Kur’ân’la Yetinme Söyleminin Çıkmazları / Dilemmas of the Qur’an is Enough Discourse / مشكلات خطاب الاكتفاء بالقرآن

Yıl 2018, Sayı: 7-8, 39 - 54, 20.12.2018

Enbiya Yıldırım

Öz

İslam medeniyet ve geleneğini inşa eden iki aslî unsur Kur’an ve hadislerdir. Bu nedenle, mimariden adet ve geleneklere varıncaya kadar akla gelebilecek her şey bu iki aslî unsur göz önünde bulundurularak anlaşılmalıdır. Ayrıca bundan sonraki dönemlerde de bu ikisi olmadan söz konusu medeniyet ve geleneği sürdürmek mümkün olmayacaktır. Tersi bir durum değerlerden kopuş ve başkalaşmadır. Bu yalın gerçeğe rağmen, son yüz elli yıllık süreçte hadisleri tamamen bir yana koymak suretiyle İslam medeniyet ve geleneğini yeniden inşa etme ve Kur’an’la yetinme şeklinde bir yaklaşım kendisine taraftar toplamaktadır. Bu yaklaşım İslam coğrafyasının son iki yüzyıldır zillet içinde yaşamasının kökenindeki etkenlerden biri olarak hadisleri görmekte ve ümmeti tek kitap etrafında birleştirmenin daha rahat olacağını düşünmektedir. Bu bakış açısı bütünleştirici bir bakış açısı olarak kendisini takdim etmekle birlikte pek çok yeni sorunu da beraberinde getirmekte, ümmetin yeni parçalanmışlıklara sürüklenmesine neden olmaktadır. Bu nedenle yapılması gereken, iki aslî unsurun hakimiyetini korumaktır. Bunu yaparken de, var olan bazı sorunlara gözleri kapamamaktır.

Anahtar Kelimeler

Hadis, sünnet, Kur’an, namaz, ezan, peygamber, ümmet

مشكلات خطاب الاكتفاء بالقرآن

Öz

إن اﻟﻘﺮآن اﻟﻜﺮﻳﻢ واﻷﺣﺎدﻳﺚ اﻟﻨﺒﻮﻳﺔ ﳘﺎ العنصران اﻷﺻﻠﻴﺎن
ﰲ ﺑﻨﺎء وإﻧﺸﺎء اﻟﱰاث واﳊﻀﺎرة اﻹﺳﻼﻣﻴﺔ؛ وﳍﺬا ﻳﻨﺒﻐﻲ أﺧﺬ ﻫﺬﻳﻦ العنصرين اﻷﺻﻠﻴﲔ ﺑﻌﲔ اﻻﻋﺘﺒﺎر
ﻋﻨﺪ ﳏﺎوﻟﺔ ﻓﻬﻢ كل شيء ﳜﻄﺮ ﰲ اﻟﺬﻫﻦ اﺑﺘﺪاء ﻣﻦ ﻫﻴﻜﻞ اﻟﺒﻨﺎء وﺻﻮﻻ إﱃ اﻟﻌﺎدات واﻟﺘﻘﺎﻟﻴﺪ.
وﻛﺬﻟﻚ ﻟﻴﺲ ﻣﻦ اﳌﻤﻜﻦ المحافظة اﻟﱰاث واﳊﻀﺎرة اﳌﺸﺎر إليهما وضمان اﺳﺘﻤﺮارﳘﺎ ﰲ اﻟﻌﺼﻮر
اﻟﻼﺣﻘﺔ ﻣﻦ ﻏﲑ ﻫﺬﻳﻦ العنصرين اﻷﺻﻠﻴﲔ. وﻛﻞ ﺣﺎﻟﺔ ﻣﻌﺎﻛﺴﺔ ﳍﺬه اﳊﻘﻴﻘﺔ ﻣﺎ ﻫﻲ إﻻ اﻧﻔﺼﺎل ﻋﻦ
اﻟﻘﻴﻢ وﲡﺮد ﻣﻨﻬﺎ، وﳏﺎوﻟﺔ ﻟﻠﺘﺸﺒﻪ ﺑﺎﻵﺧﺮﻳﻦ واﻟﻠﻬﺎث ﺧﻠﻔﻬﻢ.  ورﻏﻢ ﻫﺬه اﳊﻘﻴﻘﺔ اﻟﺴﺎﻃﻌﺔ ﻓﺈﻧﻨﺎ ﻧﻼﺣﻆ ﺧﻼل اﳌﺌﺔ واﳋﻤﺴﲔ
ﺳﻨﺔ اﻷﺧﲑة أن اﳌﻘﺎرﺑﺔ اﻟﺘﻲ ﺗﻨﺎدي ﺑﺎﻻﻛﺘﻔﺎء ﺑﺎﻟﻘﺮآن اﻟﻜﺮﻳﻢ ﰲ إﻋﺎدة ﺑﻨﺎء اﻟﱰاث واﳊﻀﺎرة
اﻹﺳﻼﻣﻴﺔ واﺳﺘﺒﻌﺎد اﻷﺣﺎدﻳﺚ ﻣﻦ اﻟﻌﻤﻠﻴﺔ ﻛﻠﻴﺎﹰ ﺗﻠﻘﻰ آذاﻧﺎﹰ ﺻﺎﻏﻴﺔ، وأﺻﻮاﺗﺎﹰ ﻣﺆﻳﺪة. وﺗﻨﻈﺮ
ﻫﺬه اﳌﻘﺎرﺑﺔ إﱃ الأحاديث أﳖﺎ
ﻣﻦ اﻟﻌﻮاﻣﻞ واﳌﺆﺛﺮات اﻷﺳﺎﺳﻴﺔ ﰲ اﳌﻌﺎﻧﺎة واﳌﺬﻟﺔ واﳌﻬﺎﻧﺔ اﻟﺘﻲ ﻳﻌﻴﺸﻬﺎ اﻟﻌﺎﱂ اﻹﺳﻼﻣﻲ ﺧﻼل
اﻟﻘﺮﻧﲔ اﻷﺧﲑﻳﻦ، وﺗﻌﺘﻘﺪ أن ﱂ ﺷﻤﻞ اﻷﻣﺔ وﲨﻊ اﳌﺴﻠﻤﲔ ﺣﻮل ﻛﺘﺎب وﺣﻴﺪ سيكون أسير وأﺳﻬﻞ. وﻣﻊ
أن وﺟﻬﺔ اﻟﻨﻈﺮ ﻫﺬه ﺗﻘﺪم ﻧﻔﺴﻬﺎ ﻛﻨﻈﺮة ﺷﻤﻮﻟﻴﺔ وﺟﺎﻣﻌﺔ، إﻻ أﳖﺎ
ﺗﺼﻄﺤﺐ ﻣﻌﻬﺎ اﻟﻜﺜﲑ ﻣﻦ اﻷزﻣﺎت واﳌﺸﻜﻼت اﳉﺪﻳﺪة ﻏﲑ اﳌﻌﻬﻮدة، كما أﳖﺎ
ﺗﺪﻓﻊ ﺑﺎﻷﻣﺔ ﻧﺤﻮ ﻣﺰﻳﺪ ﻣﻦ اﻻﻧﻘﺴﺎم واﻟﺘﻤﺰق واﻟﺘﺸﺘﺖ. وﻟﺬﻟﻚ ﻓﺈن ﻣﺎ ﳚﺐ اﻟﻘﻴﺎم ﺑﻪ ﻫﻮ ﲪﺎﻳﺔ
ﻣﻜﺎﻧﺔ ﺳﻴﺎدة العنصرين اﻷﺻﻠﻴﲔ. وﻳﻨﺒﻐﻲ ﻋﻨﺪ اﻟﻘﻴﺎم بذلك عدم تجاهل بعض المشكلات القائمة
أيضا.

Anahtar Kelimeler

الحديث, السنة, القرآن, الصلاة, الأذان, النبي, الأمة

Dilemmas of the Qur’an is Enough Discourse

Öz

    Qur’an and hadiths are two fundamental sources that base Islamic civilization and Islamic future. For that reason, all Islam related issues, from architecture to culture, should be interpreted with reference to them. Besides that, it is not possible to sustain Islamic civilization and future without these sourses.

    The counter situation is the rupture from the values and degeneration. Although this plain truth, in the last one hundred fifty years, there are increase in the number of supporters for the Qur’an is enough discourse which excludes hadith tradition. This approach hypothesizes that hadiths are the among of reasons for underdeveloped situation of the Islamic world and considers that uniting Muslim people around the Qur’an is easier to achieve.

    Although this approach has potential to unity people, it causes many new problems and excludes the ummah differently. For that reason, the cure is to respect two fundamental sources of the Islam. While doing that, it is important not to ignore the current problems.

Anahtar Kelimeler

Hadith, sunnah, Qur’an, salah, azan, prophet, ummah

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel, Musnedu’l-İmam Ahmed b. Hanbel, hzr. Şuayb el-Arnaûtvd., Muessesetu’r-Risâle, Beyrut 1997, I-L.
• el-Buhârî, Muhammed b. İsmâîl, el-Câmiu’l-Musnedu’s-Sahîh (Sahîhu’l-Buhârî), hzr. Muhammed Zuheyr b. Nâsır en-Nâsır, DâruTavki’n-Necât, Beyrut 2001, I-IX.
• Yıldırım, Enbiya, Hadisler ve Zihinlerdeki Sorular, İstanbul 2011.