Türkiye’de Reformcu Yöneticilerin Kamu Yönetimi Reformlarının Dizaynı, İçeriği ve Stili Üzerindeki Etkileri

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 18, 11.05.2019

Soner Ünal Hamza Ateş

https://doi.org/10.33712/mana.557793

Öz

Türk kamu yönetiminde çeşitli kapsam ve derinlikte yapılan reformlar,
geleneksel askeri birliklerin modernizasyonu ile başlamıştır. III. Selim’den
itibaren yürürlüğe konan Batılılaşma politikaları ile birlikte bu reformlar idari, siyasi ve toplumsal ilerlemenin bir aracı haline
getirilmiştir. Devlet merkezli
yönetim geleneğimiz bu reform hareketlerinin tasarlanmasında ve uygulanmasında kamu yöneticilerinin
rolünü arttırmıştır. Nitekim Lale Devri’nin III. Ahmet dönemi bir aydınlanma sayılmasında ve Tanzimat Fermanı’nın Mustafa Reşit
Paşa’nın bir eseri olarak kabul edilmesinde olduğu gibi Türk reform tarihinde yöneticiler ön plana çıkmaktadır.
Türk kamu yönetiminde yöneticilerin reformlara etkilerini ve uygulanan reformların genel yönü ile
stratejisi üzerindeki rollerini anlamayı amaçlayan bu çalışma, Türk tarihindeki önemli reformlarda öne çıkan
yöneticilerin kişisel özelliklerini incelemiştir. Bu bağlamda neden bazı yöneticiler reformcu kişilik göstermişken
bazılarının geleneksel özellikler gösterdiğini araştıran bu makalede, gelişmişlik düzeyi ile reformcu yönetici
arasında kuvvetli bağ olduğu
tespit edilmiştir. Bunun için öncelikle yöneticilerin kişisel özellikleri ile
yürüttükleri idari reformlar arasındaki ilişki incelenecektir. Kamu yönetimi
reformlarının sürekliliği ve uygulanma
başarısı, yöneticilerin içinde bulundukları iç ve dış şartlar çerçevesinde ele alınacaktır. Gelişmişlik düzeyi ile reformcu
yönetici arasında kuvvetli bir bağ bulunan Türk idari yapısında
reform hareketleri yöneticiler tarafından karakterize edilmektedir. Kamu
yöneticilerinin sahip oldukları özellikler ile reformların
gerçekleştirilmesinde oynadıkları rol bu nedenle
önemsenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türk Kamu Yönetimi, İdari Reform, Reformcu Yöneticiler, III. Selim, Reform-Reformcu İlişkisi, Ömer Dinçer, Efkan Ala

The Effects of Reformist Executives on the Design, Content and Style of Public Administration Reforms in Turkey

Öz

The reforms made in different extents in Turkish
Public Administration began with modernization
of traditional garrisons. With the policy of westernization that was
put into action since Selim III, these reforms became the means of administrative, social and public
progression. Our government centered
traditional administration has increased the role of public administrators in designing and application of these reforms. Thus, as it is assumed that the Tulip Revolution is an illumination of
III. Ahmet period and accepted that Tanzimat Edict is a consequence of Mustafa
Reşit Paşa, the administrators come to the fore in the Turkish reform history.
This study that aimed to understand the effects and roles of the administrators
on the general tendency and strategy on applied reforms in Turkish Public
Administration, examined the personal characteristics of administrators who
come to the fore with the important reforms in Turkish history. In this
context, in
this study that researches why some of the administrators show reformist
personality while some of them show trasitional characteristics, it is
investigated that there is a strong connection between level of the development
and reformer administartors. Thus; firstly,
the relation between administrators
personal qualities and the administrative reforms that are performed by them
will be examined. The permanence and
application success of the public administration reforms, will be held within the frame of the internal and external conditions of administrators. The reform movements
are characterized by their
administrators in Turkish administration where there
is a strong relation between the level of advancement and reformist administrator. That is why qualities of administrators
and their roles in performing these reforms are considered important.

Anahtar Kelimeler

Turkish Public Administration, Administrative Reform, Reformer Administrators, III. Selim, Relation of Reform-Reformer, Ömer Dinçer, Efkan Ala

Kaynakça

• AKSOY, Hasan Hüseyin (2009), “Değişme ve Yenileşme”, Seminer Notu, http://80.251.40.59/education.ankara.edu.tr/aksoy/seminer_1.htm (Erişim Tarihi: 15.11.2009).
• AKYOL, Taha (2004), “Üniter Devlet ve İdari Reform”, Milliyet Gazetesi, http://www.milliyet.com.tr/uniter-devlet-ve- idari-reform/taha-akyol/siyaset/yazardetayarsiv/18.01.2010/24079/?ver=30 (Erişim Tarihi: 15.11.2009).
• ATEŞ, Hamza (2002), “Introduction to the Theoretical and Philosophical Basis of Modern Management”, Kamu Yönetimi Kuramları Ders Notu, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayını, Kocaeli.
• AYKAÇ, Burhan (2003), “Yönetimin İyileştirilmesi ve Örgütsel Değişim”, Türkiye’de Kamu Yönetimi (Ed. Burhan Aykaç, Şenol Durgun ve Hüseyin Yayman), Yargı Yayınevi, Ankara, ss.255-297.
• BEALEY, Frank (1999), The Blackwell Dictionary of Political Science, Blackwell Publishers, London (UK).
• CANDABAKOĞLU, Aydın (2003), “Geç Kalmış Bir Karar: Yeniden Yapılanma”, Halka ve Olaylara Tercüman Gazetesi, s.9.
• DİNÇER, Ömer ve YILMAZ, Cevdet (2003), Değişimin Yönetimi İçin Yönetimde Değişim, Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma:1, T. C. Başbakanlık Yayını, Ankara.
• DÖNMEZER, Sulhi (1998), “Sosyal Değişmede Atatürk Stratejisi”, 3. Uluslararası Atatürk Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 3-6 Ekim 1995, Gazi Mağusa/KKTC, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, ss.393-401.
• EMRE, Cahit (1997), Karşılaştırmalı Kamu Yönetimi: Birleşik Krallık, Fransa, Almanya ve Japonya’da Kamu Yönetiminin Yapısı ve İşleyişi, Siyasal Kitabevi, Ankara.
• EREN, Erol (2001), Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, Beta Yayınları, İstanbul, 7. Baskı.
• ERYILMAZ, Bilal (2004), Kamu Yönetimi, Erkam Matbaası, İstanbul.
• GÜLER, Birgül Ayman (2010), “Kamu Yönetiminde Değişme Nasıl İncelenebilir: [Taslak I]”, E-Makale, http://180.251.40.59/politics.ankara.edu.tr/bguler/pdf/reform.pdf (Erişim Tarihi: 15.03.2010).
• GÜLER, Birgül Ayman ve KESKİN, Nuray E. (2007), “Devlet Reformunu Tarihten Çalışmak”, Kamu Yönetimi Yöntem ve Sorunlar (Ed. Şinasi Aksoy, Yılmaz Üstüner), Nobel Yayınları, Ankara.
• HACİB, Yusuf Has (1994), Kutadgu Bilig (Çev. R. Rahmeti Arat (Çev.), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• KAMU YÖNETİMİ REFORMU YASA TASLAĞI (2009), Kamu Yönetimi Reformu Yasa Taslağı, http://www.belgenet.com/yasa/kamu-06.html (Erişim Tarihi: 15.11.2009).
• KARAER, Tacettin (1987), “Kamu Yönetiminin Yeniden Düzenleme Girişimleri ve Sonuçları Üzerine Bir Deneme”, Amme İdaresi Dergisi, S.20(2), ss.25-46.
• KARAL, Enver Ziya (1988), Osmanlı Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, Cilt:5.
• KARASU, Koray (2001), Profesyonelleşme Olgusu ve Kamu Yönetimi, Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları, Ankara.
• LEWIS, Bernard (1961), Emergence of Modern Turkey, Oxford University Press, London (UK).
• ORTAYLI, İlber (1985), “Tanzimat ve Meşrutiyet Dönemlerinde Yerel Yönetimler”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, İletişim Yayınları, İstanbul, Cilt:1, ss.231-244.
• ORTAYLI, İlber (1995), İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, Hil Yayınları, İstanbul, 3. Baskı.
• ORTAYLI, İlber (2007), Osmanlı’yı Yeniden Keşfetmek, Timaş Yayınları, İstanbul, 20. Baskı.
• SANDER, Oral (1993), Siyasi Tarih: İlkçağlardan-1918’e, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara, 3. Baskı.
• SAYGILIOĞLU, Nevzat ve ARI, Selçuk (2003), Etkin Devlet: Kurumsal Bir Tasarı ve Politika Önerisi, Sabancı Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• SAYILAR, Yücel (2010), “Türkiye’deki İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamaları Açısından Stratejik Seçim ve Kurumsal Belirlenimin Olası Etkileri”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, S.63(2), ss.219-248. www.dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/42/934/11649.pdf (Erişim Tarihi: 15.03.2010).
• SÜRGİT, Kenan (1972), Türkiye’de İdari Reform, TODAİE Yayınları, Ankara.
• ŞAYLAN, Gencay (1983), “Türkiye Cumhuriyeti’nde Devlet Yapısının Evrimi”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, İletişim Yayınları, İstanbul, Cilt:2, ss.388-412.
• TEKELİ, İlhan (2000), “Reform Düşüncesi İle Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemi Reformları Üzerine Çözümlemeler”, Devlet Reformu: Türkiye’de Devlet Denetiminde Reformlar ve Başarılarının Değerlendirilmesi (Ed. M. Tınaz Titiz), TESEV Yayınları, İstanbul, ss.75-94.
• UBICINI, M. Abdolonyme (1998), Osmanlı’da Modernleşme Sancısı (Çev. Cemal Aydın), Timaş Yayınları, İstanbul.
• WEBER, Max (1997), Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu (Çev. Zeynep Gürata), Ayraç Yayınevi, Ankara.
• YAĞCI, Nabi (2008), “Bürokrasi Eliyle Reform Geleneğimiz”, Referans Gazetesi, http://www.referansgazetesi.com/haber.aspx?HBR_KOD=93551&KOS_KOD=15 (Erişim Tarihi: 15.11.2009).
• YENİÇERİ, Özcan (2001), “Örgüt ve Yönetici Geliştirmede Yeni Yaklaşımlar”, Standart Dergisi, S.40(476), ss.62-72.
• YENİÇERİ, Özcan (2002), “Liderlerin Stratejik Sorumlulukları”, Standart Dergisi, S.41(491), ss.79-89.
• http://ekutup.dpt.gov.tr http://rega.basbakanlik.gov.tr/eskiler/2009/02/20090228-14.htm (Erişim Tarihi: 15.11.2009).
• http://www.habervitrini.com/gundem/basbakanlik-mustesari-dincer-zihniyetimizi-degistirmeyecek-olursak-reform-yapamayiz-104457 (Erişim Tarihi: 15.11.2009).
• https://www.memurlar.net/haber/87008/bir-numarali-koltugun-sahibi-efkan-ala-kimdir.html (Erişim Tarihi: 15.11.2009).
• https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/milletvekillerimiz_sd.bilgi?p_donem=24&p_sicil=6610 (Erişim Tarihi: 15.11.2009).
• https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/milletvekillerimiz_sd.bilgi?p_donem=27&p_sicil=80072 (Erişim Tarihi: 15.11.2009).
• www.basbakanlik.gov.tr/basintoplantilari/ekim/6ekim2003.htm (Erişim Tarihi: 15.11.2009).
• www.icisleri.gov.tr/yayinlar/inceleme_arastirma/yetki_devri.htm (Erişim Tarihi: 15.11.2009).
• www.liberal-dt.org.tr/dergiler/ldsayi19/1907.htm (Erişim Tarihi: 15.11.2009).