Şahabettin Süleyman’ın Tenkit Anlayışı ve Tenkidât-ı Edebiyelerinde Abdülhak Hâmit Hayatı ve Sanatkâr

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 214 - 237, 24.08.2019

Hacer Gülşen

Öz

Bu makalede Fecr-i Âti dönemi
sanatkârlarından Şahabettin Süleyman’ın tenkit anlayışı ve bu anlayışı
uygulamaya koyduğu Tenkidât-ı Edebiye- başlığı altında yer alan Abdülhak Hamit
Hayatı ve Sanatkâr adlı monografik çalışması ele alınmıştır. Monografi dilimize Fransızca monographie
sözcüğünden geçmiş bir kelimedir. Monografi, özel bir konu, mesele veya bir
kişi hakkında yazılmış kendi içinde bir bütünlük taşıyan eser­lere
denilmektedir. 1326 (1911) tarihinde basılan bu
eserin  daha sonra başka baskıları da ya­pılmıştır.
Bu çalışmada yararlanılan baskı 1329 (1914) tarihini taşır. Şahabettin
Süleyman’ın, bu çalışması 29
sayfadır. Kitabın 3. Sayfasından 17. Sayfaya kadar Hamit’in hayatından
bahsedilmekte, 18. Sayfadan 29. Sayfaya kadar da Hamit’in sanatkâr yönü
üzerinde durulmaktadır. Abdülhak Hâmit, Tanzimat döneminin ikinci
nesline dahil bir sanatkârdır. O, yeni bir edebiyatın kurulmasında ve
yerleşmesinde önemli bir rol oynamıştır. Özellikle Fecr-i Âti dönemi
sanatkârları Hâmit’e derin bir saygı ve sevgi beslerler. Şahabettin Süleyman,
Hâmit’i, H. Taine’in üçlü nazariyesine göre değerlendirir. Bu metotta sanatkârı
değerlendirilirken dikkate alınan unsurlar ırk, muhit (çevre) ve an (zaman)dır.

Anahtar Kelimeler

Tenkit, Şahabettin Süleyman, Hâmit, Tenkidât-ı Edebiye

Kaynakça

• Kaynakça:Ahmet Şuayb, (1329), Hayat ve Kitaplar, Matbaa-i Hukûkiye.Aktaş, Şerif (1998), Edebiyatta Üslûp ve Problemleri Üzerine, Ankara: Akçağ Yay. Beğen, Nevzat (2011), Şahabettin Süleyman’ın “Târih-i Edebiyat-ı Osmâniye” Adlı Eserinin Metin ve İncelemesi, YL Tezi, Kars.Enginün, İnci (1994), Abdülhak Hâmit’in Hatıraları, İstanbul: Dergâh Yay.Enginün, İnci (2000), “Abdülhak Hamit’e Mektuplar”, Araştırmalar ve Belgeler, İstanbul: Dergâh Yay. Enginün, İnci (2006) , “Abdülhak Hamit Tarhan”, Tanzimat Edebiyatı, Ankara.Genç Kalemler Dergisi ( 1999), (Haz., İsmail Parlatır- Nurullah Çetin), Ankara: TDK Yay.Habib, İsmail (1935), Edebî Yeniliğimiz, İstanbul: Remzi Kitabevi.Hüseyin Cahit (1313), Hikmet-i Bedâyie Dâir – Dehâ, Servet-i Fünûn, 30 Temmuz.Mehmet Rauf (1329), “İhtiyac-ı Tenkit”, Peyam Gazetesi, C.12, nr.20.Ömer Seyfettin (1327), “Yeni Lisan Makalesi” -Genç Kalemler Dergisi- 29 Mart.Polat, Nâzım Hikmet (2012), “Şahabettin Süleyman’ın Gözüyle Namık Kemal”, Yenileşme Devri Türk Edebiyatından Çizgiler, Ankara.Polat, Nâzım Hikmet(1987), Şahabettin Süleyman, Ankara: KTB Yay.Polat, Nâzım Hikmet (2005), Rübâb Mecmuası ve II. Meşru¬tiyet Dönemi Türk Kültür, Edebiyat Hayatı - Ankara: Akçağ.Rıza Tevfik, Abdülhak Hamit ve Mülâhazât-ı Felsefîyesi (1984), (Haz., Abdullah Uçman), İÜ Ed. Fak. Yayınları.Şahabettin Süleyman (1328), “Edebiyat”, Rübâb, C.1, nr.18, 17 Mayıs. Şahabettin Süleyman (1328), “Edebiyatta Hayal ve Hakikat”, Resimli Kitap, C.4, nr. 48, 1 Mart. Şahabettin Süleyman (1328), “Sanatta Şahsiyet”, Rübâb, C.1, nr.8, 15 Mart. Şahabettin Süleyman (1329), “Mesele-i Tenkit”, Büyük Duygu, C.1, nr.5, 25 Nisan. Şahabettin Süleyman (1329), “Münekkid-1, Şehbâl, C. 4, nr. 79, 10 Temmuz. Şen, Cafer (2006), Fecr-i Âti Edebiyatı, Tespit- Tahlil- Tenkit, Ankara.Taine, Hippoylite(1864) l’Histoire de la Littérature Anglaise, Paris.Wellek, Réne - Warren, Austın ( 1993). “Edebiyat ve Edebiyat İncelemesi”, Edebiyat Teorisi, (Çev., Prof. Dr. Ömer Faruk Huyugüzel), İzmir.