OKUL MÜDÜRLERİNİN PLANLARINI İZLERKEN GERÇEKLEŞTİRDİKLERİ ÜSTBİLİŞSEL İZLEME VE DEĞERLENDİRME DAVRANIŞLARI

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 2, 127 - 144, 29.12.2018

Yeliz Özkan Hıdıroğlu Türkay Nuri Tok

Öz

Çalışmanın
amacı, okul müdürlerinin görev tanımları içerisinde de yer alan okuldaki
planlarına yönelik gerçekleştirdikleri üstbilişsel izleme ve değerlendirme
davranışlarını ve bu davranışların nasıl yapılandığını incelemektir. Çalışmada
nitel araştırmalardan biri olan durum çalışması yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın
katılımcıları, ölçüt örneklemeyle seçilmiş Denizli’nin Merkezefendi ve
Pamukkale ilçelerinde görev yapan yedi okul müdüründen oluşmaktadır. Okul
müdürleriyle bireysel görüşmeler gerçekleştirilmiş ve veriler yarı
yapılandırılmış görüşme formundaki sorular yardımıyla elde edilmiştir.
Verilerin analizinde, içerik analizi yapılmıştır. Çalışma, planı izlerken
dikkat edilen hususlar, planı izlerken karşılaşılan sorunlar, planı izlerken
karşılaşılan sorunları ortadan kaldırma yolları, planı değerlendirme olmak
üzere dört kategori üzerine temellendirilmiştir. Çalışmanın sonuçlarına göre;
okul müdürlerinin planlanan sürece uyulup uyulmadığına ve planda görevli
kişilerle plandaki görevlerinin uygun olup olmadığına dikkat ettikleri,
planladıklarını izlerken bürokratik sorunlarla karşılaştıkları, karşılaştıkları
sorunları ortadan kaldırmak için anlık kararlar aldıkları, gözlem ve görüşme
yaptıkları, planlarını revize ettikleri ya da yedek planı uyguladıkları,
planladıklarını değerlendirirken kendilerine göre ölçütler belirledikleri,
farklı düşünceleri dikkate aldıkları, planı ve sonuçlarını sorguladıkları, planları
değerlendirirken yapılan hataları yeniden gözden geçirdikleri belirlenmiştir. Öneri
olarak; okul müdürleri, planlarını kontrol ederken notlar alabilirler,
planlarıyla ilgili farklı stratejiler kullanabilirler, nasıl daha iyi anlık
kararlar alabilecekleri konusunda daha farklı tecrübeler edinebilirler,
değerlendirme yaparken kullanacakları ölçütleri çalışanlarıyla ve
öğrencileriyle paylaşabilir, onların görüşlerini dikkate alabilirler.

Anahtar Kelimeler

Üstbiliş, İzleme, Değerlendirme, Okul Müdürü

Kaynakça

• Ada, Ş., Akan, D., Ayık, A., Yıldırım, İ. ve Yalçın, S. (2013). Öğretmenlerin motivasyon etkenleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3), 151-166.
• Aydın, İ. (2016). Öğretimde denetim: Durum saptama değerlendirme ve geliştirme. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Aytaç, Ö. (2004). Örgütler: Sosyolojik bir perspektif. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 189-217.
• Babaoğlan, E. ve Yılmaz, F. (2012). İlköğretim okullarında karara katılma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 2-12.
• Bandura, A. (2009). Cultivate self-efficacy for personal and organizational affectiveness. E. A. Locke (Ed.), Handbook of principles of organization behaviour, (ss. 179-200) içinde. New York, Miley.
• Başaran, İ. E. (1985). Örgütlerde işgören hizmetlerinin yönetimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Yayın No: 139,Ankara.
• Bloisi, W., Curtis ,W. C., Phillip, L. H. (2003). Management and organizational behaviour. European Edition, The McGraw-Hill Companies, New York.
• Bursalıoğlu, Z. (2000). Eğitimde yönetimi anlamak sistemi çözümlemek. Ankara: Pegem A.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri (Geliştirilmiş 2. baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Deal, T. E. ve Peterson, K. D. (2009). Shaping school culture: Pitfalls, paradoxes, and promises. San Francisco, CA: John Wiley & Sons.
• Delbecq, A. L., Van de Ven, A. H. ve Gustafson, D. H. (1975). Group techniques for program planning. Glenview, IL: Scott, Foresman, and Co.
• Desoete, A. (2001). Off-line metacognition in children with mathematics learning disabilities (Doctoral dissertation). Universiteit Gent, Belgium.
• Desoete, A. ve Roeyers, H. (2002). Off-line metacognition-a domain- specific retardation in young children with learning disabilities?. Learning Disability Quarterly, 25, Spring.
• Dewey, J. (1929). The sources of a science of education. New York, NY: Liveright.
• Erdoğan, İ. (1991). İşletmelerde personel seçimi ve başarı değerleme teknikleri. İstanbul: İ. Ü. İşletme Fakültesi, Yayın No: 248.
• Eren, E. (2001). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi (7. Baskı). Beta Basım Yayım, İstanbul.
• Genç, N. (2007). Yönetim ve organizasyon. Ankara: Seçkin Yayıcılık.
• Glickman, D. C., Gordon, S. P. ve Ross-Gordon, J. M. (2004). Supervision and instructional leadership. Pearson Education Inc. USA.
• Güven, S. ve Dak, G. (2017). Öğretmen adaylarının kamu personeli seçme (KPSS) sınavına ilişkin oluşturdukları görsel metaforlar. Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 8(15), 1- 16.
• Hess, F. M. ve Kelly, A. P. (2005). Learning to lead? What gets taught in principal preparation programs. Cambridge, MA: Harvard University, Kennedy School of Government.
• Hıdıroğlu, Ç. N. ve Bukova Güzel, E. (2015). Teknoloji destekli ortamda matematiksel modellemede ortaya çıkan üst bilişsel yapılar. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 6(2), 179-208.
• Hıdıroğlu, Ç. N. ve Bukova Güzel, E. (2016). Transitions between cognitive and metacognitive activities in mathematical modelling process within a technology enhanced environment. Necatibey Faculty of Education Electronic Journal of Science and Mathematics Education, 10(1), 313-350.
• Hopkins, S. W. ve Kenneth D. M. (1993). Clinical supervision: A practical guide to student teacher supervision. WCB, Brown and Benchmark Publishers.
• Hoy, W. K. ve Miskel, C. G. (Çeviri Ed. S. Turan) (2010). Eğitim yönetimi teori, araştırma ve uygulama. Ankara: Nobel Dağıtım.
• Hyman, R. T. (1986). School administor’s faculty supervision handbook. Prentice-Hall, Englewood Cliffs, N. J. University of Oregon, Clearinghouse on Educational Management.
• Kaynak, R. ve Bülbül, M. (2008). 360 derece geri bildirim sisteminde değerlendirme farlılıkları. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 269-292.
• Konan, N., Çetin, R. B. ve Yılmaz, S. (2017). Okul Müdürü görevlendirmeye ilişkin öğretmen görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(1), 147-160.
• Marquardt, M. J. (1999). Action learning in action. Palo Alto, CA: Black-Davies Publishing.
• Miles, H. B. ve Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis (2. Baskı). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Owen, J. (2002). Making quality sense: A guide to quality, tools and techniques, awards and the thinking behind them. London: Learning and Skills Development Agency.
• Palmer, M. J. (1993). Performans değerlendirmeleri (1.Baskı). Rota Yayınları.
• Peterson, K.D. (2002). Positivc or negalivc. Journal o f Staff Deveiopınenl, 23(3), 21-26.
• Popper, M. ve Lipshitz, R. (2000). Organizational learning: Mechanisms, culture and feasibility. Journal of Management Learning, 31(2), 181-196.
• Rabbitt, P. (1997). Methodology of frontal and executive function. London: Taylor and Frances.
• Salazar, P.(2007). The role of the secondary school leader —The current reality, changing role of the middle level and high school leader: learning from the past—Preparing for the future. National Association of Secondary School Principals, 5-17.
• Sergiovanni, T.J. ve Starratt R. J. (1993). Supervision: A redefinition (5. Baskı). Singapore: McGraw-Hill, Inc.
• Smith, E. E. ve Kosslyn, S. M. (2007). Cognitive psychology: Mind and brain. Upper Saddle River, N.J.: Pearson/Prentice Hall.
• Stolph, S. ve Smith, S. C. (1995). Transforming school culture: Stories, symbols, values & leader’s role.
• Türk Dil Kurumu. [TDK]. (2018). Güncel Türkçe sözlük. 30.06.2018 tarihinde http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5b375857056731.25585596 adresinden alınmıştır.
• Wilburne, J. M. (1997). The effect of teaching metacognitive strategies to preservice elementary school teachers on their mathematical problem solving achievement and attitude. (Doctoral Thesis). Temple University, Philadelphia.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yin, R. (2014). Case study research: Design and methods. London: Sage.