Bireyselleştirilmiş Öğretim Planı Hazırlama Becerisine Sahip Farklı Branşlardaki Öğretmen Adaylarının Kaynaştırma Uygulamaları Hakkındaki Görüşleri

Year 2019, Volume: 16 Issue: 1, 1194 - 1217, 25.12.2019

Muhammed Doğukan Balçın , Fatma Coştu Hatice Mertoğlu

https://doi.org/10.33711/yyuefd.661667

Cited By: 1

Abstract

Bu araştırmada, Bireyselleştirilmiş Öğretim Planı (BÖP) hazırlama becerisine yönelik yapılan eğitimin, formasyon eğitimi alan farklı branşlardaki öğretmen adaylarının kaynaştırma uygulamaları hakkındaki görüşlerine olan etkisinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nicel araştırma desenlerinden tek grup ön test - son test zayıf deneysel desen kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2017-2018 eğitim ve öğretim yılının güz döneminde İstanbul ilindeki bir devlet üniversitesinde formasyon eğitimi alan 125 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Bu grupların belirlenmesinde ise basit seçkisiz olmayan örnekleme yöntemlerinden amaçsal örnekleme grubundan tipik durum örneklemeden yararlanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Kaynaştırma Uygulamalarında Öğretmen Yeterliği Ölçeği (KUÖYÖ)” ve “Kaynaştırma Eğitimi İle İlgili Duygular, Tutumlar ve Kaygılar Ölçeği (KEİDTKÖ)” kullanılmıştır. Ölçeklerden elde edilen veriler SPSS 18.0 paket programı yardımıyla analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda, araştırma kapsamında BÖP hazırlama becerisi kazandırmaya yönelik yapılan eğitimlerin formasyon eğitimi alan farklı branşlardaki öğretmen adaylarının kaynaştırma uygulamalarına yönelik tutum ve duygularını arttırdığı, kaynaştırma uygulamalarına yönelik kaygılarını ise azalttığı tespit edilmiştir. Ayrıca, yapılan eğitim uygulamaları formasyon eğitimi alan farklı branşlardaki öğretmen adaylarının kaynaştırma uygulamaları hakkında öğretmen yeterliklerini de olumlu yönde etkilediği de belirlenmiştir. Araştırmanın sonunda elde edilen sonuçlar bağlamında önerilerde bulunulmuştur.

Keywords

Kaynaştırma uygulamaları, öğretmen adayları

Pre-service Teachers’ Views in Different Disciplines Who Have the Skills of Preparing ITP on Inclusive Practices

Abstract

In this study, it was aimed to determine the effect of the training on the skills of preparing an Individualized Teaching Plan (ITP) on the opinions of prospective teachers in different branches of education on inclusion practices. In the study, one group of quantitative research designs pre - test post - test weak experimental design was used. The study group consists of 125 prospective teachers who received formation training in a state university in Istanbul in the fall semester of the 2017-2018 academic years. In the determination of these groups, simple non-random sampling methods, purposeful sampling group and typical case sampling were used. In the research, “Teacher Efficacy for Inclusive Practice (TEIP) Scale” and “Sentiments, Attitudes and Concerns about Inclusive Education Scale Revised (SACIE-R)” were used as data collection tools. The data obtained from the scales were analyzed with the help of SPSS 18.0 package program. As a result of the research, it was found that the trainings that were conducted to gain the skills of preparing ITP increased the attitudes and emotions of the prospective teachers in different branches of formation training towards inclusion practices and decreased their concerns about inclusion practices. In addition, it has been determined that the training practices have a positive effect on the teacher competencies of the prospective teachers in different branches of formation training. At the end of the research, suggestions were made in the context of the results obtained.

Keywords

Inclusive practices, pre-service teachers

References

• Akcan, E. ve İlgar, L. (2016). Kaynaştırma sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma konusundaki yeterliliklerinin araştırılması. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 13-2(25), 27-39.
• Akçamete, G., Gürgür, H. ve Kış, A. (2003). Kaynaştırma programlarına yerleştirilmiş özel gereksinimli öğrencilerin okuma yazma becerilerine ilişkin öğretmen görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 4(2) 39-53.
• Aker, G. (2014). Öğretmen Adaylarının Kaynaştırma Eğitimi Hakkındaki Tutumları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Trakya Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Atkinson, L., & Ogletree, E. (1982). Teaching morality in the schools. Illinois Schools Journal, 61(1), 74-84.
• Avcıoğlu, H. (2011). Zihin engelliler sınıf öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim programı (BEP) hazırlamaya ilişkin görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 12(1), 39-53.
• Aydın, M. Ş. (1998). Din Eğitim-Öğretiminin Kilit Sorunu: Branşının Uzmanı Öğretmen Eksikliği. Orta Dereceli Okullarda Yürütülen Din Eğitim-Öğretmenin Problemleri. Kayseri: İBAV Yayınları.
• Babaoğlan, E., & Yılmaz, Ş. (2010). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimindeki yeterlikleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(2), 345-354.
• Bandura, A. (1984). Recycling misconceptions of perceived self-efficacy. Cognitive Therapy and Research, 8(3), 231-255.
• Barton, M. L. (1992). Teachers’ opinions on the implementation and effects of mainstreaming. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED350802.pdf internet adresinden 31.05.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Battal, İ. (2007). Sınıf Öğretmenlerinin ve Branş Öğretmenlerinin Kaynaştırma Eğitimine İlişkin Yeterliliklerinin Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Batu, E. S. (1998). Özel Gereksinimli Öğrencilerin Kaynaştırıldığı Bir Kız Meslek Lisesindeki Öğretmenlerin Kaynaştırmaya İlişkin Görüş ve Önerileri (Yayımlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Bayar, A. (2015). Kaynaştırma uygulamalarında öğretmen yeterliği ölçeğinin Türkçe’ye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 16(3), 71-85.
• Bayar, A., Özaşkin, A. G., & Bardak, Ş. (2015). Kaynaştırma Eğitimi İle İlgili Duygular, Tutumlar Ve Kaygılar Ölçeği'nin Türkçeye Uyarlama, Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. Electronic Turkish Studies, 10(3), 175-186.
• Birleşmiş Milletler Genel Kurulu-BMGK (1948). İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi. https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/insanhaklari/pdf01/203-208.pdf adresinden 03. 07. 2019 tarihinde erişilmiştir.
• Büyüköztürk, Ş. (2015). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (21. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (20. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Camadan, F. (2012). Sınıf öğretmenleri ve sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırma eğitimine ve bep hazırlamaya ilişkin öz-yeterliklerinin belirlenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(39), 128-138.
• Can, B. (2015). Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı İle İlgili Özel Eğitim Öğretmenlerinin Yaşadıkları Sorunlar Ve Bu Sorunlara Yönelik Çözüm Önerileri (KKTC Örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yakındoğu Üniversitesi, KKTC.
• Cankaya, Ö. ve Korkmaz, İ. (2012). İlköğretim 1.kademede kaynaştırma eğitimi uygulamalarının sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 1-16.
• Cheney, D., & Barringer, C. (1995). Teacher competence, student diversity, and staff training for the inclusion of middle school students with emotional and behavioral disorders, Journal of emotional and behavioral disorders, 3(3), 174-182.
• Chow, S. H. L. (1976). Effects of a mediated training course on teachers and students in maainstreaming programs. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED123822.pdf internet adresinden 31.05.2019 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• Christensen, L. B., Johnson, R. B., & Turner, L. A. (2012). Araştırma Yöntemleri, Desen ve Analiz (2. Baskı). Ahmet Aypay (Çev. Ed.), Deneysel Araştırma Deseni içinde (s. 255-291). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çolak, A., Vuran, S. ve Uzuner, Y. (2013). Kaynaştırma uygulanan bir ilköğretim sınıfındaki sosyal yeterlik özelliklerinin betimlenmesi ve iyileştirilmesi çalışmaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 14(2), 33-49.
• D'Alonzo, B. J., Giordano, G. & Vanleeuwen, D. M. (1998). Perceptions by teachers about the benefits and liabilities of inclusion. Preventing School Failure: Alternative Education for Children and Youth, 42(1), 4-11.
• Deniz, E. ve Çoban, A. (2019). Kaynaştırma eğitimine yönelik öğretmen görüşleri. Electronic Journal of Social Sciences, 18(70), 734-761.
• Deniz, E. (2018). Kaynaştırma Eğitimine Yönelik Öğretmen Görüşleri: Bir Meta-Sentez Çalışması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dicle Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• Denizli, H. (2015). Fen Bilimleri Dersi Öğretmenlerinin Ve Fen Bilimleri Dersini Alan Kaynaştırma Öğrencilerinin Kaynaştırma Eğitimi Uygulamaları Sürecine İlişkin Görüş Ve Önerileri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Giresun Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, Giresun.
• Diken, H. İ. ve Sucuoğlu, B. (1999). Sınıfında zihinsel engelli çocuk bulunan ve bulunmayan sınıf öğretmenlerinin zihinsel engelli çocukların kaynaştırılmasına yönelik tutumlarının karşılaştırılması. Özel Eğitim Dergisi, 2(3), 25-39.
• Elliot, D., & McKenney M. (1998). Four inclusion models that work. Teaching Exceptional Children, 30(4), 54-58.
• Eripek, S. (2000). Türkiye’de zihin engelli çocukların kaynaştırılmalarına ilişkin olarak yapılan araştırmaların gözden geçirilmesi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 25-32.
• Familia-Garcia, M. (2001). Special and regular education teacher’s attitudes towards inclusive programs in an urban community school. New York City Board of Education. U.S., New York.
• Forlin, C., Earle, C., Loreman, T., & Sharma, U. (2011). The sentiments, attitudes, and concerns about inclusive education revised (SACIE-R) scale for measuring pre-service teachers’ perceptions about inclusion. Exceptionality Education International, 21(3), 50-65.
• Gal, E., Schreur, N. & Engel-Yeger, B. (2010). Inclusion of children with disabilities: teachers‟ attitudes and requirements for environmental accomodations. International Journal of Special Education, 25(2), 89-99.
• Garvar-Pinhas, A., & Schmelkin, L. P. (1986). Administratiors and teachers toward mainstreaming. In annual meeting of the Adortheastern Educational Research Association, Kerhonksen, NY, October.
• George, D. & Mallery, P. (2003). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference. Boston: Allyn & Bacon.
• Gök, G. ve Erbaş, D. (2011). Okulöncesi eğitimi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin görüşleri ve önerileri. International Journal of Early Childhood Special Education, 3(1), 66-87.
• Gözün, Ö. ve Yıkmış, A. (2003). Öğretmen Adaylarının Kaynaştırma Konusundaki Bilgilendirmelerinin Kaynaştırmaya Yönelik Tutumların Değişimindeki Etkililiği. XII. Ulusal Özel Eğitim Kongresi Bildirgeleri, Eskişehir: Karatepe Yayınları, 136-147.
• Gözün, Ö. ve Yıkmış, A. (2004). Öğretmen adaylarının kaynaştırma konusunda bilgilendirilmelerinin kaynaştırmaya yönelik tutumlarının değişimindeki etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2), 65-77.
• Güleryüz, B. ve Özdemir, M. (2015). Sınıf öğretmenlerinin ve sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırma eğitimine ilişkin tutumlarının incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(3), 53-64.
• Gürgür, H. (2005). Kaynaştırma Uygulamasının Yapıldığı İlköğretim Sınıfında İşbirliği İle Öğretim Yaklaşımının İncelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gürgür, H., Kış, A. ve Akçamete, G. (2012). Kaynaştırma öğrencilerine sunulan bireysel destek hizmetlere ilişkin öğretmen adaylarının görüşlerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 11(3), 689-701.
• Gürsel, O. (2003). Bireyselleştirilmiş Eğitim Programlarının Geliştirilmesi. Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Habiboğlu, N. K. (2018). İlkokullarda Çalışan Sınıf Öğretmenlerinin Ve Rehber Öğretmenlerin Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı Geliştirme Birimine İlişkin Görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Harasymiw, S. J., & Horne, M. D. (1976). Teacher attitudes toward handicapped children and regular class integration. The Journal of Special Education, 10(4), 393-400.
• Heiman, T. (2014). Inclusive schooling -middle school teachers' perceptions. School Psychology International, 22(4), 451-462.
• Karaca, M. A. (2018). Kaynaştırma Eğitimi Programının Öğretmenlerin Kaynaştırma Uygulamalarındaki Mesleki Yeterliliklerine Etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Kargın, T. (2004). Kaynaştırma tanımı, gelişimi ve ilkeleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2), 1-13.
• Kaya, U. (2003). İlköğretim Yöneticilerinin, Sınıf Öğretmenlerinin Ve Rehber Öğretmenlerin Kaynaştırma İle İlgili Bilgi, Tutum Ve Uygulamalarının İncelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kayhan, N., Şengül, A. ve Piştav Akmeşe, P. (2012). İlköğretim birinci ve ikinci kademe öğretmen adaylarının kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(3), 261-271.
• Kılıç, A. F. (2011). Okulöncesi Öğretmenlerinin Engelli Öğrencilerin Kaynaştırılmasına Yönelik Bilgilendirilmelerinin Kaynaştırmaya İlişkin Görüşlerinin Değişmesindeki Etkililiği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Burdur.
• Kırcaali-İftar, G. (1992). Özel eğitimde kaynaştırma. Eğitim ve Bilim, 16, 45-50.
• Kilgore, A. M. (1982). Implementing educational equity practices in a field-based teacher education. Nebraska: The National Conference of the Association of Teacher Educators.
• Kuyumcu, Z. (2011). Bireyselleştirilmiş Eğitim Planı (BEP) Geliştirilmesi Ve Uygulanması Sürecinde Öğretmenlerin Yaşadıkları Sorunlar Ve Bu Sorunlara Yönelik Çözüm Önerileri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Leyser, Y., & Abrams, P.D. (1983). A shift to the positive: An effective programme for changing pre-service teachers’ attitudes toward the disabled. Educational Review, 35(1), 35-43.
• Leyser, Y., Kapperman, G., & Keller, R. (1994). Teacher attitudes toward mainstreaming: a cross‐cultural study in six nations. European Journal of Special Needs Education, 9(1), 1-15.
• Mağden, D., & Avcı, N. (1999). Öğretmen adaylarının özürlü öğrencilerin kaynaştırılmasına ilişkin görüşleri. IV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildirileri. Eskişehir.
• Markell, C. (1976). Exceptional students in regular classes: Interviews with 43 North Dakota elementary teachers. Upper Midwest Small Schools Project. Education and Psychology. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED117912.pdf internet adresinden 01.06.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Metin, N., & Güleç, H. (1998). İlköğretim okullarındaki eğitimcilerin özürlü çocuklarla normal çocukların kaynaştırıldığı programlar hakkındaki düşüncelerin incelenmesi. 8. Ulusal Özel Eğitim Kongresi, Edirne.
• Orakçı, Ş., Aktan, O., Toraman, Ç., Çevik, H. (2016). The Influence of gender and special education training on attitudes towards ınclusion. International Journal of Instruction, 9(2), 107-122.
• Özyürek, M. (2000). Tutumlar ve Engellilere Yönelik Tutumların Değiştirilmesi. Ankara: Karatepe Yayınları.
• Ringlaben, R. P., & Price, J. R. (1981). Regular classroom teachers’ perceptions of mainstreaming effects. Exceptional Children, 47(4), 302–304.
• Saraç, T. ve Çolak, A. (2012). Kaynaştırma uygulamaları sürecinde ilköğretim sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüş ve önerileri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 13-28.
• Sargın, N. (2002). Anasınıfında bulunan zihinsel engelli çocuklara yönelik öğretmen tutumlarına ilişkin bir çalışma. XI. Ulusal Eğitim Kongresi Bildirileri. Konya: Eğitim Kitabevi Yayınları.
• Sart, Z. H., Ala, H., Yazlık, Ö. ve Yılmaz, F. K. (2004). Türkiye kaynaştırma eğitiminde nerede?: Eğitimciye öneriler. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, Malatya.
• Sharma, U., Loreman, T., & Forlin, C. (2012). Measuring teacher efficacy to implement inclusive practices. Journal of Research in Special Educational Needs, 12(1), 12-21.
• Sipahi, B., Yurtkoru, E. S. ve Çinko, M. (2008). Sosyal bilimlerde SPSS ile veri analizi. İstanbul: Beta yayınları.
• Smith, S. W. & Brownell, M. T. (1995). Individualized education programs: Considering the broad context for reform. Focus on Exceptional Children, 28(1), 1-12
• Sucuoğlu, B. (2006). Etkili Kaynaştırma Uygulamaları. Ankara: Ekinoks yayınları.
• Sucuoğlu, B. ve Kargın, T. (2010). İlköğretimde Kaynaştırma Uygulamaları Yaklaşımlar-Yöntemler-Teknikler (1. Baskı). Ankara: Kök Yayıncılık.
• TC Anayasası, https://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa_2018.pdf adresinden 03. 07. 2019 tarihinde erişilmiştir.
• Tezbaşaran, A. (1996). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu [Likert-type scale development guide]. Ankara: Psikologlar Derneği Yayınları.
• UNESCO (1994). World Conference on Special Needs Education: Access and Quality (Final Report). Salamanca: Author.
• Uysal, A. (1995). Öğretmen Ve Okul Yöneticilerinin Zihinsel Engelli Çocukların Kaynaştırılmasında Karşılaşılan Sorunlara İlişkin Görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu ÜniversitesiSosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Weisel, A. and Dror, O. (2006). School climate, sense of efficacy and Israeli teachers’ attitudes toward inclusion of students with special needs. SAGE Publications, 1(2), 157-174.
• Yaralı, D. (2015). Öğretmen adaylarının özel gereksinimli bireylere yönelik tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 431-456.
• Yılmaz, E. ve Batu, E. S. (2016). Farklı branştan ilkokul öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim programı, yasal düzenlemeler ve kaynaştırma uygulamaları hakkındaki görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17(3), 247-268.