Opinions of Administrative Staff on the Culture of Fear in State Universities

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 3, 491 - 502, 15.01.2024

Merve Duman , Ahmet Şahin

https://doi.org/10.53478/yuksekogretim.1159129

Öz

The study aims to determine the culture of fear in higher education institutions according to the opinions of administrative staff working in state universities. The population of this research, in which the descriptive survey model was used, consists of 169.322 administrative staff in state universities in Türkiye in the 2020-2021 academic year. The sample study consisted of 928 administrative staff. Data were collected using the Culture of Fear Scale and analyzed using descriptive tests, independent samples t-test and one-way ANOVA. It was found that administrative staff working in state universities sometimes felt fear of managers and rarely felt fear of colleagues and legal processes. Significant differences were found in the fear of colleagues according to gender, title, seniority, and geographical regions of the universities where they work. There were also significant differences in fear of legal process by seniority and fear of managers by title. However, no significant differences were found in any type of culture of fear according to employees’ marital status and level of education.

Anahtar Kelimeler

Administrative Staff, Fear, Culture, Culture of Fear, Higher Education, University.

İdari Personelin Devlet Üniversitelerinde Korku Kültürüne İlişkin Görüşleri

Öz

Çalışmanın amacı, devlet üniversitelerinde çalışan idari personelin görüşlerine göre yükseköğretim kurumlarının örgütsel korku kültürü düzeyini belirlemektir. Betimsel tarama modelinin kullanıldığı bu çalışmanın evreni 2020-2021 öğretim yılında Türkiye’deki devlet üniversitelerinde idari personel olarak çalışan 169.322 kişiden oluşmaktadır. Çalışmanın örneklem grubunda 928 idari personel yer almaktadır. Veriler Korku Kültürü Ölçeği ile toplanmış, betimsel testler ile bağımsız örneklemler için t-testi ve tek yönlü varyans analizi kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda devlet üniversitelerinde çalışan idari personelin yönetici korkusunu bazen, meslektaş ve yasal süreç korkusunu ise nadiren hissettikleri tespit edilmiştir. Ayrıca meslektaş korkusunda idari personelin cinsiyetine, unvanına, mesleki kıdemine ve çalıştıkları üniversitelerin bulunduğu coğrafi bölgelere göre anlamlı farklılıklar belirlenmiştir. Yasal süreç korkusunda mesleki kıdeme; yönetici korkusunda ise unvana göre anlamlı farklılıklar ortaya çıkmıştır. Ancak, hiçbir korku kültürü türünde çalışanların medeni durumuna ve öğrenim durumuna göre anlamlı farklılığa rastlanılmamıştır.

Anahtar Kelimeler

İdari Personel, Korku, Kültür, Korku Kültürü, Üniversite, Yükseköğretim.

Kaynakça

• Abdurrezzak, A. O. (2018). Korkunun temelleri ve Türk halk kültüründe korku miti: Kara iye. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(60), 5-14. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2018.2756
• Agalday, B., & Yigit, M. (2022). Why do teachers fear? Investigating teachers’ perceptions of the culture of fear through mixed methods research. International Journal of Contemporary Educational Research, 9(1), 204-218. https://doi.org/10.33200/ ijcer.1025710
• Akan, B. B., & Oran, F. Ç. (2017). Örgütlerde korku kültürüne ilişkin bir model önerisi. In D. K. Dimitrov, D. Nikoloski & R. Yılmaz (Eds.), Proceedings of International Balkan and Near Eastern Social Sciences Congress Series (s.619-631). V. IBANESS Congress Series. Åkerlind, G. S. (2005). Academic growth and development-how do university academics experience it? Higher Education, 50, 1-32. https://doi.org/10.1007/s10734-004-6345-1
• Akgül, A., & Çevik, O. (2003). İstatistiksel analiz teknikleri: SPSS’te işletme uygulamaları. Emek Ofset.
• Altıntaş, F. Ç. (2006). Bireysel değerlerin örgütsel adalet ve sonuçları ilişkisinde yönlendirici etkisi: Akademik personel üzerinde bir analiz. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 7(2), 19-40.
• Ashkanasy, N. M., & Nicholson, G. J. (2003) Climate of fear in organisational settings: Construct definition, measurement and a test of theory. Australian Journal of Psychology, 55(1), 24-29. https://doi.org/10.1080/00049530412331312834
• Balay, R., Kaya, A., & Cülha, A. (2013). Örgüt kültürü ve örgütsel sinizm ilişkisi. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(2), 123-144.
• Baştürk, S., & Taştepe, M. (2013). Evren ve örneklem. S. Baştürk (Ed.), Bilimsel Araştırma Yöntemleri (s. 129-159). Vize Yayıncılık.
• Beytekin, O. F., Yalçınkaya, M., Doğan, M., & Karakoç, N. (2010). The organizational culture at the university. International Journal of Educational Researchers, 1(2), 1-13.
• Budak, G., & Sürgevil, O. (2005). Tükenmişlik ve tükenmişliği etkileyen örgütsel faktörlerin analizine ilişkin akademik personel üzerinde bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 95-108.
• Büyüköztürk, Ş. (2003). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. Pegem Yayıncılık. Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Büyükyılmaz, O., & Tunçbiz, B. (2016). Örgütsel adaletin örgütsel bağlılığa etkisi: Akademik personel üzerinde bir araştırma. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(14), 89- 114.
• Ceylan, M. (1998). Yeni kurulan yükseköğretim kurumlarında kurum kültürü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 13(13), 49-54.
• Coşkun, Y. D., & Demirel, M. (2012). Üniversite öğrencilerinin yaşam boyu öğrenme eğilimleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42(42), 108-120.
• Çapak, G. (2020). Medyanın korku kültürü yaratımındaki rolü: dijital gazete haberleri üzerine bir inceleme [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ege Üniversitesi.
• Çelik, K., & Kahraman, Ü. (2019). Okullarda korku kültürü ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 319-333. https://doi.org/10.17679/inuefd.537884
• Çelik, K., & Erdem, A. R. (2012). Üniversitede çalışan idari personele göre “kayırmacılık”. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11, 23- 30.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve Lisrel uygulamaları. Pegem Akademi.
• Çomak, E. (2011). İlköğretim öğretmenlerinin ilköğretim okullarında yaşadıkları yıldırma durumları [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Mersin Üniversitesi.
• Çoruk, A. (2014). Yükseköğretim kurumlarında görev yapan idari personelin duygusal emek davranışları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 79-93.
• Dalgıç, A. (2019, Eylül 26-28). Korku ikliminin otel çalışanlarının pozitifliğine, yaratıcılığına ve işbirliğine etkisi. [Conference Proceeding]. The Third International Congress on Future of Tourism: Innovation, Entrepreneurship and Sustainability. Mersin, Turkiye.
• Demir, M., & Demir, Ş. Ş. (2012). Yükseköğretim kurumlarında örgütsel sessizlik: Turizm lisans eğitimi kurumları örneği. Milli Eğitim, 193, 184-199.
• Ekinci, Ö. (2012). Ortaöğretim okulu öğretmenlerinin yıldırma davranışları ile örgütsel adanmışlıkları arasındaki ilişki [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Erdem, R. (2007). Korku kültürü-değerler kültürü kültürel çalışmalarda yeni bir boyut olabilir mi? 15. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi (s. 245-250). Sakarya Üniversitesi, Türkiye.
• Erdem, R., Adıgüzel, O., & Kaya, A. (2010). Akademik personelin kurumlarına ilişkin algıladıkları ve tercih ettikleri örgüt kültürü tipleri. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 36, 73- 88.
• Gizir, S. (2007). Üniversitelerde örgüt kültürü ve örgüt-içi iletişim üzerine bir derleme çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 50, 247-268.
• Günay, D., & Günay, A. (2016). Dünyada ve Türkiye’de Yükseköğretim okullaşma oranları ve gelişmeler. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1, 13-30. https://doi.org/10.5961/jhes.2016.139
• Gürbüz, H. (2020). İş stresi ve Eskişehir Osmangazi Üniversitesi idari personel üzerine bir araştırma. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(3), 1716-1730. https://doi.org/10.33206/mjss.581762
• Hair, J., R.E. Anderson, R. Tatham, & Black, W. (1998). Multivariate data analysis. Pearson Education.
• Hennenhofer, G., & Heil, K. D. (2004). Korkuyu yenmek. (L. Yarbaş, Çev.) İlya İzmir Yayınevi.
• Höbel, Z. (2010). Üniversitelerde çalışan idari personelin meslek sorunları: Pamukkale üniversitesi örneği [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Höbel, Z., & Karkın, N. (2010). Üniversite idari personelinin yönetsel ve örgütsel sorunları: Pamukkale Üniversitesi (PAÜ) Örneği. Çalışma İlişkileri Dergisi, 4(1), 135-159.
• Islam, N., Beer, M., & Slack, F. (2015). E-learning challenges faced by academics in higher education. Journal of Education and Training Studies, 3(5), 102-112. http://dx.doi.org/10.11114/jets.v3i5.947
• İplikçi, F. N., & Topsakal, Y. (2014). Üniversitelerde örgüt kültürünü belirleyen ve etkileyen boyutlar: Ampirik bir çalışma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(2), 47-60.
• Kahraman, Ü. (2019). Okul yöneticilerinin yönetim tarzı, örgüt dna’sı ve örgütsel değişimin okullardaki korku kültürüne etkisi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Karcıoğlu, M. S. (2013). Örgütsel ortamda algılanan güven düzeyinin sinizm üzerindeki rolü: Atatürk üniversitesi idari personeli üzerinde bir araştırma [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Karakoç, B. (2016). Öğretmenlerin okulda karşılaştıkları yıldırma davranışları ile örgütsel bağlılıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Cumhuriyet Üniversitesi.
• Karcıoğlu, M.S., & Naktiyok, A. (2015). Örgütsel ortamda algılanan güven düzeyinin sinizm üzerindeki rolü: Atatürk üniversitesi idari personeli üzerinde bir araştırma. AKÜ İİBF Dergisi, 17(1), 19-34. https://doi.org/10.5578/jeas.9058
• Kaşmer, T. (2009). Korku kültürünün yönetim, çalışanlar ve işletme üzerindeki etkilerinin analizi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Muğla Üniversitesi.
• Kavak, H. (2015). İşletmelerde korku kültürü ve yönetimi: Adıyaman ili örneği [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Türk Hava Kurumu Üniversitesi.
• Kavak, H., & Çelik, M. (2020). İşletmelerde korku kültürü ve yönetimi. Mecmua Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 5(9), 174-198. https:// doi.org/10.32579/mecmua.664215
• Kılıç, S. (2013). Örnekleme yöntemleri. Journal of Mood Disorders, 3(1), 44-46. https://doi.org/10.5455/jmood.20130325011730
• Kinman, G. (2014). Doing more with less? Work and wellbeing in academics. Somatechnics, 4(2), 219-235. https://doi.org/10.3366/ soma.2014.0129
• Koşar, S., & Çalık, T. (2011). Okul yöneticilerinin yönetimde gücü kullanma stilleri ile örgüt kültürü arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(4), 581-603.
• Lacatus, M. L. (2013). Organizational culture in contemporary university. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 76, 421-425. https://doi. org/10.1016/j.sbspro.2013.04.139
• Liu, Q., Geertshuis, S., & Grainger, R. (2020). Understanding academics’ adoption of learning technologies: A systematic review. Computers & Education, 151, 103857. https://doi.org/10.1016/j. compedu.2020.103857
• Mert, N. (2012). Fear culture II. International Journal of Learning & Development, 2(2), 31-44. https://doi.org/10.5296/ijld.v2i2.1547
• Milosevic, I., & Mccabe, R. E. (2015). Phobias the psychology of irrational fear. Greenwood.
• Naktiyok, A., & Kaygın, E. (2012). Tükenmişlik ve iş tatmini düzeylerini belirlemeye yönelik akademik personel üzerinde bir uygulama. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4(1), 23-32.
• Nanto, Z. (2015). Öğretmenlerin yaşadıkları yıldırma durumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Fırat Üniversitesi.
• Orhun, B. N., & Meriç, S. (2019). Turizm işletmelerinde korku kültürü ve yönetimi. F. Alaeddinoğlu, S. Özer, S. Şahin, & H. A. Kalay (Ed.), Turizm Araştırmaları (s. 45-70). Paradigma Akademi.
• Özdevecioğlu, M., & Çelik, C. (2009). Örgüt kültürü tipleri itibariyle bireylerin algıladıkları mağduriyet farkındalıklarını belirlemeye yönelik bir araştırma. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(1), 95-111.
• Özkan, S., & Yılmaz, E. (2010). Üniversite öğrencilerinin üniversite yaşamına uyum durumları (Bandırma örneği). Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 5(13), 153-171.
• Özpolat, A., & Sevim, Y. (2017). Örgütsel korkunun sosyal sermaye üzerındekı etkisi (Fırat Üniversitesi örneği). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(54), 603-616.
• Öztürk, E., & Demir, Y. (2015). Finansal okuryazarlık ve para yönetimi: Süleyman Demirel üniversitesi akademik personel üzerine bir uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 68, 113-134. https://doi. org/10.25095/mufad.396629
• Öztürk, M., Kocacık, F., & Gönültaş, M. B. (2016). Suç korkusu ve risk algısının toplumsal cinsiyet açısından incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 13(1), 1488-1502.
• Öztürk, N. (2015). Eğitim örgütlerinde örgüt kültürü ve öğretmen liderliği: Lider-üye etkileşiminin aracılık rolü [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
• Samuelowicz, K., & Bain, J. D. (2001). Revisiting Academics’ beliefs about teaching and learning. Higher Education, 41, 299-325. https://doi. org/10.1023/A:1004130031247
• Schoen, L. G., & Winocur, S. (1988). An investigation of the self-efficacy of male and female academics. Journal of Vocational Behavior, 32(3), 307-320.
• Seçer, İ. (2015). SPSS ve LİSREL ile pratik veri analizi. Anı Yayıncılık. Seki, Ö. (2017). İkna edici iletişim açısından korku çekiciliği kullanımı: Sağlık bakanlığı tarafından yayınlanan kamu spotları örneği [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Serin, S. (2018). İlkokul öğretmenlerinin yıldırma (mobbing) davranışlarına maruz kalma düzeyleri [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi.
• Sincer, S. (2016). Öğretim elemanlarının algılarına göre korku kültürü ile tükenmişlik arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Sincer, S., & Baskan, G., (2017). Analyzing the relationship between culture of fear and burnout according to the perceptions of academics. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 7(3), 462-472.
• Ssesanga, K., & Garrett, R. M. (2005). Job satisfaction of university academics: Perspectives from Uganda. Higher Education, 50, 33- 56. https://doi.org/10.1007/s10734-004-6346-0
• Suhr, D. D. (2006). Exploratory or confirmatory factor analysis? Proceedings of the 31st Annual SAS? Users Group International Conference (s. 200-231). SAS Institute.
• Şahin, A. (2021). Örgüt kültürü ve iklimi. K. Yılmaz, & K. Demir (Ed.), Eğitim Yönetimi Kuram ve Uygulama (s. 291-333). Pegem Akademi.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2015). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı (M. Baloğlu, Çev.) Nobel Akademik Yayıncılık.
• Taşkıran, A. (2017). Dijital çağda yükseköğretim. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 3(1), 96-109.
• Toprak, M., & Aydın, T. (2015). A study of adaptation of commitment to change scale into Turkish. Electronic International Journal of Education, Arts, and Science, 1(1), 35-54.
• Töremen, F., & Çankaya, İ. (2008). Yönetimde etkili bir yaklaşım: Duygu yönetimi. Kuramsal Eğitimbilim, 1(1), 33-47.
• Turan, M., & Parsak, G. (2011). Yabancılaşma ve iş tatmini ilişkisi: Bir devlet üniversitesi idari personeli üzerinde araştırma. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(2), 1-20.
• Tuzcu, A., & Ulaş, D. (2018). Akademik ve idari personelin gözünden yöneticiler(İ): Ankara üniversitesi tömer örneği. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 58-89.
• Tümlü, G. Ü., & Recepoğlu, E. (2013). Üniversite akademik personelinin psikolojik dayanıklılık ve yaşam doyumu arasındaki ilişki. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3, 205-213.
• Uçkun, G., Demir, B., Yüksel, A., & Uçkun, S. (2014). Örgüt kültürünün yapısı ve insani ilişkilerin bazı değişkenler açısından incelenmesi “Kocaeli üniversitesi idari personel örneği”. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 3(7), 19-38.
• Uysal, Ş. A., Keklik, B., Erdem, R., & Çelik, R. (2021). Hastane yöneticilerinin liderlik özellikleri ile çalışanların iş üretkenlik düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 15(1), 25-57.
• Ünüsan, Ç. (2006). Negatif sosyal reklamlarda ikna edici mesaj stratejisi olarak korku çekiciliği kullanımı [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Yaşar, E. (2022). Yönetici korkusu ve korku kültürü arasındaki ilişkide işgören kişilik özelliklerinin düzenleyici Rolü. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 12(2), 709-734. https://doi.org/10.48146/odusobiad.1073421
• Yıldırım, B. (2005). Eğitim örgütlerinde kültürel liderlikle meslek ahlakı ilişkisi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, 218- 238.
• Yılmaz, E. (2014). Okul binaları ve örgüt kültürü [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Yılmaz, F., & Göçen, S. (2015). Students’ views on culture of fear in education system. Journal of Computer and Education Research, 3(6), 117-128. https://doi.org/10.18009/jcer.20630
• Yılmaz, K., & Horzum, M. B. (2005). Küreselleşme, bilgi teknolojileri ve üniversite. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(10), 103- 121.
• Yurdigül, A. (2014). Televizyon ana haber bültenlerinde korku kültürünün inşası [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Zorgül, G. G. (2014). İlkokul öğretmenlerinin maruz kaldığı psikolojik yıldırma ile işe yabancılaşma arasındaki ilişki (İstanbul ili Avcılar ilçesi örneği) [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Bahçeşehir Üniversitesi.