT GALERİLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2016, Cilt: 3 Sayı: 1, 26 - 42, 03.06.2016

Ceren Çalışkan

Öz

Sergileme, başlangıcından bu yana nesneleri sunma amaçlı kullanılmıştır. Sergileme tasarımı ise günümüzde sunma eyleminin görsel iletişim tasarımıyla birleştirilmiş halidir. Sergileme kavramının gelişmesiyle birlikte disiplinlerarası birliktelik artmış ve çok katmanlı iletişim kurmak amacıyla mekânın kendisi tasarıma dahil edilmiştir. Artık salt nesneler sergilenmemektedir, serginin kendisi de bir sanat işi haline dönüşmüştür. Bu dönüşüm neyin sanat neyin tasarım olduğunu sorgulatabilir. Özellikle yakın dönem çalışmalarında sergileme tasarımları bilinçli olarak kurgulanmaktadır. Bu nedenle de günümüzde sergileme tasarımları grafik tasarımın başlı başına bir dalı haline gelmiştir. 1970’li yıllarda Çevresel Grafik Tasarım Birliği’nin (SEGD - Society for Environmental Graphic Design) kurulmasıyla birlikte kendine yer edinen sergileme tasarımı, mekana ve içeriğe göre farklı biçimlerde karşımıza çıkabilmektedir. Sanat galerilerindeki rolü farklı bir yere sahipken, müzelerdeki ise tamamen farklı olabilir. Sergileme tasarımları bir çok alanda faaliyet gösterebilir. Kalıcı ve geçici olarak sınıflandırılabileceği gibi; ticari, sosyal, kültürel, fuar ve eğitim amaçlı gibi işlev ve içeriklerine göre de sınıflandırılabilir. Sergileme mekânları tasarlanırken uygulanacak tasarımların yapının içeriğine göre kurgulanılması önemlidir. Tasarım tek başına düşünülmemeli mekan ile birlikte planlanarak hazrılanmalıdır. Bu bağlamda sergileme tasarımcısı bir mimarla çalışması önem teşkil etmektedir. Sergileme Tasarımının Gelişimi ve Müze ile Sanat Galerinin Karşılaştırılması adlı makale sergileme tasarımında sürekliliği ve değişkenliği müze ve sanat galerileri bağlamında ele alarak incelemektedir. Makalede sergileme tasarımı kavramına ve tarihçesine kronolojik bir sırayla değinilmektedir. Gelişimine ışık tutan Merak Odaları, Salon Sergileri,  Dünya Fuarlarından seçilmiş örnekler yer almaktadır. Ardından sırasıyla çağdaş dönem müze ve sanat galerilerinde uygulanmış olan seçilmiş tasarımcıların çalışmaları incelenmektedir. Sonuç bölümünde ise bu iki mekândaki tasarımların ortak ve farklı yönleri saptanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sergileme Tasarımı, Çevresel Grafik Tasarım, Grafik Tasarım, Müze, Galeri

Kaynakça

• Kitap
• AHMAD S., ABBAS M.Y., TAIB M.Z. ve MASRI M. (2014). Museum Exhibition Design: Communication of Meaning and the Shaping of Knowledge, Malaysia.
• ATAGÖK T. (2002). Müzelerin Anlaşılır Kılınması, İç Mekan ve Sergi Tasarımları, Mimar-ist, Sayı:4, İstanbul.
• BENNETT T. (2006) The Birth o f the Museum: History, Theory, Politics. London: Routledge.
• ELDEM, N. (2001) Mekânsal Kurgu ve Müzenin Mesajı, Kent, Toplum, Müze, Deneyimler-Katkılar, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul.
• ERKMEN, B. (2004) Son İşler, İstanbul.
• LORENC J., SKOLNICK L. and BERGER C. (2010) What is Exhibition Design? RotoVision, Switzerland.
• PITTMAN B. (1999) Muses Mueums and Memories, The MIT Press.
• Tez
• ÇETİN, İ. (2015) Ankara' da Seçilmiş Sanat Galerilerinin Sergileme Olanaklarının İncelenmesi ve Bir Uygulama Çalışması, Yüksek Lisans Tezi, Bileşik Sanatlar Anasanat Dalı, Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara.
• DEMİR Ç. (2009). Günümüz Sergileme Tasarımı Türleri ve Londra'dan Sergileme Tasarımı Örnekleri, Gazi Üniversitesi Sanat ve Tasarım Yaynları, Ankara.
• GÜLER T. (2008). Grafik Tasarımda Yeni Bir Alan: Bilgilendirme Tasarımı ve bir Uygulama, Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Ensitüsü, Grafik Anasanat Dalı Sanatta Yeterlilik Tezi, İzmir.
• ÖZKELLE D. (2006). Expoların Gelişim Süreci ve Kentle Etkileşimleri: İzmir Expo 2015 Örneğinde bir İnceleme, Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• İnternet
• http://www.brucemaudesign.com/work?project_id=24, Erişim tarihi: Aralık 2015.