Van’da Siyasi Hayat 1945-1960

Yıl 2021, Sayı: Van Özel Sayısı, 133 - 160, 20.04.2021

Şerif Demir

Öz

Doğunun serhat şehri Van, I. Dünya Savaşının zorluklarını aşamadan II. Dünya Savaşının yokluklarıyla karşı karşıya kaldı. Çok partili hayata geçişle birlikte siyasi partiler Van’da yerel teşkilatlarını kurdular. Van’da belirgin bir siyasi hareketlilik yaşanmaya başladı. Başta Cumhurbaşkanı Bayar olmak üzere pek çok devlet adamı Van’ı ziyaret ettiler. Milletvekilleri Van’ın pek çok temel sorununu meclis gündemine taşıdılar. Van’da dalgalı bir siyaset vardı. 1950 genel seçimlerini Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), 1954 genel seçimlerini Demokrat Parti (DP), 1957 seçimlerini de CHP kazandı. Çok partili hayatla birlikte Van’ın çehresinde önemli bir gelişme ve değişim yaşandı. Ulaşımda demiryolları ve karayollarına önemli yatırımlar gerçekleştirildi. Böylece şehrin dış dünyayla bağlantısı güçlendi. Eğitim alanında pek çok yeni okul açıldı ve yeni sağlık kurumları inşa edildi. Şehre önemli altyapı yatırımları yapıldı. Ekonomik gelişimi için baraj ve fabrikaların yapılacak olması şehrin geleceğine yönelik önemli adımlar oldu. Fakat uzun yıllardır şehre yeterince yatırım yapılamamış olması bu şehrin, biriken sorunlarının kısa sürede çözmek mümkün olmadı. Fakat çok partili hayata geçiş Van’ın sosyal ve ekonomik gelişmesine önemli katkı sağladı.

Anahtar Kelimeler

Van, Demokrat Parti, Cumhuriyet Halk Partisi, Adnan Menderes

Political Life in Van 1945-1960

Öz

Eastern border city, Van was faced with the poverty of World War II before overcoming the difficulties of the First World War. With the transition to a multi-party system, political parties established their local organizations in Van. There started a significant political dynamism in Van. Many statesmen, especially President Bayar, visited Van. Deputies brought many fundamental problems of Van to the agenda of the parliament. There was a fluctuating politics in Van. The CHP won the 1950 general elections, the DP in the 1954 general elections, and the CHP won the 1957 elections, too. With the multi-party system, the face of the city developed and changed significantly in Van. Significant investments were made in railways and highways in transportation. Thus, the connection of the city with the outside world was strengthened. Many new schools were opened in the field of education and new health institutions were built. Significant infrastructure investments were made in the city. The construction of dams and factories for its economic development were important steps for the future of the city. However, it was not possible to solve the accumulated problems of this city in a short time due to the lack of investment in the city for many years. However, the transition to the multi-party system made a significant contribution to the social and economic development of Van.

Anahtar Kelimeler

Van, Democrat Party, Republican People, Adnan Menderes

Kaynakça

• Albayrak, M. (2004). Türk Siyasi Tarihinde Demokrat Parti (1946-1960). Ankara: Phoenix Yayınları.
• Aşkın, S. (2000). Cumhuriyet Döneminde Doğu Anadolu’ya Yapılan Kamu Harcamaları (1946-1960). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Bayar, C. (1986). Başvekilim Adnan Menderes. (Haz. İ. Bozdağ). İstanbul: Tercüman Yayınları.
• Demir, Ş. (2011). Düello Menderes ve İnönü. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Demir, Ş. (2010). Türk Siyasi Tarihinde Adnan Menderes. İstanbul: Paraf Yayınları.
• Eroğlu, C. (1998). Demokrat Parti. Ankara: İmge Kitapevi.
• “İhtilal- Ötesi ve Van”, Çaldıran Gazetesi, 1 Ekim 1960.
• Kardaş, A. (2014). Demokrat Parti İktidarı Döneminde Doğuda Bir Üniversite Kurma Çabaları. History Studies, 6 (6), 149-163.
• Kardaş, A. (2016). Uluslararası Bir Proje Olarak Türkiye-İran-Pakistan Demiryolunun Açılması. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 197-223.
• Kemal, Y. (1976). Bu Diyar Baştan Başa. İstanbul: Cem Yayınları.
• Koçlar, B. (2002). Çok Partili Hayata Geçiş Döneminde Hükümet Muhalefet İlişkisi. Türkler Ansiklopedisi, (C. XVI, ss. 754-764). Ankara.
• Menderes, A. (1992). Adnan Menderes’in Konuşmaları, Demeçleri, Makaleleri. c. V. (Haz. H. Kılçık). Ankara: Demokratlar Kulübü Yayını.
• Mıftakhov, S. (2018). Doğu ve Güneydoğu Anadolu’nun Parlamento’da Temsili: 1946-1960. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 6 (2), 1-26.
• Pınar, M. (2013). Van’da Demokrat Parti Teşkilatlanması. Atatürk Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Dergisi, 2 (2), 31-55.
• Polat, S. (2019). 1950-1960 Yılları Arasında Van’da Siyasi Yaşam. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Şahin, G. (2012). Van Halkevi ve Faaliyetleri. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü, Tarih Araştırmaları Dergisi, 31 (52), 93-134.
• Tunç, V. (2019). Van Milletvekili İbrahim Arvas’ın Biyografisi ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’ndeki Faaliyetleri. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 6 (2), 388-432.