Entelektüel Sermayenin İşletme Performansına Etkileri Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 71 - 100, 25.03.2019

Özlem Atan Akın Tunçer

Öz

Bilgi
çağında işletmeler rekabet üstünlüğü sağlayabilmek için performans değerlendirme
çalışmaları yaparken, maddi varlıklarla birlikte maddi olmayan varlıkları ifade
eden entelektüel sermaye üzerine de yatırımlar yapmaktadır. Bu araştırmada,
rekabetçi işletmelerin en değerli varlıklarından biri olan olan entelektüel
sermayelerinin işletme performansına etkileri araştırılmıştır. Araştırma İSO’ya
kayıtlı ilk 500 ve ikinci 500 büyük işletmede çalışan üst yöneticiler üzerinde yapılandırılmış
anket formu aracılığıyla yapılmış ve 404 anket geçerli kabul edilmiştir.
Araştırma yapılan işletmelere Entelektüel Sermaye Ölçeği ve İşletme Performansı
Ölçeği uygulanmıştır. Veriler IBM SPSS 24.00 ve AMOS 24.00 programları ile
yapısal eşitlik modellemesi çerçevesinde değerlendirilmiştir. Araştırmadan elde
edilen bulgulara göre entelektüel sermaye unsurlarından insan sermayesi
finansal performansı, müşteri paydaş performansını, işletme içi süreç
performansını ve örgütsel kapasite performansını olumlu etkilemektedir. Bununla
birlikte bir diğer entelektüel sermaye unsuru olan müşteri sermayesinin müşteri
paydaş performansı, işletme içi süreç performansı ve örgütsel kapasite
performansı üzerinde olumlu etkileri tespit edilmiştir. Yapısal sermaye unsuru
ise finansal performansı olumlu etkilemektedir. Araştırmadan elde edilen
bulgular entelektüel sermayeye ilişkin yatırımların, işletme performansını
artırıcı bir etki yaratacağını ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Entelektüel Sermaye, İşletme Performansı, Yapısal Eşitlik Modeli

Kaynakça

• Arıkboğa, F. Ş., (2003). Entelektüel Sermaye. İstanbul: Derin Yayınları. Bollen, K., ve Lennox, R., (1991). Conventional Wisdom on Measurement: A Structural Equation Perspective. Psychological Bulletin, 110(2), 305-314.Bontis, N., (1998). Intellectual Capital: an Exploratory Study that Develops Measures and Models. Management Decision, 36(2), 63-76.Bontis, N., Keow, W. C. C. ve Richardson, S., (2000). Intellectual Capital and Business Performance in Malaysian Industries. Journal of Intellectual Capital, 11, 85-100. Cattell, R.B., (1966). The Scree Plot Test for the Number of Factors. Multivariate Behavioral Research, 1, 140-161.Edvinsson, L. ve Malone, M., (1997). Intellectual Capital: the Proven Way to Establish Your Company’s Real Value by Measuring its Hidden Values. London: Judy Piatkus.Ergün, E. T., ve Yılmaz, O. T., (2012). İlişkisel Sermaye ile Yapısal Sermayenin İlişki Düzeyinin Entelektüel Sermaye Düzeyine ve İşletmenin Finansal ve Finansal Olmayan Performansına Etkisi. International Refereed Academic Social Sciences Journal, 3(8), 39.Gaskin, J., (2016). http://statwiki.kolobkreations.com, (Erişim Tarihi: 09 Haziran 2017) González-Loureiro, M., (2012). Intellectual Capital and System of Innovation: What Really Matters at Innovative SMEs. Intangible Capital, 8(2), 239-274.Hoang, T. N., Quang, B. ve Nguyen, V. P., (2018). The Impact of Intellectual Capital Dimensions on Vietnamese Information Communication Technology Firm Performance: A Mediation Analysis of Human and Social Capital. Academy Of Strategic Management Journal, 17(1), 1-15.Kale, P., Singh, H. ve Perlmutter, H., (2000). Learning and Protection of Proprietary Assets in Strategic Alliances: Building Relational Capital. Strategic Management Journal, 21(3), 217-237.Kaplan, R. S. ve Norton, D. P., (1996). The Balanced Scorecard: Translating Strategy into Action. Boston: Harvard Business School Press.Kaplan, R.S. ve Norton, D.P., (1999). Balanced Scorecard: Şirket Stratejisini Eyleme Dönüştürmek. İstanbul: Sistem Yayıncılık.Karabağ, S. F., (2008). Strateji ve Endüstrinin Firma Performansına Etkisi: Türkiye’nin Öncü Sanayi İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.Loewenthal, K. M. (2004). An Introduction to Psychological Tests and Scales (2 ed.). New York: Taylor&Francis Group.Naing, L., Winn, T., ve Rusli, B. N., (2006). Practical Issues in Calculating the Sample Size for Prevalence Studies. Archives of Orofacial Sciences, 1, 9-14.Önce, S., (1999). Muhasebe Bakış Açısı ile Entelektüel Sermaye. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.Pızarro, I., Real, J. ve De La Rosa, D., (2009). The Role of Entrepreneurial Culture and Human Capital in Innovation, Working Paper Series, Department of Business Administration, Universidad Pablo de Olavide. Pohl, M. ve Forstl K., (2011). Achieving Purchasing Competence through Purchasing Performance Measurement System Design: A Multiple-Case Study Analysis. Journal of Purchasing & Supply Management, 17, 231–245.Raza, A., (2013). Impact of Relational Capital Management on Firm Performance. Abasyn University Journal Of Social Sciences, 6(1), 65-78.Roos, G. ve Roos, J., (1997). Measuring Your Company’s Intellectual Performance. Long Range Planning, 30(3), 416.Santos-Rodrigues, H., ve Pereira-Rodrigues, G., (2014). Structural Capital and Financial Results: A Case Study. Proceedings of The European Conference on Intellectual Capital, 179-183.Sposito, V. A., Hand, M. L. ve Skarpness, B., (1983). On the Efficiency of Using the Sample Kurtosis in Selecting Optimal Estimators. Communications in Statistics-Simulation and Computation, 12(3), 265-272.Toraman, A. vd., (2009). İşletmelerde İnovasyon Sürecinde Entelektüel Sermaye ve Yönetim Muhasebesi Kapsamında Değerlendirilmesi. A.K.Ü, İ.İ.B.F. Dergisi, 11, 1.Urban, B., ve Joubert, G. S., (2017). Multidimensional and Comparative Study on Intellectual Capital and Organisational Performance. Journal of Business Economics & Management, 18(1), 84-99.Williams, S. M., (2001). Is Intellectual Capital Performance and Disclosure Practices Related? Journal of Intellectual Capital, 2(3), 192-203.Yıldız, S., (2010). Entellektüel Sermayenin İşletme Performansına Etkisi: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.Yücel, F. ve Yanar R., (2005). Türkiye’de Cari işlem Açıkları Sürdürülebilir Mi? Zaman Serileri Perspektifinden Bir Bakış. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14, 2.