Türkiye Üniversitelerinde Yüksek Lisans ve Doktora Çalışmalarının Nitelik Eleştirisi ve İyileştirme Önerileri

Yıl 2013, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 8, 01.04.2013

Zekâi Şen

Öz

Üniversitelerimizde donanım, tören, kutlamalar, mezuniyet törenleri, rektör seçim ve atamaları gibi benzeri, daha ziyade politik ve şekil yönü ağır basan etkinliklere ağırlık verilirken, yazılım diye nitelendirebileceğimiz toptan bilim kalitesine, bilim niteliklerine sahip yüksek lisans ve doktora kalitelerine ancak uygulaması pek olmayan sözel ifadelerde yer verilmektedir. Bunun doğal sonucu olarak sadece akademik unvanlar kazandıran çalışmalar yapılmakta ancak özde, sözde, içerikte, bilimsellikte ve etikte pek de istenilen seviyeye ulaşılamamaktadır. Bu gibi nedenlerle yüksek lisans ve doktora çalışmaları çoğunlukla kalitesiz olmakta ve bu duruma Yükseköğretim Kurulu (YÖK) karışarak kaliteyi artırmaya çalışmaktadır. Bu, bir kurum veya otoritenin yukarıdan vereceği yönergeler ile başarılabilecek bir durum değildir. Bunun için öz eleştiri babında öğretici, öğretim üyeleri, YÖK üyeleri, bilim-politika ilişkileri, bunların etik kurallarına ne kadar uydukları ve kendi kaliteleri gibi durumların gözden geçirilmesi gereklidir. Bu yazıda geniş kapsamlı olarak eğitim sistemi, öğrenci, öğretim üyesi, bunların kendi aralarındaki ilişkiler ve etik davranışları yazarın görüşleri doğrultusunda adım adım açıklanmıştır. Kalitenin artması için gerekli olan düşünce sistemindeki önemli öğelerin neler olduğu da açıklanmıştır. Makaledeki görüşler yazarın yıllar boyu ülkesinde edindiği kişisel tecrübe ve görüşlere dayandığından başkaları tarafından eleştirilebilir. Ümit edilir ki, bu ve benzeri eleştiri ve iyileştirme görüşleri bütünleşerek, ülkemiz biliminin uluslararası düzeye çıkmasına faydalı olur.

Anahtar Kelimeler

Bilim, etik, doktora, kalite, üniversiteler, YÖK, yüksek lisans.

Quality criticism and improvement recommendations of post graduate and doctorate studies in Turkish universities

Öz

In our universities, the weights are given more towards hardware, ceremonies, celebrations, graduation days, university president elections and appointments, which are more political and show off contents but core activities cannot reach to desired levels among which are software, total quality control in science, post graduate studies as MSc degrees and PhD studies; these are mentioned only linguistically from time to time. As a result, most often the scientific works appear for providing academic titles only; but effective, efficient, scientifically involved, ethical purposes cannot be reached. Therefore, MSc and PhD studies remain unqualified and Turkish Council of Higher Education (Yükseköğretim Kurulu, YÖK) seeks quality improvement on these matters, but the success is not possible by giving orders from higher authorities. In order to reach the real success, it is necessary to make self-criticisms by staff members, YÖK members, science-politics relations and their assessment under the ethical rules as to what extent they accord with. In this manuscript, in a wider content education system, student, staff member, relationships among them and ethical behaviors are explained according to the assessment of the author. On the other hand, the significant elements required for quality improvement and their types are explained. All explanations in this manuscript are based on the personal experience and views of the author, and hence, they are subject to open discussion, comment and criticism. It is hoped that such comments, debates and improvement views can be integrated in such a manner that they move the science of the country towards international level.

Anahtar Kelimeler

Ethics, doctorate, master degree, quality, science, Turkish Council of Higher Education (YÖK), universities.

Kaynakça

• Demir, R. (1995). Üniversitenin bugünü ve yarını. Antalya: Akdeniz Üniver- sitesi Basımevi.
• İhsanoğlu, D. E. (1992). Tanzimat öncesi ve Tanzimat dönemi Osmanlı bilim ve eğitim anlayışı. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basım Evi (s. 335-395).
• Karaağaçlı, M. (2010). Yüksek öğretimin bilimsel düşünce kazandırma
• niteliğinin değerlendirilmesi. Bilimde Modern Yöntemler Sempozyumu-BMYS 2010, Diyarbakır, s. 105-121.
• Karasar, N. (1991). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd. Şti.
• Milli Eğitim Bakanlığı (1983). Cumhuriyet döneminde eğitim. MEB Bilim ve Kültür Eserleri Dizisi. İstanbul: Devlet Kitapları.
• Şen, Z. (2011a). Mühendislikte felsefe, mantık, bilim ve etik. Bilim ve Felsefe Serisi - 1. İstanbul: Su Vakfı Yayınları.
• Şen, Z. (2011b). Bilim ve bilimsel araştırma ilkeleri. Bilim ve Felsefe Serisi - 2. İstanbul: Su Vakfı Yayınları.
• Şen, Z. (2011c). Bilimsel araştırma yaptırma ilkeleri. Bilim ve Felsefe Serisi - 3. İstanbul: Su Vakfı Yayınları.
• Şen, Z. (2011d). Bilim ve Türkiye. Bilim ve Felsefe Serisi - 4. İstanbul: Su Vakfı Yayınları.
• TÜSİAD, (1994). Türkiye’de ve dünyada yükseköğretim, bilim ve teknoloji. İstanbul: Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği.
• Veziroğlu, N., (1990). Atatürk’ün öngördüğü çağdaş uygarlık düzenine na- sıl ulaşılabilir? 2000’li Yıllarda Türkiye - Bilim ve Teknoloji Sempozyumu, 54-67.