BİLİŞSEL ÖĞRENMELER İÇİN ELEŞTİREL OKUMANIN ÖNEMİ ve ONU GELİŞTİRME YOLLARI

Yıl 2008, Sayı: 10, 1 - 11, 01.06.2008

Bayram Aşılıoğlu

Öz

Türkiye’deki eğitimin en önemli sorunlardan birisi öğrencilere bilişsel alanın üst basamaklarındaki davranışları kazandıramamaktır. Dolaysıyla eğitim onları hayata hazırlamak yerine belki de çoğunu hiç kullanmayacakları olgusal bilgileri kazandıran bir sürece dönüşmektedir. Eğitimdeki bu olumsuz tablonun çeşitli nedenleri vardır. Bu nedenlerin başında, öğrencilerin eleştirel okuma becerisine sahip olmamaları gelir. Okuma sırasında edilgin olma, yazıda anlatılanları tartışmasız kabul etme, okurken geçmiş deneyimlerden yeterice yararlanamama gibi okumayla ilgili davranışlar öğrenmenin niteliğini de olumsuz yönde etkilemektedir. Okunulan metnin üzerinde düşünme, doğruları ve yanlışları hakkında kafa yorma ve konuyu yorumlamayı içeren eleştirel okuma, bireye geçmişte kazandıkları bilgileri okuma süreci ile bütünleştirme fırsatı vermektedir. Böylece o yüzeysel öğrenme yerine derinlemesine bilgi edinmekte, anlatılanlara düşüncesini de katarak yeni anlamlar yaratmaktadır. Bu makalede, her iki alanın da özelliklerinden hareketle, eleştirel okuma ile bilişsel öğrenme arasındaki ilişki belirlenmeye çalışılmıştır. Ayrıca eleştirel okuma geliştirilmesi konusunda öneriler ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel okuma, bilişsel öğrenme, anlamlı öğrenme.

The Importance of Critical Reading For Cognitive Learning And The Ways to Improve It

Öz

One of the most important problems of the education in Turkey is students’ not acquiring the behavior at the higher levels of cognitive domain. Therefore, education turns out be a process which makes students acquire factual knowledge that they will never use instead of preparing them for life. This negative face has various reasons. The first one is students’ not having critical reading skill. The behavior affects the quality of reading negatively, such as being passive during reading, accepting everything told in a reading text without discussing, not benefiting from background knowledge enough. The critical reading that includes thinking over a reading text, pondering rights and wrongs, and interpreting the subject provide an individual with an opportunity to integrate acquired knowledge with reading process. So the individual acquires knowledge deeply instead of superficial learning, and creates new meanings by adding his own ideas to the given knowledge. In this article it is determined to find out the relation between critical reading and cognitive learning, paying attention to both areas features. Moreover, suggestions in order for improving critical reading are put forward

Anahtar Kelimeler

Critical reading, cognitive learning, meaningful learning.

Kaynakça

• Açıkgöz Ün, K. (2005). Aktif Öğrenme, 7. Baskı, İzmir, Eğitim Dünyası Yayınları.
• Bloom, B. S. (1998) İnsan Nitelikleri ve Okulda Öğrenme, (Çev: Durmuş Ali Özçelik), İstanbul, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Caine, R. N. & Caine G. (2002), Beyin Temelli Öğrenme (Çev: Gülten Ülgen ve diğerleri), Ankara, Nobel yayın Dağıtım.
• Demirel, Ö. (1993). Eğitim Terimleri Sözlüğü, Ankara, Usem Yayınları -10.
• Featers, K. M. (2004). Infotext: Reading and Learning, Toronto, Pipin Publishing
• Hürriyet Gazetesi (2005). “65 bin sıfır”, 19 Temmuz 2007.
• Improve-Reading-Skills.Com (2007), The Importance Of Critical Reading And The Elementary Child, Erişim tarihi: 28 Eylül 2007
• İpşiroğlu, Z. (1992) Eleştirinin Eleştirisi, İstanbul, Cem Yayınevi.
• Kavcar, C, Oğuzkan F. ve Sever, S. (1995) Türkçe Öğretimi, Ankara, Engin Yayınevi.
• Milliyet Gazetesi (2007). “ÖSS'de 47 bin aday sıfır (0) çekti, Robert Kolej sınava damga vurdu” 12 Temmuz 2007, http://www.milliyet.com.tr/2007/07/12/son/sontur18.asp, Erişim Tarihi: 22.09.2007.
• Oğuzkan, A.F. (1981), Eğitim Terimleri Sözlüğü, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Özdemir, E. (1987). Türkçe Öğretimi Kılavuzu, 3.basım İstanbul, İnkılap Kitapevi.
• Özdemir, E. (2005). Eleştirel Okuma, 6. Basım, Ankara., Bilgi Yayınevi.
• Senemoğlu, N. (1988), Öğrenme Düzeyini Yükseltme, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, sayı: 3. Ankara.
• Sever, S. (2003) Çocuk ve Edebiyat, Ankara., Kök Yayıncılık.
• Sever, S. (2004) Türkçe Öğretimi ve Tam Öğrenme, Ankara., Anı Yayıncılık.
• Smith, F. (2004). Understanding Reading A Psycholinguistic Analysis of Reading and Learning to Read, London, Lawrence Erlbaum Associates, Publishers, Mahwah, New Jersey.
• Tekin, H. (1996). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, 9. Baskı, Ankara, Yargı Yayınları.
• Ünalan, Ş. (2006) Türkçe Öğretimi, 3. Baskı, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım.
• Yalçın, A. (2006). Türkçe Öğretim Yöntemleri Yeni Yaklaşımlar, 2. Baskı, Ankara, Akçağ Yayınları.