PEDAGOJİK FORMASYON ÖĞRENCİLERİNDE UMUTSUZLUK İLE MUTLULUK ARASINDAKİ İLİŞKİDE BENLİK SAYGISININ ARACILIK ROLÜ

Yıl 2016, Sayı: 27, 96 - 107, 01.04.2016

Gülşen Büyükşahin Çevik Mehmet Ali Yıldız

https://doi.org/10.14582/DUZGEF.704

Öz

Bu çalışmada, pedagojik formasyon öğrencilerinde umutsuzluk ile mutluluk arasındaki ilişkide benlik saygısının aracılığı test edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu Adıyaman Üniversitesi’nde pedagojik formasyon eğitimi alan, 141’i kadın (%46.5), 162’si erkek (%53.5) olmak üzere toplam 303 kişi oluşturmuştur. Araştırmaya katılanların yaşları 20 ile 43 arasındadır ve yaş ortalamaları ise 27.98, Ss= 5.01’dir. Araştırmada, betimsel istatistikler, Pearson korelasyon katsayısı kullanılmıştır. Çalışmada test edilen modelin aracılık etkisinin istatistiksel olarak önemli olup olmadığı Sıradan En Küçük Kareler Regresyona dayalı yaklaşım ve Bootstrap Yöntemi ile incelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre, umutsuzluk ile benlik saygısı ve umutsuzluk ile mutluluk arasında olumsuz yönde ilişki bulunurken, benlik saygısı ile mutluluk arasında olumlu yönde anlamlı düzeyde ilişkiler bulunmuştur. Aracılık etkisi için yapılan analizde ise umutsuzluk ile mutluluk arasındaki ilişkiye benlik saygısının aracılığı istatistiksel açıdan önemli bulunmuştur. Araştırmanın sonuçları alan yazın ışığında tartışılıp, yorumlanarak çalışmacılara önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

umutsuzluk, benlik saygısı, mutluluk, aracılık

The Mediating Role of Self-Esteem on the Relationship between Hopelessness and Happiness in Pedagogy Formation Students

Öz

The main purpose of the present study was to investigate the mediating role of self -esteem on the relationship between hopelessness and happiness in student of pedagogy formation program in Adıyaman University. The study group consisted of 141 female (46.4%) and 162 male (53.5%). The study was conducted with 303 individuals between 20-43 years of age and, the mean age was 27.98 (Sd= 5.01). Descriptive analyses and Pearson correlation coefficient were used in data analysis. The mediation effect of model tested in the research was examined for statistical significance based on Ordinary Least Squares Regression Model, and Bootstrap Method. According to findings, there were significant negative correlations between hopelessness and self-esteem, hopelessness and happiness too. On the other hand, there were significant positive correlations between self-esteem and happiness. According to the mediation analysis by using bootstrapping method, self-esteem had a mediation effect on the relationship between hopelessness and happiness. The findings of the present study were discussed in the light of the related literature. In addition, some suggestions for further research were proposed

Anahtar Kelimeler

hopelessness, self-esteem, happiness, mediation

Kaynakça

• Abramson, L. Y., Seligman, M. E. P., & Teasdale, J. D. (1978). Learned helplessness: Critique and reformulation. Journal of Abnormal Psychology, 87(1), 49-74.
• Ağır, M. (2007). Üniversite öğrencilerinin bilişsel çarpıtma düzeyleri ile problem çözme becerileri ve umutsuzluk düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Alver, B., Dilekmen, M. ve Ada, Ş. (2010). Üniversite öğrencilerinin bazı öznel algılamalarına göre psikolojik belirtileri. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(33), 13-23.
• Atlı, Z., Eskin, M. ve Dereboy, Ç. (2009). İntihar olasılığı ölçeğinin (İOÖ) klinik örneklemde geçerlik ve güvenirliği. Klinik Psikiyatri, 12, 111-124.
• Bartoletti, B. B. (2006). Effectiveness of Mruk’s self-esteem change program on psychological and physiological measures of well-being. Unpublished Doctoral Dissertation. Marywood University. Scranton.
• Baruch, G. K., & Barnett R. C. (1986). Role quality, multiple role involvement, and psychological well-being in midlife women. Journal of Personality and Social Psychology, 51, 578–585.
• Baumeister, R. F., Campbell, J. D., Krueger, J. I., & Vohs, K. D. (2003). Does high self-esteem cause better performance, interpersonal success, happiness, or healthier lifestyles? Psychological Science in the Public Interest, 4, 1-44.
• Beck, A. T. (2005). Bilişsel terapi ve duygusal bozukluklar. İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Beck, A. T., Weissman, A., Lester, D., & Trexler, L. (1974). The measurement of pessimism: the hopelessness scale. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 42(6), 861-865.
• Bernard, M. E. (2011). Rationality and the pursuit of happiness the legacy of Albert Ellis, New York: John Wiley Sons.
• Blanchflower, D. G., & Oswald, A. J. (2008) Is well-being U-shaped over the life cycle? Social Science & Medicine, 66(8), 1733-1749.
• Bradbury, T. N., & Fincham, F. D. (1990). Attributions in marriage: Review and critique. Psychological Bulletin, 107, 3-33.
• Bradley, E. H., et al. (2004).
• Depression among surviving caregivers does length of hospice enrollment
• matter? American Journal of Psychiatry, 161(12), 2257-2262.
• Büyükşahin Çevik, G. ve Doğan, İ. (2015). Pedagojik formasyon eğitimi alan öğrencilerin yılmazlık ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi, XIII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, Mersin.
• Büyükşahin Çevik, G. ve Gündoğdu, M. (2015). Stres, umutsuzluk ve annelerin öğrenilmiş çaresizliğinin ergenlerin öğrenilmiş çaresizliğini yordama düzeyleri. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(43), 21- 34.
• Cast, A. D., & Burke, P. J. (2002). A theory of self-esteem. Social Forces, 80, 1041-1068.
• Çelikel-Çam, F. ve Erkorkmaz, Ü. (2008). Üniversite öğrencilerinde depresif belirtiler ve umutsuzluk düzeyleri ile ilişkili etmenler. Nöropsikiyatri Arşivi, 45, 122–129.
• Cheng, H., & Furnham, A. (2002). Personality, peer relations, and self-confidence as predictors of happiness and
• loneliness. Journal of Adolescence, 25, 327-339.
• Ciarrochi, J., Heaven, P. C. L., & Davies, F. (2007). The impact of hope, self-esteem, and attributional style on adolescents’ school grades and emotional well-being: A longitudinal study. Journal of Research in Personality, 41, 1161–1178.
• Coleman, J., & Hendry, L. (1990). The nature of adolescence. (Second Edit.). London: Routledge.
• Coopersmith, S. (1967). The antecedents of self-esteem, W. H. Freeman: San Francisco.
• Çuhadaroğlu, F. (1986). Adolesanlarda benlik saygısı. Yayımlanmamış Uzmanlık tezi. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ankara.
• Çuhadaroğlu, F. (1993). Adolesanlarda depresyon ve anksiyetenin birlikte görülmesi: Gözden geçirme, Türk Psikiyatri Dergisi, 4(3), 183-188.
• DeNeve, K. M., & Cooper, H. (1998). The happy personality: A meta-analysis of personality traits and subjective wellbeing. Psychological Bulletin, 124, 197–229.
• Dereli, F. ve Kabataş, S. (2009) Sağlık yüksekokulu son sınıf öğrencilerinin iş bulma endişeleri ve umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi, Yeni Tıp Dergisi, 26, 31-36.
• Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95(3), 542-575.
• Diener, E., Lucas, R., Schimmack, U., & Helliwell, J. (2009). Well-being for public policy. New York NY: Oxford University Press.
• Diener, E., Lucas, R. E., & Oishi, S. (2002). Subjective well-being: The science of happiness and life satisfaction. In C R. Snyder & S. T. Lopez (Eds.). Handbook of positive psychology, pp. 63-74. New York: Oxford University Press.
• Doğan, T. ve Çötok, N. A. (2011). Oxford mutluluk ölçeği kısa formunun Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(36), 165-170.
• Dolan, P., Peasgood, T., & White, M. (2008). Do we really know what makes us happy? A review of the economic literature on the factors associated with subjective well-being. Journal of Economic Psychology, 29(1), 94-122.
• Dong Yue, X., & Wıng-Yın Lıu, K. (2014). Humor styles, self-esteem, and subjectıve happiness. Psychological Reports: Mental & Physical Health, 115(2), 517-525.
• Duberstein, P. R., Laurent, J., Conner, K. R., Conwell, Y., & Cox, C. (2001). Personality correlates of hopelessness in depressed inpatients 50 years of age and older. Journal of Personality Assessment, 77(2), 380- 390.
• Durak, A. ve Palabıyıkoğlu, R. (1994). Beck umutsuzluk ölçeği geçerlilik çalışması, Kriz Dergisi, 2(2), 311-319.
• Fredrickson, B. (2003). The value of positive emotions. American Scientist, 91(4), 330-335.
• Furr, R. M., & Funder, D. C. (1998). A multimodal analysis of personal negativity. Journal of Personality and Social Psychology, 74, 1580-1591.
• Gençöz, F., Vatan, S. ve Lester, D. (2006) Umutsuzluk, çaresizlik ve talihsizlik ölçeği‘nin Türk örnekleminde güvenirlik ve geçerlik çalışması, Kriz Dergisi, 14(1), 21-29.
• Goleman, D. (2000). Duygusal zeka. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Graham, C., & Pettinato, S. (2002). Frustrated achievers: winners, losers and subjective well-being in new market economies. Journal of Development Studies, 38(4), 100-140.
• Guindon, M. (2010). Self-esteem, across the lifespan. New York: Routledge Taylor Francis.
• Hayes, A. F. (2012). Process: A versatile computational tool for observed variable mediation, moderation, and conditional process modeling. 18.07.2015 tarihinde http://www.afhayes.com/public/process2012.pdf adresinden alınmıştır
• Hayes, A. F. (2013). Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis: A regression-based approach. New York: Guilford Press.
• Heppner, P.P.,Wampold, B.E., & Kivlighan, D.M. (2013). Psikolojik danışmada araştırma yöntemleri (Çev. D.M. Siyez), (1.Baskı).Ankara: Mentis Yayıncılık.
• Hermans, H. J. M. (1992). Unhappy self-esteem: A meaningful exception to the rule. Journal of Psychology, 126, 555-570.
• Hills, P., & Argyle, M. (2002). The Oxford Happiness Questionnaire: A compact scale for the measurement of psychological well-being. Personality and Individual Differences 33, 1073–1082.
• Judge, T. A., & Bono, J. E. (2001). A rose by any other name: Are self-esteem, generalized self-efficacy, neuroticism, and locus of control indicators of a common construct? In B. W. Roberts & Hogan, R. (Eds.) Personality Psychology in the work place, Washington, Dc: American Psychological Association.
• Karaırmak, Ö. (2007). Investigation of personal qualities contributing to psychological resilience among earthquake survivors: A model testing study. Yayımlanmamış Doktora tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Keskin, G. ve Babacan Gümüş, A. (2014). İnfertilite: umutsuzluk perspektifinden bir inceleme. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 5(1), 9-16.
• Küsgülü, Ü. (2014) Üniversite öğrencilerinin mutluluk, umut ve narsisizm düzeylerinin incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Lee, H. J. (2002). Psychosocial variables associated with resilience among mother-daughter dyads. Unpublished Doctoral Dissertation, University of Maryland, Baltimore.
• Leung, J. J., & Sand, C. M. (1981). Self-esteem and emotional maturity in college students. Journal of College Students Personnel, 22, 291-299.
• Lucas, R. E., Diener, E., & Suh, E. (1996). Discriminant validity of well-being measures. Journal of Personality and Social Psychology, 71, 616–628.
• Lyubomirsky, S., Tkach, C., & Dimatteo, M. R. (2006). What are the differences between happiness and self- esteem? Social Indicators Research, 78, 363–404.
• MacLeod, A., K, et al., (2005). Hopelessness and positive and negative future thinking in parasuicide. British Journal of Clinical Psychology, 44, 495–504.
• Mann, M., Hosman, C. M., Schaalma, H. P., & DeVries, N. K., (2004) Self-esteem in a broad-spectrum approach for mental health promotion. Health EducationResearch, 19, 357-372.
• Mongrain, M., Chin, J. M., & Shapira, L. B. (2011). Practicing compassion increases happiness and self-esteem. Journal of Happiness Studies, 12, 963–981.
• Mruk, C. J. (2006) Self-esteem research, theory, and practice. New York: Springer Publishing Company.
• Myers, D., & Diener, E. (1995). Who is happy? American Psychological Society, 6(1), 1-19.
• Myers, L. B., & Reynolds, D. (2000). How optimist are repressors? The relationship between repressive coping, controllability, self-esteem and comparative optimism and Health, 15, 677-687.
• for health-related events. Psychology
• Noddings, N. (2003). Happiness and education. New York: Cambridge University Press.
• Ostir, G. V., et al. (2006). Does change in functional performance affect quality of life in persons with orthopaedic impairment? Social Indicators Research, 77, 79–93.
• Ottekin, N. (2009). Ailelerinden ayrı öğrenim görmekte olan üniversite öğrencilerinin benlik saygısı ve umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Özmen, D., Dündar, P. E., Çetinkaya, A. Ç., Taşkın, O. ve Özmen, E. (2008). Lise öğrencilerinde umutsuzluk ve umutsuzluk düzeyini etkileyen etkenler. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 9, 8-15.
• Puskar, K. R., et al.
• (2010). Self-esteem and optimism in rural youth: Gender differences. Contemporary Nurse, 34(2), 90-198.
• Rosenberg, M. (1965). Society and the adolescent self-image. Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Rutter, P. A., & Behrendt, A. E. (2004). Adolescent suicide risk: Four psychosocial factors. Adolescence, 39(154), 295-302.
• Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being, Journal of Personality and Social Psychology, 57, 1069 -1081.
• Sacco, W. P., & Beck, A. T. (1995). Cognitive theory and therapy. In E. E. Beckham & W. R. Leber (Eds.), Handbook of depression: Treatment, assessment andresearch (2th Ed.). New York: Guilford Press.
• Savi Çakar, F. ve Karataş, Z. (2012). Ergenlerin benlik saygısı, algıladıkları sosyal destek ve umutsuzluk düzeyleri: bir yapısal eşitlik modeli çalışması, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(4), 2397-2412.
• Seber, G., Dilbaz, N., Kaptanoğlu, C. ve Tekin, D. (1993). Umutsuzluk ölçeği: Geçerlilik ve güvenirliği. Kriz Dergisi, 1(3), 139-142.
• Seligman, M. (2002). Authentic happiness. New York: Free Press.
• Seligman, M. E. P., & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: An introduction. American Psychologist, 55, 5–14.
• Scheier, M. F., Carver, C. S., & Bridges, M. W. (1994). Distinguishing optimism from neuroticism (and trait anxiety, self-mastery, and self-esteem): a reevaluation of the Life Orientation Test. Journal of Personality and Social Psychology, 67(6), 1063-1078.
• Schiffrin, H., & Nelson, S. (2010) Stressed and happy? Investigating the relationship between happiness and perceived stress. Journal of Happiness Studies, 11(1), 33-39.
• Smith, T. W., Pope, M. K., Rhodewalt, F., & Poulton, J. L. (1989). Optimism, neuroticism, coping, and symptom reports: An alternative interpretation of the Life Orientation Test. Journal of Personality and Social Psychology, 56, 640–648.
• Tümkaya, S., Aybek, B. ve Çelik, M. (2007). KPSS’ye girecek öğretmen adaylarındaki umutsuzluk ve durumluk-sürekli kaygı düzeylerini yordayıcı değişkenlerin Bilimleri, 7(2), 953-974.
• Ünal, G. (2004). Bir grup üniversiteli gençte çekingenlik, aleksitimi ve benlik saygısının değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri, 7, 215-222.
• Watkins, D. (1997). Towards a causal model of learned hopelessness for Hong Kong adolescents. Educational Studies, 23(3), 377–392.
• Yıldız, M. A. ve Duy, B. (2015). İyimserlik ile öznel iyi oluş arasındaki ilişkide benlik saygısının aracılığı (s. 119- 122). XIII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, 7-9 Ekim 2015, Mersin Üniversitesi, Mersin.
• Yıldız, M. A. ve Karadaş, C. (2015). Yalnızlık ile yaşam doyumu arasındaki ilişkide algılanan sosyal destek ile benlik saygısının seri çoklu aracılığı. (s. 488-489). 24. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 16-19 Nisan 2015, Niğde Üniversitesi, Niğde.
• Zhang, L. (2005). Prediction of Chinese life satisfaction: Contribution of collective self-esteem. International Journal of Psychology, 40(3), 189–200.
• Büyükşahin Çevik, G.. & Yıldız, M. A. (2016)