Kıbrıs Meselesinin Yerel Basına Yansımaları (1950-1960): Vansesi Gazetesi Örneği

Yıl 2021, Sayı: Van Özel Sayısı, 325 - 346, 20.04.2021

Mehmet Özalper

Öz

Kıbrıs, tarihsel süreç içerisinde Akdeniz’de varlık gösteren bütün devletler için çok önemli olmuştur. Osmanlı Devleti, bu adanın Anadolu topraklarını savunmasındaki rolünü iyi bildiği için buradaki hâkimiyete çok önem vermiştir. Adanın fethedildiği 16. yüzyıldan itibaren Türk nüfusunun arttırılmasına yönelik bir iskân siyaseti izlenmiştir. Osmanlı Devleti’nin devamında kurulan Türkiye Cumhuriyeti de kurulduğu ilk yıllardan itibaren bu öneme binaen Kıbrıs ile ilgili meselelere çok yakın bir ilgi göstermiştir. Kıbrıs Meselesi dünyadaki uluslararası meseleler içerisinde en uzun süren meselelerden biridir. Ancak bu mesele 1950’li yılların başında Demokrat Parti iktidarı tarafından dünya konjonktürüne uygun olmak kaygısı ile derin bir ilgi görmemiştir. Buna rağmen, Kıbrıs’ın Türkiye Cumhuriyeti ile olan kültürel ve tarihi bağları sebebiyle halk nezdinde sürekli canlı kalmıştır. Özellikle adada yaşayan Türk nüfusun içerisinde bulunduğu sıkıntılar arttıkça ülke basını bunu satırlarına taşımıştır. Ulusal basının bu konuya nasıl yaklaştığı ile alakalı çok sayıda çalışma olmasına karşın yerel basının bu konudaki görüşleri noktasında bir eksiklik mevcuttur. Bu çalışmada uluslararası bir mesele olan “Kıbrıs Meselesi” Doğu Anadolu’nun en önemli şehirlerinden olan Van’da yerel basının önemli bir unsuru olan Vansesi gazetesi özelinde ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kıbrıs Meselesi, Van, Vansesi, Yerel Basın

Reflections of the Cyprus Issue on the Local Press (1950-1960): The Case of Vansesi Newspaper

Öz

Cyprus has been very important for all states that exist in the Mediterranean throughout the historical process. Since the Ottoman State knew well the role of this island in defending the Anatolian lands, it gave great importance to the sovereignty here. Since the 16th century when the island was conquered, a settlement policy aimed at increasing the Turkish population was followed. Founded in the early years of the Ottoman Empire continued since the establishment of the Republic of Turkey and also because of this importance has shown a close interest in matters relating to Cyprus. The Cyprus Issue is one of the longest-running issues in international affairs in the world. However, this issue did not receive a deep interest in the early 1950s by the Democrat Party government, with the concern of being in line with the world conjuncture. However, in the eyes of the people of Cyprus due to cultural and historical ties with the Republic of Turkey it has remained constant live. As the problems of the Turkish population living on the island increased, the press of the country carried this to its lines. Although there are many studies on how the national press approaches this issue, there is a lack of opinions of the local press on this issue. In this study, the "Cyprus Issue", which is an international issue, will be discussed in the context of the Vansesi newspaper, which is an important element of the local press in Van, one of the most important cities of Eastern Anatolia.

Anahtar Kelimeler

Cyprus Issue, Van, Vansesi, Local Press

Kaynakça

• Açıkses, E. Cankut, A. (2014). Kıbrıs Meselesinin Tarihsel Gelişimi ve Uluslararası Hale Gelme Sebepleri. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History Of Turkish or Turkic, 9 (4), 1241-1259.
• Babaoğlu, R. (2018). Türkiye’nin Kıbrıs Politikasının Evriminde Bir Dönüm Noktası: Londra Konferansı (19 Ağustos-6 Eylül 1955). Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 18 (36), 323-347.
• Balyemez, M. İnce, F. (2018). Mondros’tan Lozan’a Kadar Olan Dönemde Kıbrıs ve Kıbrıs Türkleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (26), 855-870.
• Başlamışlı, M. Çalışkan, A. (2017). İngiltere’nin Yakın Doğu Politikası Dahilinde Kıbrıs’ın İngilizlere Devri, Tarihte Kıbrıs (İlkçağlardan 1960’a kadar). Osman Köse (Ed.), (C. 2, s. 825-835), Akdeniz Karpaz Üniversitesi Yayınları.
• Çelik, M. (2019). Türk Dış Politikasında Kıbrıs Sorunu ve Arap Dünyasının Politik Tavrı, İrsad Sami Yuca, Hidayet Kara (Ed.), Tanzimat’tan Günümüze Kişiler ve Olaylar Ekseninde Türk Dış Politikası, (s. 405-425). İstanbul: Kitapevi Yayınları.
• Eroğlu, H. (2002). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni Yaratan Tarihi Süreç ve Son Gelişmeler. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 18 (54), 735-793.
• Günay, N. (2007). Kıbrıs’ın İngiliz İdaresine Bırakılması ve Bunun Anadolu’da Çıkan Ermeni Olaylarına Etkisi. Gazi Akademik Bakış Dergisi, 1 (1), 115-126.
• Girgin, A. (1997). Cumhuriyet Döneminde Türkiye’deki Yerel Basının Gelişmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gürsoy, C. R. (2002). Kıbrıs. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, (C. 25, ss. 370-371). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• İşler, A. (2013). Vansesi Gazetesi (1948-1960). (Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Karaca, E. (2016). Birinci Dünya Savaşı’nda Kıbrıs: İlhak ve İşgal Sürecinde Neue Freie Presse’de (Viyana) Takdimi. Yakın Doğu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (2), 85-114.
• Kardaş, A. (2013). Osmanlı Devleti’nin Son Döneminde Van’da Basın (1908-1915). Turkish Studies İnternational Periodical For The Languages, Literature and History of Turkısh or Turkic, 8 (13), 1189-1204.
• Keser, U. (2007). Kıbrıs’ta Çanakkale Savaş Esirleri ve Savaş Döneminde Adada Yaşananlar. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı Dergisi, 5 (5), 1-68.
• Keser, U. (2013). Lozan Sonrasında Kıbrıs Unutuldu mu? Sorusuna Kesitsel Bir Bakış ve Remzi Okan. History Studies İnternational Journal of History, 5 (4), 55-80.
• Koçlar, B. ve Özdurğun, Y. (2017). Demokrat Parti’nin İktidara Gelişinin Türk Basınındaki Yansımaları. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 4 (13), 264-296.
• Obuz, Ö. (2017). Adnan Menderes’e Gönderilen Mektup ve Telgraflar Üzerine: Stop. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (27), 713-729.
• Öğün, T. (2001). Van’da Ermeni Komiteleri ve Faaliyetleri. Türk Kültürü Dergisi, 462, 590-606.
• Özkul, A. E. (2016). Osmanlı Devleti’nin Kıbrıs Adası’na yaptığı Sürgünler ve Sonuçları. Osmanlı Döneminde Kıbrıs Uluslararası Sempozyumu Bildiri Kitabı (s. 22-97), Bağcılar Belediyesi Kültür Yayınları.
• Sönmezoğlu, F. (1984). Kıbrıs Sorunu ve Birleşmiş Milletler: 1954-1975. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 38 (3-4), 223-255.
• Şahin, İ. (2016). İngiltere’nin Akdeniz Siyasetinde Kıbrıs (1580-1878). Asia Minor Studies-İnternational Journal of Social Sciences, 4 (7), 149-176.
• Taşçıoğlu, K. (1969). Van’ın Sosyal ve İktisadi Gelişimi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Antropoloji ve Etnoloji Bölümü Mezuniyet Tezi, İstanbul.
• Vatansever, M. (2010). Kıbrıs Sorununun Tarihi Gelişimi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12 (10), 1487-1530.
• Yellice, G. (2012). 1878’den 1931’e Kıbrıs’ta Enosis Talepleri ve İngiltere’nin Yaklaşımı. Çağdaş Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi, 12 (24), 13-26.
• Yüksel, D. Y. (2018). Kıbrıs’ta Yaşananlar ve Türk Mukavemet Teşkilatı (1957-1964). Atatürk araştırma Merkezi Dergisi, 34 (2), 311-376.