Effect of Different Irrigation Levels and Humic Acid Doses on Fiber Quality in Some Cotton (Gossypium hirsutum L.) Varieties

Yıl 2024, Sayı: 380, 47 - 62, 21.12.2024

Uğur Güzelsarı , Özden Öztürk

https://doi.org/10.33724/zm.1511295

Öz

This study was carried out in 2021 and 2022 in Aydın-Nazilli ecological conditions in order to determine the effect of different irrigation amounts (Full, 25% water deficit, 50% water deficit) and humic acid doses (0, 250 g/da, 500 g/da) on fiber quality in some cotton varieties (Harem 2, Şahin 2000, Fiona) according to the 'Split-Split Plots on Randomized Complete Block Design'. with 3 replications. The main plots were water restricted, sub-plots were varieties and sub-subplots were humic acid doses. As a result of this research conducted for two years, the differences among the varieties were significant for all of the fiber quality parameters examined, and it was determined that the variation in fiber quality parameters in cotton may be caused by environment and growing conditions as well as genotype. The best results as the average of all treatments; fiber length (30.2 mm), strength (35.8 gtex-1), uniformity ratio (85.1%), short fiber ratio (6.1%), luster (79.8%) and yellowness values (8.3 b+) were obtained in Fiona variety, fineness (4.6 mic.) and elasticity (8.0%) were obtained in Şahin2000 variety. Among the irrigation levels; the best results for all fiber quality issues except for the highest fiber length (31.2 mm) and luster and yellowness were determined at full irrigation. However, no significant effect of humic acid doses on fiber quality was detected. As a result; it was concluded that full irrigation application with Fiona variety can be recommended in terms of fiber quality in the region, however, more studies should be carried out in order to make this recommendation more clear and reliable.

Anahtar Kelimeler

Cotton Varieties, Fiber Quality, Water Deficit, Humic Acid

Proje Numarası

TAGEM/TBAD/A/21/A7/P4/5237

Bazı Pamuk (Gossypium hirsutum L.) Çeşitlerinde Farklı Sulama Düzeyleri ve Hümik Asit Dozlarının Lif Kalitesine Etkisi

Öz

Bu çalışma, Aydın-Nazilli ekolojik şartlarında bazı pamuk çeşitlerinde (Harem 2, Şahin 2000, Fiona) farklı sulama miktarları (Tam, %25 Kısıt, %50 Kısıt) ve hümik asit dozlarının (0, 250 g/da, 500 g/da) lif kalitesine etkisini tespit etmek amacıyla, 2021 ve 2022 yıllarında ‘Tesadüf Bloklarında Bölünen Bölünmüş Parseller Deneme Deseni’ne göre 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Ana parseller su kısıtı, alt parseller çeşit, alt alt parseller hümik asit dozlarından oluşmuştur. İki yıl süreyle yürütülen bu araştırma sonucunda, çeşitler arasındaki farklılıklar incelenen lif kalite parametrelerinin tamamı için önemli bulunmuş, pamukta lif kalite parametrelerindeki değişimin genotip yanında çevre ve yetiştirme koşullarından da kaynaklanabileceği belirlenmiştir. Araştırmada tüm uygulamaların ortalaması olarak en iyi sonuçlar; lif uzunluğu (30.2 mm), mukavemeti (35.8 gtex-1), uniformite oranı (%85.1), kısa lif oranı (%6.1), parlaklık (%79.8) ve sarılık değerleri (8.3 b+) Fiona çeşidinde, incelik (4.6 mic.) ve elastikiyet (%8.0) Şahin 2000 çeşidinde elde edilmiştir. Sulama düzeyleri arasında; en yüksek lif uzunluğu (31.2 mm) ile birlikte parlaklık ve sarılık dışında ele alınan lif kalite konularının tümü için en iyi sonuçlar tam sulama konusunda belirlenmiştir. Bununla birlikte; hümik asitin dozlarının lif kalitesine önemli bir etkisi tespit edilmemiştir. Sonuç olarak; bölgede lif kalitesi açısından Fiona çeşidi ile tam sulama uygulamasının tavsiye edilebileceği, bununla birlikte bu tavsiyenin daha net ve güvenilir olabilmesi için daha çok çalışmanın yapılması gerektiği kanaatine varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Pamuk Çeşitleri, Lif Kalitesi, Su Kısıtı, Hümik Asit

Etik Beyan

Bu makaledeki bütün bilgilerin etik davranış ve akademik kurallar çerçevesinde elde edildiğini ve makale yazım kurallarına uygun olarak hazırlandığını bildiririm.

Destekleyen Kurum

T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

Proje Numarası

TAGEM/TBAD/A/21/A7/P4/5237

Kaynakça

• Acemoğlu, S., 2018, Hümik asit uygulamalarının pamuğun (Gossypium hirsutum L.) verim ve verim unsurlarına etkisi, Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Şanlıurfa, 53.
• Akışcan, Y., Akgöl, B., Tok, F. M. ve Can, D., 2017, Determination of the fiber reflectance and yellowness for different cotton (Gossypium hirsutum L.) genotypes, International Conference on Multidisciplinary, Engineering, Science, Education and Technology, 12-14.07.2017, Baku / Azerbaijan.
• Akışcan, Y. ve Gençer, O., 2012, Çukurova ekolojik koşullarında Pakistan orijinli bazı pamuk genotiplerinin verim ve lif kalite özelliklerinin değerlendirilmesi, MKU Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(2), 107-114.
• Altun, D., 2020, Farklı pamuk hat ve çeşitlerinin verim kriterleri ve tekstil sektörüne uygunluklarının belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Siirt Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Siirt, 78.
• Anonim, 2021a. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Durum ve Tahmin PAMUK2021.https://arastirma.tarimorman.gov.tr/tepge/Belgeler/PDF%20Durum_Tahmin%20Raporlar%C4%B1/2021%20Durum_Tahmin%20Raporlar%C4%B1/Pamuk%20Durum%20Tahmin%20Raporu%202021-349%20TEPGE.pdf. 22.11.2023, 13.00.
• Anonim, 2021b. Ulusal Pamuk Konseyi Pamuk Sektör Raporu 2021. http://www.upk.org.tr/User_Files/pdf/ulusal-pamuk-konseyi--sektor-raporu-2021.pdf. 16.11.022 09.00.
• Anonim, 2022. T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü illere ait mevsim normalleri (1991-2020) https://mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?k=undefined&m=AYDIN. 09.11.2022 11.00.
• Avşar, Ö., 2019, Pamukta bazı fizyolojik parametreler ile verim ve lif kalite özelliklerinin su stresi koşullarında değerlendirilmesi, Doktora Tezi, Siirt Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Siirt, 124.
• Aygün, Y. Z. ve Mert, M., 2020, Toprak düzenleyicileri ve azot uygulamalarının pamukta (Gossypium hirsutum L.) verim ve lif teknolojik özelliklere etkisi. Biyolojik Çeşitlilik ve Koruma, 13(3), 290-297.
• Başbağ, S., 2008, Effects of humic acid application on yield and quality of cotton (Gossypium hirsutum L.), Asian Journal of Chemistry, 20(3), 1961.
• Braden, C., Smith, C.W., Thaxton, P., Hequet, E., 2004. Determining Gin variability for HVI and AFIS data. Beltwide Cotton Conferences, San Antonio, Summaries Book, January 5-9, p. 1113.
• Can, D., 2017, Amik Ovası koşullarında kısıntılı sulamanın bazı pamuk çeşitlerinde verim, verim öğeleri ve kaliteye etkilerinin belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyosistem Mühendisliği Anabilim Dalı, Hatay, 92.
• Cordão Sobrinho, F., Guerra, H., Araujo, W., Pereira, J., Zonta, J., Bezerra, J., 2015. Fiber quality of upland cotton under different irrigation depths. Revista Brasileira de Engenharia Agricola e Ambiental. Vol. 19, no. 11, p. 1057- 1063.
• Coşkun, Z., 2015, Harran Ovasında damla sulamanın pamuk verimine etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı, 59.
• Çelik, İ., Karahan, T., İnan, Ö. ve Çetinkaya, M., 2011, Antalya koşullarında bazı pamuk çeşitlerinin tarımsal ve teknolojik özellikleri üzerine bir araştırma, GAP VI. Tarım Kongresi, 9-12 Mayıs, Şanlıurfa, 655-662.
• Dağdelen, N., Sezgin, F., Gürbüz, T., Yılmaz, E., Akçay, S., 2009. Farklı Sulama Aralığı ve Sulama Düzeylerinin Pamukta Bazı Verim Özellikleri ve Lif Kalitesi Üzerine Etkisi. ADÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 6 (1):53–56.
• Dağdelen, N., Yılmaz, E., Sezgin, F., Gürbüz, T. ve Akcay, S. 2005, Effects of different trickle irrigation regimes on cotton (Gossypium hirsutum L.) yield in Western Türkiye, Pakistan Journal of Biological Sciences, 8(10), 1387-1391.
• De Mastro, G. ve Lucarelli, G., 2000, Comparison of Mediterranean cotton varieties in Southern Italy, FAO, The Inter-Regional Cooperative Research Network on Cotton, A Joint Workshop and Meeting of All Working Groups, Adana-Türkiye, Proceeding 82-87.
• Doorenbos, J. ve Kassam, A.H., 1979. Yield response to water. FAO Irrigation and Drainage, Paper 33, Rome, 257 p.
• Ektiren, Y., 2017. Farklı Sulama Seviyelerinin Pamukta Bitki Gelişim Parametreleri, Verim, Kalite ve Yaprakta Besin Elementi İçeriğine Etkisi. T.C. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyosistem Mühendisliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 85 s., Kahramanmaraş.
• Geçit, H. H., Çiftçi, C. Y., Emeklier, H. Y., İkincikarakaya, S., Adak, M., S., Kolsarıcı, Ö., Ekiz, H., Altınok, S., Sancak, C., Sevimay C., S., Kendir, H., 2009. Tarla Bitkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. Ders Kitabı: No:1569, 540 S.
• Gözcü, D., Özdemir, M. ve Günaçtı, H., 2012, Kahramanmaraş’ta bazı pamuk çeşitlerinin Verticillium solgunluk hastalığı etmeni (Verticillium dahliae Kleb.)’ne duyarlılıklarının belirlenmesi, Bitki Koruma Bülteni, 52(2), 135-152.
• Güneş, H. Y., 1996, Harran Ovası koşullarında standart ve ümitvar pamuk (Gossypium hirsutum L.) çeşitlerinde odun ve meyve dallarında oluşan kozaların, koza ve lif özellikleri yönünden karşılaştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Şanlıurfa, 80.
• Gürel, A., Akdemir, H., Emiroğlu, Ş. H., Kadıoğlu, H., Karadayı, H. B., 2000. Türkiye Lif Bitkileri, Tarım Haftası 2000 Türkiye Ziraat Mühendisliği V. Teknik Kongresi (17-21 Ocak). Milli Kütüphane, Ankara.
• Hussein, F., Janat, M. ve Yakoub, A., 2011, Assessment of yield and water use efficiency of drip-irrigated cotton (Gossypium hirsutum L.) as affected by deficit irrigation, Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 35(6), 611-621.
• İrget, M., 2018, Farklı Orijinli pamuk genotiplerinin tarımsal, teknolojik ve Verticillium solgunluğu hastalığına dayanıklılık özelliklerinin belirlenmesi, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Hatay, 77.
• İsotcu, Ç., 2016, Pamukta (Gossypium hirsutum L.) F3: 5 generasyonunda tam ve kısıtlı sulama koşullarında verim unsurları ve lif kalite özelliklerinin belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Aydın, 133.
• Karademir, Ç., Karademir, E., Gençer, O., 2011. Yield and fiber quality of F1 and F2 generations of cotton (Gossypium hirsutum L.) under drought stress conditions. Bulgarian Journal of Agricultural Science, 17 (6): 795-805 pp.
• Karademir, Ç., Karademir, E., Ekinci, R., Berekatoğlu, K., 2011. Yield and fiber quality properties of cotton (Gossypium hirsutum L.) under water stress and non-stress conditions. African Journal of Biotechnology. 10 (59), 12575-12583.
• Kılınç, Y., E., 2020. Su kısıtının farklı pamuk genotiplerinin verim ve lif kalite özellikleri üzerine etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Hatay, 51.
• Kothari, N., Hague, S., Hinze, L., Dever, J., 2017. Boll sampling protocols and their impact on measurements of cotton fiber quality. Industrial Crops & Products, 109: 248–254.
• Köken, İ., 2017, Ege Bölgesine uygun pamuk çeşitlerinde verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi, Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 58.
• Mert M., 2017. Lif Bitkileri. Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti. No.1734, 422 S.
• Mert, M., 2006, Irrigation of cotton cultivars improves seed cotton yield, yield components and fibre properties in the Hatay region, Türkiye, Acta Agriculturae Scandinavica Section B-Soil and Plant, 2005; 55: (44-50).
• Mert, M., 2007. Pamuk Tarımının Temelleri. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, Teknik Yayınlar Dizisi No:7, pp.5-108, Ankara.
• Ören, Y., 2007. Farklı Zamanlarda Uygulanan Hümik Asit ve Çinko (Zn) Uygulamasının Pamukta (Gossypium hirsutum L.) Verim, Verim Komponentleri ve Lif Kalite Özellikleri Üzerine Olan Etkisinin Saptanması. Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 64 S. Aydın.
• Özdemir, Y. ve Dağdelen, N., 2015, Aydın bölgesinde pamukta topraküstü ve toprakaltı damla sulama uygulamalarının irdelenmesi, Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 12(2), 15-24.
• Papastylianou, P. T. ve Argyrokastritis, I. G., 2014, Effect of limited drip irrigation regime on yield, yield components, and fiber quality of cotton under Mediterranean conditions, Agricultural water management, 142, 127-134.
• Rady, M.M., Abd, El-Mageed, TA, Abdurrahman, H.A., Mahdi, A.H., 2016. Humic Acid Application Improves Field Performance of Cotton (Gossypium barbadense L.) Under Saline Conditions. The Journal of Animal & Plant Sciences, 26 (2): 487-493.
• Peynircioğlu, C., 2014, Kuraklık stresine dayanıklı pamuk (Gossypium hirsutum L.) çeşit ıslahında kullanılacak pamuk genotiplerinin belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Aydın, 86.
• Satış, S., 2021, Harran ovası koşullarında damla sulama yöntemiyle sulanan pamuk (Gossypium hirsutum L.) İçin uygun sulama aralığı ve sulama suyu miktarının belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı, Şanlıurfa, 47.
• Tarhan, M., 2017, Humik asidin farklı uygulamalarının pamukta verim besin maddesi alınımı ve lif kalite özellikleri, Yüksek Lisans Tezi, Siirt Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Siirt, 100.
• Tarhan, M., Karademir, E., 2019. Hümik Asidin Farklı Uygulamalarının Pamukta Bitki Besin Maddesi Alınımı, Klorofil İçeriği ve NDVI Değerine Etkisinin Belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 23(2):284-292.
• Temiz, M., Karahan, E., Koca, Y.K., 2009. Effects of Humic Substances on Cotton (Gossypium hirsutum L.). Asian Journal of Chemistry, 21 (3): 1983-1989.
• Tunalı, S. P., Gürbüz, T., Akçay, S. ve Dağdelen, N., 2019, Aydın koşullarında pamuk çeşitlerinde su stresinin verim bileşenleri ile lif kalite özellikleri üzerine etkileri, ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(1), 161-168.
• Tümer, H.T., 2010. Çırçırlama Yöntemlerinin Pamuk Kalitesi Üzerine Etkileri, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Basılmış).
• Tüne, C., 2016, Farklı sulama yönetim sistemi koşullarında pamuk bitkisinde su stresinin kızılötesi termal görüntüler kullanarak belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Adnan menderes üniversitesi fen bilimleri enstitüsü tarımsal yapılar ve sulama anabilim dalı, Aydın, 72.
• Tüzel,.H. ve M.A. Ul, (2003), Pamuk Sulaması, Pamukta Eğitim Semineri, 14-17 Ekim 2003,İzmir, s. 83-92. Uzel, N., 2019, Kuru ve sulu yetiştirme koşullarında bazı pamuk çeşitlerinin tarımsal ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Hatay, 51.
• Ünlü, M., Kanber, R., Koç, D. L., Tekin, S. ve Kapur, B., 2011, Effects of deficit irrigation on the yield and yield components of drip irrigated cotton in a mediterranean environment, Agricultural water management, 98 (4), 597-605.
• Witt, T.W., Ulloa, M., Schwartzc, R. C., Ritchie, G. L., 2020. Response to deficit irrigation of morphological, yield and fiber quality traits of upland (Gossypium hirsutum L.) and Pima (G. barbadense L.) cotton in the Texas High Plains. Field Crops Research, 249 (107759 https://doi.org/10.1016/j.fcr.2020.107759.
• Yaşa, S., 2022, Pamukta (Gossypium hirsutum L.) su stresi koşullarında verim ve lif kalite özelliklerinin belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Adana, 101.
• Yılmaz, A., Cevheri, C. İ. ve Davut, O., 2023, Yarı kurak iklim şartlarına sahip olan GAP bölgesinde bazı pamuk (Gossypium hirsutum L.) çeşitlerinin verim, verim ögeleri ve lif teknolojik özelliklerinin belirlenmesi, Erciyes Tarım ve Hayvan Bilimleri Dergisi, 6(1), 41-50.
• Yuka, A., 2014, Harran Ovası koşullarında buğday sonrası ikinci ürün olarak yetiştirilebilecek pamuk (Gossypium hirsutum L.) çeşitlerinin verim ve lif teknolojik özelliklerinin belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Şanlıurfa, 62.