Situation Analysis for Regional Development-Oriented Mission Differentiation and Specialization in Higher Education

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 3, 473 - 490, 15.01.2024

Fatma Hümeyra Yücel , Temel Çalık

https://doi.org/10.53478/yuksekogretim.1223074

Cited By: 2

Öz

The aim of this study is to determine the current situation of regional development-oriented mission differentiation and specialization in higher education in line with the views of academic staff. Due to the restructuring of the higher education system with an elite and privileged approach, national and international trends are taken as the basis by the Turkish Council of Higher Education. Therefore, various projects and activities are carried out regarding the structure of higher education. “Regional Development-Oriented Mission Differentiation and Specialization in Higher Education”, with its unique aspects, is one of these higher education projects. Situation analysis, which is one of the qualitative research methods, was used in the research. The study group of the research consists of five pilot universities, Bingöl University, Burdur Mehmet Akif Ersoy University, Düzce University, Kırşehir Ahi Evran University, and Uşak University, which were included in the “Mission Differentiation and Specialization Project in Higher Education” for the first time in 2016. The data were obtained from 20 academics who actively carried out their administrative duties in the projects with a semi-structured interview form consisting of 56 statements representing three different departments. The activities of the pilot universities were found to consist of very comprehensive and diverse components. It was also determined that mission differentiation and specialization were ensured with a holistic approach in line with pilot universities’ strategic plans. In addition, contributions were made to regional development at qualitative and quantitative levels, quality was prioritized in manpower training, employment opportunities were increased, and productions were carried out in different areas of expertise and by ensuring diversity. Continuity was ensured in the execution of activities and receiving feedback on all other processes, acceleration was achieved through improvements, and positive outputs were demonstrated.

Anahtar Kelimeler

Higher Education, Mission Differentiation, Specialization, Regional Development, Restructuring

Yükseköğretimde Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşmaya Yönelik Durum Analizi

Öz

Araştırmanın amacı akademisyenlerin görüşleri doğrultusunda yükseköğretimde bölgesel kalkınma odaklı misyon farklılaşması ve ihtisaslaşmasına yönelik mevcut durumun tespit edilmesidir. Yükseköğretim sisteminin seçkin ve ayrıcalıklı bir yaklaşımla yeniden kurgulanması sebebiyle Yükseköğretim Kurulu tarafından uluslararası ve ulusal ölçekteki genel eğilimler esas alınmaktadır. Dolayısıyla yükseköğretimin yapısına ilişkin farklı projeler üretilmekte, birtakım faaliyetler gerçekleştirilmektedir. “Yükseköğretimde Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaştırma ve İhtisaslaşma” bu projelerden biri olarak özgün yönleriyle yükseköğretim sistemlerindeki yerini almaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan durum analizi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu 2016’da “Yükseköğretimde Misyon Farklılaştırması ve İhtisaslaşma Projesi”ne ilk defa kabul edilen ve birinci döneminde yer alan Bingöl Üniversitesi, Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Düzce Üniversitesi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi, Uşak Üniversitesi olarak belirlenmiş 5 pilot üniversiteden oluşmaktadır. Veriler projelerde aktif olarak yöneticilik görevlerini sürdüren 20 akademisyenden 3 farklı bölüm, 56 ifadeden oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu ile elde edilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre pilot üniversitelerin faaliyetlerinin oldukça kapsamlı ve çok yönlü bileşenlerden oluştuğu tespit edilmiştir. Bütünsel bir yaklaşımla pilot üniversite konumundaki yükseköğretim kurumlarında stratejik planları doğrultusunda misyon farklılaşması ve ihtisaslaşmanın sağlandığı belirlenmiştir. Ayrıca bölgesel kalkınmaya nitel ve nicel düzeylerde katkı sağlanmış, insan gücü yetiştirmede kalite öncelenmiş, istihdam olanakları artırılmış, farklı uzmanlık alanlarında ve çeşitlilik sağlanarak üretimler gerçekleştirilmiştir. Faaliyetlerin yürütülmesi ve diğer tüm süreçlere ilişkin dönütlerin alınmasında süreklilik sağlanmış, iyileştirme ve geliştirmelerle ivme kazanılmış, pozitif çıktılar ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yükseköğretim, Akıllı Uzmanlaşma, Yükseköğretimde Çeşitlilik, Misyon Farklılaşması, Ihtisaslaşma, Bölgesel Kalkınma, Yeniden Yapılandırma.

Kaynakça

• Abell, D. F. (2006). The future of strategy is leadership. Journal of Business Research, 59, 310-314.
• Acar, A. (2012). Yükseköğretimin yeniden yapılandırılmasında temel bir karar: Çeşitlilik. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2, 32-34.
• Akın, S. (2019). Akıllı uzmanlaşma Fırat Teknokent örneği [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Fırat Üniversitesi.
• Altınkurt, Y., & Yılmaz, K. (2011). İlköğretim ve ortaöğretim okullarının vizyon, misyon ve değerleri ile ilgili bir çözümleme. Akademik Bakış Dergisi, 23, 1-15.
• Arap, S. K. (2010). Türkiye yeni üniversitelerine kavuşurken: Türkiye’de yeni üniversiteler ve kuruluş gerekçeleri. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(1), 1-29.
• Aslan, O., & Yılmaz, M. (2021). Türkiye Cumhuriyeti kalkınma planları kapsamında eğitim yapılarının analizi. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 6(1), 114-132.
• Ayten, A. M., & Göver, İ. H. (2020). Değişen yükseköğretim sistemini sosyokültürel ve mekânsal bağlamlarda yeniden düşünmek. Yükseköğretim Dergisi, 10(2), 141-152. https://doi.org/10.2399/ yod.19.512935
• Balland, P. A., Boschma, R., Crespo, J., & Rigby, D. L. (2019). Smart specialization policy in the European Union: relatedness, knowledge complexity and regional diversification. Regional Studies, 53(9), 1252-1268.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Baskan, G. A., & Sincer, S. (2014). Yeni YÖK yasa tasarısı çalışmaları bağlamında Türkiye’deki yükseköğretim sisteminin değerlendirilmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 4(2), 67-72. https://doi.org/10.5961/jhes.2014.090
• Betz, F. (2010). Yönetim stratejisi. Ü. Şensoy (Çev.). TÜBİTAK. Bingöl Üniversitesi. (2018). Stratejik Plan (2018-2022). Bingöl Üniversitesi.
• Boschma, R. A. (2004). Competitiveness of regions from an evolutionary perspective, Regional Studies, 38(9), 1001-1014.
• Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi. (2022). Stratejik Plan (2022- 2026). Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. U., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem.
• Ceylan, Ö. Ö., & Toprakçı, E. (2015). Türkiye’de yükseköğretimin yeniden yapılandırılması için öneriler. Türkbilim Araştırmaları Dizisi, 4, 205-248.
• Connelly, L. M. (2016). Trustworthiness in qualitative research. Medsurg Nursing, 25(6), 435-437.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (2nd ed.). Sage.
• Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2019). On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023). T. C. Cumhurbaşkanlığı.
• Çelik, M. Y. (2012). Boyutları ve farklı algılarıyla küreselleşme. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32(2), 57-73.
• Çiftçi, M. (2015). Girişimci üniversite ve üçüncü kuşak üniversiteler. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27, 341-347.
• Devlet Planlama Teşkilatı. (1973). Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1973-1977). T. C. Başbakanlık.
• Devlet Planlama Teşkilatı. (1984). Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1985-1989). T. C. Başbakanlık.
• Devlet Planlama Teşkilatı. (1989). Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı (1990-1994). T. C. Başbakanlık.
• Devlet Planlama Teşkilatı. (2006). Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007- 2013). T. C. Başbakanlık.
• Didou-Aupetit, S. (2002). Küreselleşme, NAFTA ve Meksika’da yüksek öğretim sistemi: Konular, tehditler ve reformlar. H. Koç & G. T.
• Koç (Çev.). Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 2(1), 8192. Doğan, D. (2013). Yeni kurulan üniversitelerin sorunları ve çözüm önerileri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2, 108-116.
• Durgut, M. (2006). Bölgesel üstünlük. [Tartışma Sunumu]. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi.
• Durna, U., & Eren, V. (2002). Kamu sektöründe stratejik yönetim. Amme İdaresi Dergisi, 35(1), 5575.
• Düzce Üniversitesi. (2020). Stratejik Plan (2020-2024). Düzce Üniversitesi.
• Elçi, Ş., Karataylı, İ., & Karaata, S. (2008). Bölgesel inovasyon merkezleri: Türkiye için bir model önerisi, Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği, 12(477).
• Erdem, A. R. (2006). Dünyadaki yükseköğretimin değişimi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 299-314 .
• Erdem, A. R. (2016). Üniversite anlayışındaki değişim: Birinci nesil üniversiteden dördüncü nesil üniversiteye. Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi, 6(16), 21-52.
• Europen Commission (2020). Case studies, Smart Specialisation Platform. https://s3platform.jrc.ec.europa.eu/casestudies.
• Fielden, J. (2008). Global trends in university governance. The World Bank. https://documents.worldbank.org/en/publication/ documents-reports/documentdetail/588801468140667685/ global-trends-in-university-governance
• Frankel, J. R., & Wallen, N. E. (2009). How to design and evaluate research in education (7th ed.). McGraw-Hill.
• Foray, D., David, P.A., & Hall, B. (2009). Smart specialisation-The concept. Knowledge Economists Policy, 9(3).
• Foray, D. (2014). From smart spacialisation to smart specialisation policy. European Journal of Innovation Management, 17(4), 492- 507.
• Gürüz, K. (2001). Dünyada ve Türkiye’de yükseköğretim -Tarihçe ve bugünkü sevk ve idare sistemleri. ÖSYM.
• Hayward, F. M., & Ncayiyana, D. J. (2011). Strategic planning for higher education. In P. G. Altbach (Ed.). Leadership for worldclass universities: Challenges for developing countries (pp. 8-32). Routledge.
• Işık, N., & Kılınç, E. C. (2012). İnovasyon sistemi yaklaşımı ve inovasyonun coğrafyası: Türkiye örneği. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 7(1), 170-183.
• Kalkınma Bakanlığı. (2013). Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018). T. C. Kalkınma Bakanlığı.
• Kılıç, M. (2010). Stratejik yönetim sürecinde değerler, vizyon ve misyon kavramları arasındaki ilişki. Sosyoekonomi Dergisi, 6(13), 82-98.
• Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi. (2022). Stratejik Plan (2022-2026). Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi.
• Kreber, C., & Mhina C. (2006). The values we prize: a comparative analysis of mission statements. Higher Education Perspectives, 3(1), 60-79.
• Kumral, N., & Güçlü, M. (2015). Akıllı uzmanlaşmaya yönelik bölgesel araştırma ve yenilik stratejisi hazırlama kılavuzu. Daka, 15(01), 1-35.
• Malterud, K. (2001). Qualitative research: Standarts, challenges and guidelines. Lancet, 358, (483-488).
• Martin, R., & Sunley, P. (2016). Paul Krugman’s geographical economics and its implications for regional development theory: a critical assesment, Economic Geography, 72(3), 259-292.
• Mazzucato, M. (2018). Mission-oriented research & innovation in the European Union. European Commission.
• Merriam, S. B., & Grenier, R. S. (2019). Qualitative research in practice: Examples for discussion and analysis. Jossey-Bass Publishers. Miller, A., & Dess, G. (1996). Strategic management. (2nd ed.). McGraw Hill.
• Myers, M. (2000). Qualitative research and the generalizability question: Standing firm with proteus. The Qualitative Report, 43(3-4).
• Neuman, W. L., and Robson, K. (2014). Basics of social research. Pearson. Pike, A., Rodríguez-Pose, A., & Tomaney, J. (2016). Local and regional development. Routledge.
• Organisation for Economic Co-operation and Development. (2012). Draft synthesis report on innovation drivengrowth in region: The role of smart specialisation.
• Organisation for Economic Co-operation and Development. (2013). Innovation-driven growth in regions: The role of smart specialisation.
• Özalp, S. G. (2006). Yükseköğretimde yönetim sorunları [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Özdem, G. (2011). Yükseköğretim kurumlarının stratejik planlarında yer alan vizyon ve misyon ifadelerinin analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4), 1869–1894. Research and İnnovation Strategies for Smart Specialisation (RIS 3) (2018). Resarch and innovation for smart specialisation (2018-2020). Junta de Castilla y León.
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. (2022). Sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırmaları (SEGE). https://www.sanayi.gov.tr/ merkez-birimi/b94224510b7b/sege
• Seidman, I. (2006). Interviewing as qualitative research: A guide for researchers in education and the social sciences. Teachers College Press.
• Silverman, D. (2016). Qualitative research. SAGE. Smith, K. E. I. (2013). Sociology of globalization: What is globalization? Taylor & Francis Group.
• Sökmen A. (2014). İşletmelerde yönetim ve organizasyon. Detay. Sönmez, V., & Alacapınar, F.G. (2011). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Anı.
• Şahin, M., & Alkan, R. M. (2016). Yükseköğretimde değişim dönüşüm süreci ve üniversitelerin genişleyen rolleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 297-307.
• Şimşek, H., & Adıgüzel, T. (2012) Yükseköğretimde yeni bir üniversite paradigmasına doğru. Eğitim ve Bilim, 37(166), 255-258.
• Tarahat, B. & Werner, B. (1997). 12 Principles of organizational transformation. Management Rewiew, 86(8).
• Taş, S. (2017). İnovasyon, eğitim ve küresel inovasyon endeksi. Bilge Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(1), 99-123.
• Tavşancıl, E., & Aslan, E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. Epsilon.
• Tekin, A. (2015). Küreselleşen dünyada bölgesel kalkınma dinamikleri, kamu politikaları ve bölgesel kalkınma ajansları. Dumlupınar Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 29, 37-48.
• Tolunay, A., & Akyol, A. (2006). Kalkınma ve kırsal kalkınma: Temel kavramlar ve tanımlar. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 2(A), 116-127.
• Türk Dil Kurumu. (2019). Güncel Türkçe sözlük. Türk Dil Kurumu.
• Ural, M. (2021). Mardin Artuklu Üniversitesinin bölgesel kalkınmadaki rolü [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Siirt Üniversitesi.
• Uşak Üniversitesi. (2020). Stratejik Plan (2020-2024). Uşak Üniversitesi.
• Ülgen, H., & Mirze, S.K. (2010). İşletmelerde stratejik yönetim. Beta.
• Wiley, D., & Hilton, J. (2009). Openness, dynamic specialization and disaggregated future of higher education. International Review of Research in Open and Distance Learning, 10(5). https://doi. org/10.19173/irrodl.v10i5.768.
• Wissema, J. G. (2009). Towards the third generation university, managing the university in transition. Edward Elgar Publishing.
• Yavuz, M. (2012). Yükseköğretim yönetiminde dönüşüm ve Türkiye için alternatif yönetim modeli önerisi [Uzmanlık Tezi]. Kalkınma Bakanlığı.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
• Yıldız, R. (2016). Üniversitenin misyonu, yeni kurulan üniversiteler ve yerel kalkınma önceliği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 0(47), 65-84.
• Yin, R. K. (2003). Case study research design and methods. (3. baskı). Sage. Yükseköğretim Kalite Güvencesi Yönetmeliği. (2015, 23 Temmuz). Resmî Gazete (Sayı: 29423).
• Yükseköğretim Kurulu. (2000). Türk yükseköğretiminin bugünkü durumu. Yükseköğretim Kurulu.
• Yükseköğretim Kurulu. (2007). Türkiye’nin yükseköğretim stratejisi. Yükseköğretim Kurulu.
• Yükseköğretim Kurulu. (2014). Yükseköğretim politikalarında yeni YÖK2014’ten sonrası. Yükseköğretim Kurulu.
• Yükseköğretim Kurulu. (2019). Türkiye yükseköğretim sistemi. Yükseköğretim Kurulu.
• Yükseköğretim Kurulu. (2020). Yükseköğretimde yeni YÖK projeleri: Yükseköğretimde ihtisaslaşma ve misyon farklılaşması- bölgesel kalkınma odaklı üniversiteler. Yükseköğretim Kurulu.
• Zuti, B., & Lukovics, M. (2015). Fourth generation universities and regional development. No: 77460. Munich Personal Repec Archive Paper.