Sertifikasız Okullar İle Eko-Okullar ve Yeşil Bayraklı Eko-Okulların Sürdürülebilirlik Bilinci Açısından Karşılaştırılması

Yıl 2019, Sayı: 36, 50 - 62, 08.01.2020

Yücel Yüksel

Öz

Bu
araştırmanın amacı sertifikasız okullar (SO) ile eko-okul projesinin
uygulandığı okullar arasında sürdürülebilirlik bilinci (SB) açısından fark olup
olmadığını ortaya koymak, bunun yanında eko-okul projesinin ödüllerinden biri
olan yeşil bayrak uygulamasının SB üzerindeki etkisini belirlemektir.
Araştırmaya Türkiye’nin nüfus olarak büyük ve orta derecede sosyo-ekonomik
gelire sahip bir ilinde yer alan 15 orta okuldan (beş sertifikasız okul, beş
eko-okul, beş yeşil bayraklı eko-okul) 1165 öğrenci gönüllü olarak katılmıştır.
Veri toplama aracı olarak Michalos, Creech, Swayze, Kahlke, Buckler &
Rempel (2012) tarafından geliştirilen, Gericke, Pauw, Berlung & Olsson
(2018) tarafından güncellenen, Yüksel & Yıldız (2019) tarafından Türkçe’ye
uyarlanan orijinal adı “Sustainability Consciousness Questionnaire” olan
Sürdürülebilirlik Bilinci Ölçeği (SBÖ) uygulanmıştır.  Araştırmanın sonuçları eko-okul (EO) ve Yeşil
Bayraklı Eko-okul (YBEO) öğrencilerinin SB düzeylerinin SO öğrencilerine oranla
daha yüksek olduğunu, EO ve YBEO öğrencilerinin SB kavramını daha çok okuldan,
SO öğrencilerinin SB kavramını daha çok internetten duyduklarını, ölçeğin bilgi
faktöründe SO öğrencileri, tutum, davranış faktörleri ile ölçeğin tamamında EO
ve YBEO öğrencilerinin puanlarının daha yüksek olduğunu, yeşil bayrak
uygulamasının eko-okulların SB düzeyleri arasında fark yaratacak şekilde
etkisinin olduğunu ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Eko-okul, Sürdürülebilirlik Bilinci, , ÇEvre Eğitimi

Kaynakça

• Aktepe, S., & Girgin, S. (2009). İlköğretimde eko-okullar ve klasik okulların çevre eğitimi açısından karşılaştırılması. İlköğretim Online, 8(2), 401-414.Cohen, L., Manion, L. & Morrison, K. (2000). Research Methods in Education. 5th Edition, Routledge/Falmer, Taylor&Francis Group, London.Dogan, M. (1997), DPT, Ulusal Çevre Eylem Planı: Egitim ve Katılım, Türkiye Çevre Vakfı.Gericke, N., Boeve-de Pauw, J., Berglund, T. & Olsson, D. (2018). The sustainability consciousness questionnaire: the theoretical development and empirical validation of an evaluation instrument for stakeholders working with sustainable development. Sustain. Dev. 1–15. https://doi.org/10.1002/sd.1859Kalaycı, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara: Asil Kayalı, H. (2010). Sosyal Bilgiler, Türkçe ve Sınıf Öğretmenliği Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları, Marmara coğrafya Dergisi, Sayı:21, s.258-268, İstanbul.Keleş, R. & Hamamcı C. (1998). Çevrebilim, Ankara: İmgeKilmen, S. (2015). Eğitim Araştırmaları İçin SPSS Uygulamalı İstatistik. Ankara: EdgeKrnel, D., & Naglic, S. (2009). Environmental literacy comparison between eco-schools and ordinary schools in Slovenia. Science Education International, 20, 5-24.Kopnina, H. (2014). Revisiting Education for Sustainable Development (ESD): Examining Anthropocentric Bias Through the Transition of Environmental Education to ESD. Sustainable Development, 22(2), 73–83.Kopnina, H. (2017). Teaching Sustainable Development Goals in The Netherlands: A Critical Approach. EER, http://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/13504622.2017.1303819 Külköylüoğlu, O. (2000). Çevre Eğitiminde Yapısal Unsurlar ve Amaçlar Üniversitelerin Eğitimde Önemi. V. Uluslar Arası Ekoloji ve Çevre Sorunları Sempozyumu, Ankara.Lee, C.K.J., Wang, S.M., Yang, G. (2013). EE policies in Three Chinese communities: challenges and prospects for future development. In: Stevenson, R.B., Brody, M., Dillon, J., Wals, A.E. (Eds.), International Handbook of Research on Environmental Education. Routledge: New York, pp. 178–193.Olsson, D., Gericke, N. (2017). The effect of gender on students’ sustainability consciousness. J. Environ. Educ. 48 (5), 357–370.Olsson, D. (2018). Student Sustainability Consciousness, Karlstad University Faculty of Health, Science and Technology, Doctoral ThesisOlsson, D., Gericke, N., Pauw, J.B., Berglund, T. & Chang, T. (2019). Green schools in Taiwan- Effects on student sustainability consciousness, Global Environmental Change, 54, 184-194; https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2018.11.011Oweini, A. & Houri, A. (2006), Factors Affecting Environmental Knowledge and Attitudes among Lebanese College Students, Applied Environmental Education and Communication 5, 95-105p.Özdamar, K. (1999). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi, Eskişehir: KaanPauw, J., & Van Petegem, P. (2011). The effect of Flemish eco‐schools on student environmental knowledge, attitudes, and affect. International Journal of Science Education, 33(11), 1513-1538.Pauw, J. B. D., & Petegem, P. V. (2013). The effect of eco-schools on children’s environmental values and behaviour. Journal of Biological Education, 47(2), 96-103.Şisli, N. (1999), Çevre Bilim, Ankara: GaziWang, S.M. (2009a). The development of performance evaluation for green schools in Taiwan. Appl. Environ. Educ. Commun. 8 (1), 49–58.Wang, S.M. (2009b). The development of indicators and their evaluation instrument for green schools in Taiwan. J. Environ. Educ. Res. 6 (1), 119–160.Yılmaz, D. (2006). İlköğretimde çevre eğitimi için yöntem geliştirme. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.Yücel, E. (2006). Canlılar ve çevre. Web: Http://Www. Aof. Edu. Tr/Kitap/Ioltp/2281/Unite05. Pdf adresinden, 13.Yüksel, Y. (2009). Klasik okullar ile eko-okullar ve yeşil bayraklı eko-okulların çevre eğitimi açısından karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.Yüksel, Y., Girgin, S. & Afacan. T.A. (2012). Dünyada ve Türkiye’de Uluslararası Çevre Temelli Eğitim Projeleri: Eko-okul ve Globe Projesi, International Congress of Educational Research, İstanbulYüksel, Y. & Yıldız, B. (2019). Adaptation of Sustainability Consiousness Questionnaire, Erciyes Journal of Education, 3 (1), 16-36; doi: 10.32433/eje.562622