THE TRADITION OF RECIPROCAL TAKSIM IN TURKISH MUSIC: THE EXAMPLE OF EROL DERAN AND AKA GÜNDÜZ KUTBAY’S SEGAH TAKSIM

Year 2024, , 265 - 282, 23.09.2024

Ömer Faruk Bayrakçı

https://doi.org/10.51576/ymd.1539806

Abstract

ABSTRACT
In this study, it is aimed to give information about the reciprocal taksim, which is a type of the taksim form, which has an important place in both religious and non-religious music forms, and to examine the reciprocal taksims of Kanuni Erol Deran and Neyzen Aka Gündüz Kutbay, whose performances in the taksim form are examples for many musicians, in the makam Segâh. For the study, which also includes different examples of the reciprocal taksim form, the segâh reciprocal taksim of Erol Deran and Aka Gündüz Kutbay was notated and analysed. By analysing the form and maqam understanding in the taksim, it was aimed to obtain a general idea about the performance of the reciprocal taksim.
In the study, which is a qualitative research in which data collection methods such as observation and document analysis were used, the general survey model was used. After giving information about the place and types of taksim in Turkish music forms, the subject of reciprocal taksim was elaborated and some sample performances of this type of taksim were shared. A short biography about Erol Deran and Aka Gündüz Kutbay is given and a link to the performance recording of the segâh reciprocal taksim is given. This performance was notated and evaluations were made on issues such as form, maqam and duration usage in melodic sentences. When the related literature was examined, it was seen that studies such as taksim or work analyses were conducted, but no study was conducted specifically on the reciprocal taksim. In this respect, it is thought that the study will shed light on future studies and make an important contribution to the literature.

Keywords

Turkish music, taksim, reciprocal taksim, Erol Deran, Aka Gündüz Kutbay.

TÜRK MÛSİKÎSİNDE MÜŞTEREK TAKSİM GELENEĞİ: EROL DERAN VE AKA GÜNDÜZ KUTBAY’IN SEGÂH TAKSİM ÖRNEĞİ

Abstract

ÖZ

Bu çalışmada, gerek dini gerekse dindışı mûsikî formlarının içerisinde önemli bir yere sahip olan taksim formunun bir türü olan müşterek taksim hakkında bilgi vermek ve taksim formundaki icraları pek çok müzisyen için örnek olan Kanuni Erol Deran ve Neyzen Aka Gündüz Kutbay’ın Segâh makamındaki müşterek taksimlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Müşterek taksim formunun farklı örneklerine de yer verilen çalışma için Erol Deran ve Aka Gündüz Kutbay’ın segâh müşterek taksimi notaya alınarak incelenmiştir. Taksimdeki form ve makam anlayışı üzerine yapılan analizlerle müşterek taksimin icrası hakkında genel bir fikir elde edilmesi amaçlanmıştır.
Gözlem, doküman analizi gibi veri toplama yöntemlerinin kullanıldığı nitel bir araştırma olan çalışmada genel tarama modeli kullanılmıştır. Türk mûsikîsi formları içerisinde taksimin yeri ve türleri hakkında bilgi verildikten sonra müşterek taksim konusu detaylandırılmış ve bu taksim türüne ait bazı örnek icralar paylaşılmıştır. Erol Deran ve Aka Gündüz Kutbay hakkında kısa bir biyografi verilmiş ve segâh müşterek taksimin icra kaydına ait link verilmiştir. Bu icra notaya alınmış ve melodik cümleler halinde form, makam, süre kullanımı gibi konular üzerinden değerlendirmeler yapılmıştır. İlgili literatür incelendiğinde taksim ya da eser analizi gibi çalışmaların yapıldığı ancak müşterek taksim özelinde bir çalışma yapılmadığı görülmüştür. Bu yönüyle çalışmanın bundan sonraki çalışmalara ışık tutacağı ve literatüre önemli bir katkı sunacağı düşünülmektedir.

Keywords

Türk mûsikîsi, taksim, müşterek taksim, Erol Deran, Aka Gündüz Kutbay.

References

• Ak, A. Ş. (2002). Türk Musikîsi Tarihi. Akçağ Yayınları, Ankara.
• Behar, C. (2019). Aşk Olmayınca Meşk Olmaz, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Düzbaş, M. (2023). Türk Din Mûsikîsinde Kıyâmî Âyin Türlerinin Değerlendirilmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 10(1), 11-35.
• Erguner, S. (1986). Ney-“Metod”, İstanbul Yaşar Matbaası, İstanbul.
• Gürbüz, K., Bol, Y. (2023). İstemihan Taviloğlu Klarnet Konçertosu’nun “Taksim” Kısmı Üzerine Bir Analiz. International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 9 (68), 2843-2848.
• Göçen, F. (2019). Aka Gündüz Kutbay’ın Ney Taksimlerinin Çözümlenmesi (Makam, Form ve Seyir Özellikleri),(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erciyes Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Kayseri.
• Halili, S. M. (2013). Erol Deran’ın Kanun ile Eser İcrasının Özellikleri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özalp, M. N. (1986). Türk Musikisi Tarihi, TRT Yayınları, Ankara.
• Özalp, M. N. (1992). Türk Mûsikîsi Beste Formları, TRT Yayınları, Ankara.
• Özkan, İ.H. (2006). Türk Mûsikîsi Nazariyatı ve Usulleri, Ötüken Yayınları, İstanbul.
• Torun, C. (2023). Erol Deran’ın Kanun Soloları Albümündeki Kanun Taksimlerinin Makamsal ve İcrasal Analizi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar. Yavaşca, A. (2002). Türk Mûsikîsi’nde Kompozisyon ve Beste Biçimleri, Türk Kültürüne Hizmet Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Yıldırım A. ve Şimşek H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri,: Seçkin Yayıncılık, Ankara.